PERSONALITETI- TEORITE E PERSONALITETIT MASLOW

Teoritë e Personalitetit

Teoritë e personalitetit kanë disa qëllime kryesore. Njëri është që të organizojë karakteristikat e personalitetit. Teoritë japin një strukturë për

të integruar karakteristika si agresiviteti, emocionaliteti, inteligjenca, shoqërueshmëria, ankthi dhe pasiviteti. Teoritë identifikojnë cilat karakteristika janë më të rëndësishmet dhe si organizohen ato në individë të ndryshëm. Kjo na ndihmon të kuptojmë marrëdhëniet midis sjelljeve tona të ndryshme.

Një synim tjetër i teorive të personalitetit është të shpjegojë variabilitetin në personalitet (ndryshimet dhe ngjashmëritë midis individëve). Teoricieni i personalitetit paraqet koncepte që japin faktorët që ndikojnë në zhvillimin e personalitetit dhe sjelljeve të përditshme të individëve, dhe na ndihmon të kuptojmë pse secili nga ne është i veçantë

Një synim i tretë i teorive të personalitetit është që të përshkruajnë personalitetin normal dhe të shëndetshëm. Teoricienët e personalitetit kanë studjuar njerëz normalë si dhe njerëz me probleme me shpresën që të përcaktojnë faktorët që kontribojnë në krijimin e një personaliteti normal. Teoritë më kryesore që janë zhvilluar me kalimin e viteve.

           PERSONALITETI

Mbi termin e personalitetit është diskutuare gjër e gjatë. Po ç’përkufizonë personaliteti në vet vete?

Psikologët e kanë të vështirë ta përkufizojnë personalitetin, pjesërisht ngaqë termi përdoret në gjuhën e përditshme dhe pjesërisht sepse është shumë i rëndësishëm nëstudimin e psikologjisë. Në një kuptim shumë real personaliteti formon thelbin e psikologjisë. Ai është shuma totale e të gjitha gjërave që përbëjnë një person: veprimet etij, mendimet e ndjenjat. Për shkak të natyrës gjithpërfshirëse të tij, psikologët e kanë tëvështirë të formulojnë një përkufizim të pranueshëm.

Personaliteti përbëhet nga modelet e dallueshme e të qëndrueshme të sjelljes dhe njohjes, që karakterizojnë përshtatjen e një personi në jetë.

Pra personaliteti eshte studiuare nga psikologe të ndryshëm: secili nga keta psikologe e trajtone personalitetin në mënyrën e tij. Ishte frojd i pari që hapi një prespektiv krejt të re për studimin e sjelljeve njerzore. Sipas tij sjellja e njeriut bazohet mbi instriktet apo shtysat e pavetëdijshme, pra ai e vuri theksin tek e pavetëdijshmja.

Adler një tjetër filozof, ndryshe nga Fjord besonte se individët nuk kontrollohen nga mjedisi I tyre; por se ne kemi aftësi për ta marrë vet në dorë fatin tonë.

Fjordi besonte se personaliteti rritej nga zgjidhja e konflikteve të pavetëdijshme dhe i krizave të zhvillimit. Shumë nga pasuesit e tij, përfshirë eshe disa që e modifikuan teorinë e tij dhe disa të tjerë që u shkëputën nga rrethi i tij, e përqafuan  thelbin e këtij këndvështrimi. Megjithatë, në teorinë e Adlerit, ne shquajmë një këndvështrim shumë të ndryshëm nga ai njerzorë. Adleri u përqëndrua mbi forcat, që kontribojnë në rritjen pozitive dhe një lëvizje drejt përsosmërisë personale, ndaje dhe Adleri është quajtur teoricieni i parë humanist i personalitetit. 

Teoria humaniste mbi personalitetin thekson se ne jemi të motivuar në mënyrë pozitive dhe ecim përpara drejt shkallëve më të larta të funksionimit. Kjo ka të bëjë më shumë me qenien njerzore, se sa me zgjedhjen e konflikteve të fshehur. Psikologët humanist besojnë se jeta është një proces i hapjes së vetes ndaj botës që na rrethon dhe i përjetimit të gëzimit me jetën. Ato theksojne potencialin e njerëzve për rritje dhe ndryshim, si dhe mënyrën se si ata e jetojnë jeten tani e jo se si rronin, si ndjenin a vepronin ne te shkuarën. Kjo qasje na bën ne të gjithëve ne personalisht përgjegjës për jetën tonë vetjake. Së fundmi, huanistët besojnë se duke pasur parasysh kushtet e nje jete të arsyeshme, njerzit do të zhvillohen në drejtimet e dëshiruara.

Koncepti i Adlerit mbi përpjekjen per përsosmëri shtoi udhën për teoricienët e mëvonshëm  humanist të personalitetit si Abraham Maslou dhe Karl Roxhers.

Abraham Malsou  është një teoricien që  frymëzoi shumë në teorinë e personalitetit. Ai është edhe një psikolog i cili erdhi nga Amerika dhe u bë një pionier i rrjedhës së psikologjisë humaniste Ai.. famshëm për teorinë e tij të hierarkisë së nevojavetë njeriut. 

Abraham Harold Masloë u lind në Brooklyn, Neë York, më 1 prill 1908. Masloë ishte rritur në një familje të prindërit ruse çifutë. Në fëmijërinë e tij, ai ishte i njohur si një fëmijë i cili është më pak e zhvilluar se sa fëmijët e tjerë . Ai tha se ai ishte një djalë çifut i cili u rrit në një mjedis të populluar nga jo-hebre shumicës. Ai ndjehet i izoluar dhe i pakënaqur në atë kohë. Ai u rrit në bibliotekë në mes të librave, fillimisht duke studiuar ligjin, por në fund, ai zgjodhi për të studiuar psikologji dhe u diplomua nga Universiteti i Ëisconsin. Në kur ai u regjistrua në dhjetor 1928 u takua me Harloë mentor fillore Profesor Harry. Ai mori një diplomë bachelor në vitin 1930, mjeshtër në vitin 1931, dhe Ph.D në vitin 1934. Masloë dhe thellimin e kërkime dhe studime në Universitetin e Columbias dhe po kalonte ende në të njëjtën temë. Atje ai u takua të tjerët e tij mentor janë Alfred Adler, një nga koleg të hershëm të Sigmund Freud.

Në 1937-1951, Masloë thellojnë njohuritë e tyre në Kolegjin e Brooklyn. Në Nju Jork, ai u takua me dy mentorin tjetër është një antropolog Ruth Benedict, si dhe një gjestalt psikolog Max Ëertheimer, të cilin ai e admironte profesionalisht dhe personalisht,një i dytë është atëherë në një shqetësim të thellë për sjelljen Masloë e njeriut, shëndetin mendor dhe potencialit njerëzor. Ai shkroi në këto tema në thellësi. Shkrimi i një shumë prej ideve të huazuara nga psikologjia, por me një zhvillim të konsiderueshëm. Shtimi i këtyre veçanti mbulon hierarkinë e nevojave, një gamë të gjerë të nevojave, i një personi të vetë-aktualizimit dhe përvoja pik. psikologji Masloë e humaniste pioneered rrjedhën që formularët për rreth 1950 deri 1960. Në këtë kohë, ai ishte i njohur si "forcë të tretë" Përveç teoritë e Freud dhe biheviorizëm.
Masloë u bë profesor në Universitetin Brandeis nga viti 1951 në vitin 1969, dhe shërbeu si kryetar i departamentit të psikologjisë atje për 10 vjet. Kjo është ajo ku ai u takua Kurt Goldstein (i cili futi idenë e saj për vetë-aktualizimit) dhe filloi të shkruaj veprat e tij. Këtu ai gjithashtu fillon të zhvillojnë konceptin e psikologjisë humaniste.
Ai kaloi tërheqjen e tij në Kaliforni, derisa më në fund ai vdiq nga një atak në zemër më 8 qershor, 1970.

Teoria humaniste dhe Vetë aktualizimi 

Abraham Masloë është i njohur si një pionier i  psikologjisë humaniste.  Masloë besonte se njerëzit janë të shtyrë që të kuptojnë dhe të pranojnë veten sa më shumë të jetë e mundur. Teoria e tij më shumë popullore në këto ditë është teoria “Hierarkia e Nevojave” .  Jeta familjare dhe përvojat jetësore ndikojnë në idenë e ideve psikologjike. Pas Luftës së Dytë Botërore, Masloë filloi të pyesë se si psikologët  e më pas mendja e njeriut.  Edhe pse nuk është tërësisht e mohojnë, por ai ka idenë e tij për të kuptuar mënyrën se si njerëzit mendojnë.  Psikologët humanitare besojnë se çdo person ka një dëshirë të fortë për të realizuar potencialin e potencialit në të, për të arritur  nivelin e vetë-aktualizimit . Për të provuar se njerëzit jo vetëm nuk reagojnë në situata rreth tyre, por për të arritur diçka më shumë, Masloë studiuar  me një gjendje të shëndoshë mendore, jo duke studiuar një person me probleme të shëndetit mendor. Kjo tregon se njeriu i ri mund të ketë "përvojat e pikut", kur njeriu është në harmoni me vetveten dhe rrethanat e tij.  Në funksion të Masloë, qeniet njerëzore realizoj vetveten, mund të ketë  shumë  përvoja njerëzore, që është më pak se aktualizimit te vetvetes. 

Interpretimi i Masloë te Hierarkia e Nevojave janë të përfaqësuar në formën e një piramide me nevojat më themelore. Në fund
Masloë e përdor piramiden si një ndihmë vizuale për të parashikuar idetë e tij mbi hierarkinë e nevojave teori. Sipas Masloë, njerëzit janë të motivuar për të përmbushur nevojat e jetës.  Këto nevoja duhet nivelet apo hierarki, duke filluar nga më të ulët (natyra bazë / fiziologjike ) të lartë (vetë-aktualizimi).  Hierarkia e nevojave eshte si vijon:
Nevojat fiziologjike ose bazë
Nevoja për sigurinë
Nevoja për të dashur 

Nevoja për t'u vlerësuar
Nevoja për vetë-aktualizimit 

Masloë thonte se katër nevojat qe variojnë nga nevojat fiziologjike për vetë  nderim të nevojat si homeostatic.  Homeostasis është parimi që rregullon funksionimin e një termostat (kontrolli i temperaturës pajisje).  Nëse temperatura është shumë e ftohtë, ajo do të kthehet në pajisje për ngrohje, përndryshe nëse temperatura është shumë e nxehtë, ajo do të kthehet të ftohtë. Ngjashëm me këtë, trupi i njeriut, kur njerëzit ndihen të privuar nga materiale të caktuara, ai do të ndjeni nevojë për të.  Kur ai ishte mjaft i vjetër për të marrë atë, një ndjenjë të nevojës që ishte ndalur më pas në vetvete.
Masloë zgjerojnë fushëveprimin e këtij parimi homeostatic për nevojat e para, të tilla si, dashuri sigurisë dhe krenari që ne  zakonisht shoqërojnë me këto parime. Masloë i konsideron si nevojat e deficitit,dmth:.  ka qenë një domosdoshmëri për mbijetesë. 

Nevojat fiziologjike

Në nivelet lokale, kemi nevoja fiziologjike të përbëra nga nevoja për ajër, ushqim, pije, etj) të cilat janë karakterizuar nga një simbolit defisi) diçka mangësi në trupin e personit në fjalë.  Kjo kërkesë është quajtur edhe nevojat themelore (nevojat themelore), të cilat nëse nuk plotësohen  (p.sh. uria)  njeriu në fjalë ka humbur kontrollin e sjelljes së tij për shkak se të gjitha kapacitetet njerëzore janë të mobilizuar dhe të përqendruar vetëm për të plotësuar nevojat bazë.  Në anën tjetër, nëse këto nevoja themelore janë plotësuar relative, vjen e nevoja më e lart d.m.th nevojën e sigurisë (nevojat e sigurisë).

Kërkesa e Sigurisë
Lloji i dytë i kërkesës është i lidhur me sigurinë, stabilitetin, mbrojtja struktura,me qëllim, një situatë që mund të presim, të lirë nga frika dhe ankthi dhe kështu me radhë. Për shkak të kësaj kërkese të  [Njeriut [Make rregulloret, ligjetlegjislacionit, zhvillimin e besimit, të krijojë sisteme, të sigurimit, pensionet e kështu me radhë. në mënyrë të ngjashme, nevojat themelore, nevojat e sigurisë që janë shumë të gjatë dhe shumë prej tyre nuk janë përmbushur, atëherë pikëpamje e dikujt ne botën e tij mund të preket dhe nga ana tjetër çdo sjellje do të tentojnë te drejtimi më negative. 

Nevojat per të dashur dhe për të të dashur
Pasi nevojat themelore janë plotësuar dhe siguria relative, atëherë lind nevoja që i përkasin dhe të të dashurit (përkatësia dhe dashuria ka nevojë). Gjithkush dëshiron të ketë një marrëdhënie të ngrohtë dhe intime, madje edhe më intime me të tjerët. Ai dëshiron që ta duam dhe të dashur. Secili njeri dëshiron një mik besnik dhe i nevojitet solidaritet. Gjithkush dëshiron të ketë grupin e tyre , donte të kishte"rrënjë" në shoqëri.  Gjithkush ka nevojë të jetë pjesë e një familje, një fshat, një fis, etj. Çdo person i cili nuk ka një familje do të ndjehet i vetmuar, ndërsa ata që kurrë nuk ndoqi shkollën dhe nuk punan e ndjen veten të padenjët e papunësisë. Kusht si ky do të ulë çmimin e personit në fjalë. 

Ka nevojë për vetëbesimin
Nga ana tjetër, nëse nevoja për tre-shkallët e para është përmbushur, ajo u bë e nevojshme që të ketë vetëbesim . Ka dy lloje të nevojave për vetë-respekt. Së pari, janë nevojat për fuqi, zotërim, kompetenca, besimi dhe pavarësia. Ndërsa e dyta është nevoja për respektimin nga të tjerët, të statusit, fama, , dominimi krenari, janë konsideruar të rëndësishme në vlerësimin e të tjerëve. Njerëzit të cilët takuan nevojën e tyre për vetë-respekt do të shfaqin një besim të gatshëm, të pavarur e të tjerëve dhe gjithmonë të zhvillohet të vazhdojë për të arritur nevojën e lartë e të ardhshmes për vetë-aktualizimi . 

Vetë-aktualizimit nevojat
Kjo kërkesë është një kërkesë që përmban 17 nevojave të cilat nuk ndodhen në  hierarki, por plotësojnë njëra-tjetrën.  Në qoftë se nevojat e ndryshme (të meta) nuk janë përmbushur nuk do të jetë një patologji me të meta të tilla si siapati, mërzitje, dëshpërim, pa ndjenjën e humorit më, tjetërsimi, të shqetësuar , vetë humbja e oreksit dhe kështu me radhë.

Nevoja për plotesimin e të Metave dhe patologjisë
Sipas Masloë, për të realizuar vetveten meta përbëhet nga:
e vërtetë
mirësi
Bukuri apo bukuri
Ëhole (unitet)
Ndarje në dy pjesë-transedensi
Bohemian (të vazhdojë, por mbeti në thelb i pandryshuar)
unike
përsosmëri
domosdoshmëri
përfundim
drejtësi
rregull
thjeshtësi
Pasuria (shumë variacione, të përbërë, nuk ka asgjë të fshehur, të gjithë njësoj të rëndësishme)
Pa vështirësi simbolit të relaksuar, nuk e tensionuar)
Luaj (humor)
I pavarur

Të Metat e Patologjia
Nëse në nevojat e ndryshme të meta nuk janë përmbushur nuk do të ishin patologji të meta të tilla si:
apati
mërzitje
dëshpërim
Nuk keni një sens të humorit më
tjetërsim
Egoist
Humbja e oreksit, etj

Kritikë

Në zhvillimin e saj, kjo teori është kritikuar gjithashtu. Kjo është për shkak të një kërcim në piramidën e nevojave më të larta Masloë-së, domethënë nevojën për të arritur vetë-aktualizimit. Nevoja ishte krejtësisht e ndryshme nga të katër nevoja të tjera, të cilat janë logjikisht lehtë për t'u kuptuar. Ndërsa në qoftë se ka një lidhje të humbur në mes të piramidës në krye të piramidës-4. Ndërsa në qoftë se ka hapa të logjikës.

Referenca:

Edward Hoffman. 1988. A Biography of Abraham Maslow. Los Angeles: Jeremy P. Tarcher. Hlm. 174.

Abraham H. Maslow. 1964. Religion, Value, and Peak-Experiences. Columbus: Ohis State University Press. Hlm. 8.

C. George Boeree. 2006. Personality Theories. Yogyakarta: Primasophie. Hlm. 277-290.

Abraham H. Maslow. 1968. Toward a Psychology of Being, 2d ed. New York: D. Van Nostrad. Hlm. 25.

Sarlito W. Sarwono. 2002. Berkenalan dengan Aliran-aliran dan Tokoh-tokoh Psikologi. Jakarta: Bulan Bintang. Hlm. 174-178.

Abraham H. Maslow. 1986. Farther Reaches of Human Nature. New York: Orbis Book. Hlm. 260-280, 299.

Abraham Maslow. 2006. On Dominace, Self Esteen and Self Actualization. Ann Kaplan: Maurice Basset. Hlm. 153, 168, 170-172, 299-342.