Psikologjia sociale dhe disa probleme të saj

Çështjet  kryesore

1.Problemet e psikologjisë sociale  dhe  qëndrimet sociale

2.Grupi dhe veprimtaria e tij, struktura e grupit  dhe udhëheqja e tij. 

3.Vendimet në grup, format e ndikimit shoqëror. 

Trajtimi më analitik i leksionit :

1.Problemet psikologjike sociale dhe qëndrimet sociale.

   Si degë e psikologjisë, psikologjia sociale studion marrëdhëniet mes individëve, me ndikimin e sjelljes së njërit tek tjetri, me faktin se si ndikohet sjellja e njërit tek tjetri. Kur dikush bën  një apo më shumë pyetje ne i përgjigjeme. Personaliteti dhe karakteristikat fizike të dikujt tjetër mund të na pëlqejnë ose jo. Njerëzit ndikohen nga njëri tjetri direkt dhe në mënyrë të tërthortë përmes librave, filmave, televizionit, internetit, gazetave etj. Ne ndikohemi nga personalitete të artit dhe të kulturës, të shkencës dhe të teknikës që nuk i kemi parë asnjëherë, por i kemi parë e lexuar në mënyrë indirekte, jemi frymëzuar nga ata dhe jemi përpjekur t’i imitojmë, sëpaku t’i kemi pikë referimi, frymëzimi, model. Me idetë dhe mendimet e tyre ata ndikojnë në formimin tonë të përgjithshëm dhe profesional, në formimin e shijeve tona. Psikologjia sociale studion sjelljen dhe e vë theksin tek individi. Ajo mbashtetet në bashkëveprimin dhe ndërpersonal  dhe në ndikimin që ushtrojnë njerëzit mbi individin. 

   Në të njëjtën kohë psikologjia sociale studion dhe vlerëson faktin se si ndikon situata në jetën e personit. Psh si ndikon martesa në jetën e individit, si ndikon një fatkeqësi në jetën e njeriut. Ndryshe nga psikologjia sociale, sociologjia studion mënyrën se si ndikon  situata në jetën e shoqërisë. Shkurt : Sociologjia merret me studimin e fenomenit në një  mjedis të gjërë.

  Qëndrimet sociale janë predispozicione të mësuara që na udhëheqin aktivisht drejt sjelljesh specifike. Qëndrimet kanë përbërës emoziona, sjellës dhe kognitiv. Me formimin e qëndrimeve marrin pjesë edhe kushtëzimi klasik dhe ai veprues. Prindërit kanë mundësi të ndikojnë  në qëndrimet e fëmijëve në mënyrë të dukshme dhe të padukshme. Shkollat dhe shkollarët luajnë rol të rëndësishëm në formimin e qëndrimeve. Po kështu bashkëmoshatarët luajnë rol dhe kanë forcë ndikuese në formimin e qëndrimeve tek shokë të veçantë.

  Studimet që merren me ndryshimin e qëndrimit  janë ndarë në tre grupe :

A)Studimet që merren me burimin e komunikimit (komunikuesit)

   Komunikuesit e suksesshëm janë  me prestigj, janë të besueshëm, tërheqës dhe të ngjashëm me auditorin. Sa më i lartë të jetë statusi social dhe aftësitë professionale të komunikuesit, aq më prestigjoz bëhet mesazhi i tij.

B)Mesazhi. Studimet kanë treguar  sesa e ndryshme dhe emocionale është për auditorin  kur ai ballafaqohet me të dhëna kontradiktore me ato që ai ka besuar më parë.

C)Auditori. Ka njerëz që binden më lehtë, ka të tjerë që binden me vështirësi. Është më lehtë t’I bindësh një njeri që ka një nevojë për një problem. Njerëzit që kanë nevojë të madhe për miratim social do të binden më shpejt  sepse ata duan të pëlqehen nga të tjerët.

2.Grupi dhe veprimtaria e tij, struktura dhe udhëheqja,

   Ne jetojmë në grup, harxhojmë shumë kohë dukle bashkëpunuar njëri me tjetrin. Grupet funksionojë sipas disa normave dhe rregullave standarde që rregullojnë marrëdhëniet e njerëzve  dhe sjelljen e tyre. Mendimi është grupal kur merren vendime  të cilët individët nuk mund t’i marrin. Ka një prirje : Grupet kanë tendencë për vendime ekstreme. Kjo quhet ndryshe ekstremizëm.

    Në një grup njerëzish personi kontribuon më pak sesa në rastin kur është I vetëm. Ky fenomen në psikologji quhet përtaci sociale.

Teoria Latane e ndikimit social propozon :

a)Sa më shumë njerëz njerëz të jenë të pranishëm në grup aq më shumë ata ndikojnë mbi individin.

b)Përmasat e rritjes së edukimit janë më të vogla kur individit i shtohen grupit një e nga një.

c)Sa më shumë njerëz të jenë të pranishëm, aq më pak ndikim do të ketë çdonjëri prej tyre.

Teoria e Zajonc thekson se në prani të tjerëve  ne jemi të prirur të shfaqim reagimet tona dominuese.

   Grupet kanë drejtues, njerëz të aftë për të ndikuar mbi të tjerët. Dy elementët e drejtimit janë :

A)Orientimi ndaj detyrës (drejtuesi që ka qëllim detyrën  mund t’i drejtojë të tjerët të bëjnë punën me sukses.

B)Orientimi social. Konsiderohet ai drejtues  që i bën anëtarët të kënaqur, që i motivon dhe që rrjedhimisht çdo anëtarë ndjehet mirë.

C) Mbajtja  e grupit të bashkuar dhe bashkëpunimi përbëjnë suksesin e një menaxheri. Që grupet e qëndrueshme t’i realizojnë me sukses qëllimet e tyre afatgjata shpesh kanë nevojë për të dy tipet e drejtuesve.

3.Vendimet në grup, format e ndikimit shoqëror.

 Një pjesë  e madhe e ballafaqimeve sociale të njerëzve përbëhet nga ndikime mbi të tjerët dhe  nga ndikime nga ata.

Teoria e konformizmit social. Pse konformohen njerëzit. ? (Konformizmi është ndryshim i sjelljes për t’iu përshtatur më mirë normave dhe rregullave të grupit. Konformohemi për të mos u shfaqur ndryshe n ga të tjerët.

Komplianca (pëlqim, pajtim, lëshim ) është lloji i ndikimit social. Njeriu e ndryshon sjelljen e tij për shkak të një kërkese që I ka bërë dikush.

Obedienca ka të bëjë me zbatimin e porosive dhe të urdhërave të tjerëve. Një grup I madh njerëzish kanë prirjen t’i nënështrohen autoriteve. Gjithsesi ka raste që ne duhet t’u nënëhstrohemi autoriteteve.