PROJEKT KURRIKULAR
LENDA: BIOLOGJI
TEMA: KANCERI I GJIRIT
· 2. Kanceri i gjiritKanceri i gjiritNë praktikën mjekësore ,ka një shumëllojshmëri mënyrash mbi të cilatNë praktikën mjekësore ,ka një shumëllojshmëri mënyrash mbi të cilatklasifikohet kanceri gjirit .klasifikohet kanceri gjirit .Sikurse çdo kancer / tumor tjetër që mund të zhvillohet në trupin e njeriut edheSikurse çdo kancer / tumor tjetër që mund të zhvillohet në trupin e njeriut edhekanceri i gjirit ndahet në grupe të ndryshme duke u bazuar në indin e origjinëskanceri i gjirit ndahet në grupe të ndryshme duke u bazuar në indin e origjinëssë tij dmth. se nga cili ind i organizmit e ka origjinën. Shembuj të tillë duke usë tij dmth. se nga cili ind i organizmit e ka origjinën. Shembuj të tillë duke ubazuar në origjinën e indit nga i cili zhvillohet si psh. kanceri që zhvillohet nëbazuar në origjinën e indit nga i cili zhvillohet si psh. kanceri që zhvillohet nëindin epitelial që quhet Karcinoma ndaj atij që zhvillohet ne indin stromal dheindin epitelial që quhet Karcinoma ndaj atij që zhvillohet ne indin stromal dheqë quhet Sarkoma.që quhet Sarkoma.Indi i infektuar mund të jetë i mirë i diferencuar , që do të thotë se duket pothuajIndi i infektuar mund të jetë i mirë i diferencuar , që do të thotë se duket pothuajsi indi normal i painfektuar ,por mund të jetë edhe diçka i diferencuar nga indisi indi normal i painfektuar ,por mund të jetë edhe diçka i diferencuar nga indinormal apo sapoinfektuar.normal apo sapoinfektuar.
· 3. Çfarë është Kanceri i Gjirit ?Çfarë është Kanceri i Gjirit ?• Kanceri i gjirit është një nga llojet më të shpeshta të kancereve teKanceri i gjirit është një nga llojet më të shpeshta të kancereve tegratë,sidomos tek ato mbi moshën 35 vjeç.gratë,sidomos tek ato mbi moshën 35 vjeç.• Çdo vit rreth 1.000.000 gra në bote preken nga kanceri i gjirit dhe rrethÇdo vit rreth 1.000.000 gra në bote preken nga kanceri i gjirit dhe rreth240.000 prej tyre vdesin nga kjo sëmundje.240.000 prej tyre vdesin nga kjo sëmundje.
· 4. qFaktorët e rrëzikut për kancer të gjiritFaktorët e rrëzikut për kancer të gjirit• Historit menstruale dhe riprodhueseHistorit menstruale dhe riprodhuese• Faktorët e jashtëmFaktorët e jashtëm• Konsumimi i pijeve alkoolikeKonsumimi i pijeve alkoolike• Historia familjareHistoria familjare
· 5. • Historia menstruale dhe riprodhueseHistoria menstruale dhe riprodhuese – Rrezik më të lartë paraqesin ato– Rrezik më të lartë paraqesin atofemra ,që kanë patur menstruacionin e parë në moshë të herëshme dhefemra ,që kanë patur menstruacionin e parë në moshë të herëshme dhemenopauz të hershme. Rritje e rrezikut është vënë re edhe tek gratë që nukmenopauz të hershme. Rritje e rrezikut është vënë re edhe tek gratë që nukkanë lindur fëmijë,krahasuar me ato që kanë lindur fëmijë. Reduktim rrezikukanë lindur fëmijë,krahasuar me ato që kanë lindur fëmijë. Reduktim rrezikuështë vënë re tek gratë me shumë fëmijë.Statistikat tregojnë se gratë qëështë vënë re tek gratë me shumë fëmijë.Statistikat tregojnë se gratë qëkanë patur herët shtatzëninë e parë,kanë rezultuar më pak të rrezikuara ngakanë patur herët shtatzëninë e parë,kanë rezultuar më pak të rrezikuara ngakanceri i gjirit.kanceri i gjirit.• Faktorët e jashtëmFaktorët e jashtëm – Përsa i përket faktoreve të jashtëm të rrëzikut,duhet– Përsa i përket faktoreve të jashtëm të rrëzikut,duhetnënvizuar efekti kancerogjen i rezatimit te jonizuar që është i lidhur jo vetemnënvizuar efekti kancerogjen i rezatimit te jonizuar që është i lidhur jo vetemme dozat e marra,por edhe me moshën në të cilën ndodh kyme dozat e marra,por edhe me moshën në të cilën ndodh kyekspozim.Efekti është maksimal përpara moshs 20 vjeç duke u zvogluarekspozim.Efekti është maksimal përpara moshs 20 vjeç duke u zvogluarnë mënyrë progresive për moshat nga 20 deri ne 40 vjeç,për t’u bërë mënë mënyrë progresive për moshat nga 20 deri ne 40 vjeç,për t’u bërë mëpas i papërfillshëmpas i papërfillshëm• Konsumimi i pijeve alkoolikeKonsumimi i pijeve alkoolike – Konsumimi i alkoolit është parë të jetë i– Konsumimi i alkoolit është parë të jetë ilidhur qartë me riskun e rritur për kancer gjiri dhe rritja e riskut ndjeklidhur qartë me riskun e rritur për kancer gjiri dhe rritja e riskut ndjekvolumin e alkoolit të konsumuar.Ata që pijnë 2-5 gota në ditë e kan riskunvolumin e alkoolit të konsumuar.Ata që pijnë 2-5 gota në ditë e kan riskun50% më të lartë.50% më të lartë.
· 6. • Historia FamiljareHistoria Familjare – Rreth 10- 15% e grave që zhvillojnë kancer të gjirit– Rreth 10- 15% e grave që zhvillojnë kancer të gjiritkanë një familjar të gradës së parë me të njëjtën sëmundje.kanë një familjar të gradës së parë me të njëjtën sëmundje.Trashigimia ka lidhje me faktoret gjenetik ,të cilët janë të rëndësishëm tëTrashigimia ka lidhje me faktoret gjenetik ,të cilët janë të rëndësishëm tënjihen dhe të identifikohen për te ditur se sa të rrezikuar janë gratë nganjihen dhe të identifikohen për te ditur se sa të rrezikuar janë gratë ngakanceri i gjirit.kanceri i gjirit.Si përfundim mund të themi se nga kanceri i gjirit mund të preket çdoSi përfundim mund të themi se nga kanceri i gjirit mund të preket çdogrua ,por rrëziku rritet nëse :grua ,por rrëziku rritet nëse :. Nëna,motra apo gjyshja juaj kanë patur kancer të gjirit. Nëna,motra apo gjyshja juaj kanë patur kancer të gjirit. Jeni mbi 40 vjec sepse rreziku rritet bashkë me moshën. Jeni mbi 40 vjec sepse rreziku rritet bashkë me moshën. Periodat ju kanë filluar para moshës 12 vjeç. Periodat ju kanë filluar para moshës 12 vjeç. Nuk keni lindur kurrë fëmijë. Nuk keni lindur kurrë fëmijë. Keni lindur fëmijën e parë mbi 30 vjeç. Keni lindur fëmijën e parë mbi 30 vjeç. Pini tepër duhan dhe alkool etj.. Pini tepër duhan dhe alkool etj.
· 7. Tipet e kancerit të gjiritTipet e kancerit të gjirit• FibroadenomaFibroadenoma• Tumori filloidTumori filloid• Papiloma intraduktalePapiloma intraduktale• Karcinoma papilareKarcinoma papilare• Karcinoma e gjiritKarcinoma e gjirit
· 8. FibroadenomaFibroadenoma• Fibroadenoma është neoplazma më e zakonshme e gjirit të femrës ,zakonishtFibroadenoma është neoplazma më e zakonshme e gjirit të femrës ,zakonishtshfaqet te gratë e reja.shfaqet te gratë e reja.• Shfaqet si një nodus i dukshem ,Shfaqet si një nodus i dukshem ,zakonisht i vetëm dhe i lëvizshëm.zakonisht i vetëm dhe i lëvizshëm.Histologjikisht vihet re stroma e shkriftHistologjikisht vihet re stroma e shkriftfibroplastike e cila përmban hapsira tëfibroplastike e cila përmban hapsira tëngjajshme me duktuset dhe të vesh-ngjajshme me duktuset dhe të vesh-ura me epitel ,që kanë forma dheura me epitel ,që kanë forma dhemadhësi të ndryshme .Këto hapsiramadhësi të ndryshme .Këto hapsiratë ngjajshme me duktuset osetë ngjajshme me duktuset oseglandulare vishen me një shtresë apoglandulare vishen me një shtresë apome shumë shtresa të qelizave,të cilatme shumë shtresa të qelizave,të cilatjanë të rregullta dhe te kufizuara mirë ,si dhe me membrane bazale tëjanë të rregullta dhe te kufizuara mirë ,si dhe me membrane bazale tëpaprekur.paprekur.
· 9. TumoretTumoret filloidefilloide• Këto tumore janë shumë më të rralla se fibroadenomat dhe mendohet qëKëto tumore janë shumë më të rralla se fibroadenomat dhe mendohet qërrjedhin nga stroma periduktale dhe jo nga fibroadenomat paraegzistuese .rrjedhin nga stroma periduktale dhe jo nga fibroadenomat paraegzistuese .• Tumoret beninjeTumoret beninje fifillolloiide trajtohen duke hequrde trajtohen duke hequrtumoritumorinn së bashku me një diferencë të inditsë bashku me një diferencë të indittë gjirit normale. Një tumor malinjetë gjirit normale. Një tumor malinje fifillolloiiddeetrajtohet duke hequr atë së bashku me njëtrajtohet duke hequr atë së bashku me njëdiferencë më të gjerë të indeve normalediferencë më të gjerë të indeve normale..• Kur një tumor malinjeKur një tumor malinje fifillolloiide është përhapur,de është përhapur,ajo mund të trajtoheajo mund të trajtohett me kimioterapime kimioterapi..
· 10. Papiloma intraduktalePapiloma intraduktale• Kjo përfaqëson një rritje papilare neoplazike brenda duktusit. Shumica eKjo përfaqëson një rritje papilare neoplazike brenda duktusit. Shumica elezioneve janë të vetme dhe gjendet brenda sinuseve apo duktusevelezioneve janë të vetme dhe gjendet brenda sinuseve apo duktusevelaktiferoze kryesore.laktiferoze kryesore.Ato shfaqen klinikisht si rezultat i :Ato shfaqen klinikisht si rezultat i :-shfaqes së sekrecioneve seroze ose hemorragjike nga thitha-shfaqes së sekrecioneve seroze ose hemorragjike nga thitha-pranisë së një tumori të vogël subareolar-pranisë së një tumori të vogël subareolar-retraksionit të hithkës ( e rrallë )-retraksionit të hithkës ( e rrallë )
· 11. KarcinomaKarcinoma• Asnjë kancer nuk është më i frikshëm për gruan se karcinoma e gjirit.Asnjë kancer nuk është më i frikshëm për gruan se karcinoma e gjirit.• Format kryesore të karcinomes së gjirit klasifikohen :Format kryesore të karcinomes së gjirit klasifikohen :a).a). Jo invaziveJo invazive – 1.karcinoma in situ duktale– 1.karcinoma in situ duktale2.karcinoma in situ lobulare2.karcinoma in situ lobulareb)b).Invazive.Invazive -- 1.karcinoma duktale invazive1.karcinoma duktale invazive2.karcinoma lobulare invazive2.karcinoma lobulare invazive3.karcinoma medulare3.karcinoma medulare4.karcinoma kolloide4.karcinoma kolloide5.karcinoma tubulare5.karcinoma tubulare
· 12. -Karcinoma joinvazive(in situ) {Semundja PAGET}-Karcinoma joinvazive(in situ) {Semundja PAGET}Ka 2 lloje të karcinomës joinvazive të gjirit:Ka 2 lloje të karcinomës joinvazive të gjirit:1).DCSI1).DCSI2).LCSI2).LCSIStudimet kanë treguar se të dy format zakonishtë rrjedhin nga njësiaStudimet kanë treguar se të dy format zakonishtë rrjedhin nga njësialobulare e duktusit fundor.lobulare e duktusit fundor.DCSI ka prirje që të mbushë,të shtrembërojë dhe të shpalosëDCSI ka prirje që të mbushë,të shtrembërojë dhe të shpalosëlobularet e prekura.lobularet e prekura.LCSI zakonishtë përhapet por nuk alteron arkitekurën ekzistueseLCSI zakonishtë përhapet por nuk alteron arkitekurën ekzistueselobulare.lobulare.Të 2 janë të kufizuara nga membrane bazaledhe nuk invadojnë nëTë 2 janë të kufizuara nga membrane bazaledhe nuk invadojnë nëstromë apo kanale limfovaskulare.stromë apo kanale limfovaskulare.
· 13. Karcinoma in situ duktale - DCISKarcinoma in situ duktale - DCIS• -DCIS--DCIS- ka paraqitje shum të herëshme histologjike.ka paraqitje shum të herëshme histologjike.Paraqitja bërthamore ka prirje të jetë uniforme(shkalla e ulët bërthamore) nëParaqitja bërthamore ka prirje të jetë uniforme(shkalla e ulët bërthamore) nëpleomorfike(shkalla e lartë bërthamore).pleomorfike(shkalla e lartë bërthamore).Klacifikmet shpeshë shoqërohen me DCIS si rezultat I mbeturinve nekrotikeKlacifikmet shpeshë shoqërohen me DCIS si rezultat I mbeturinve nekrotiketë kalcifikuara ose materialit sekretor.të kalcifikuara ose materialit sekretor.• Incinca eDCIS rritet në mënyrë të theksuar nga më pak se 5% të kancerëveIncinca eDCIS rritet në mënyrë të theksuar nga më pak se 5% të kancerëvetë gjirit te popullatat e padepistuara në 40%në ato të depistuara përmestë gjirit te popullatat e padepistuara në 40%në ato të depistuara përmesmamografisë,kryesisht për shkak të zbulimi të kalcifikimit.mamografisë,kryesisht për shkak të zbulimi të kalcifikimit.Aktualisht DCIS vetëm në raste të ralla paraqiten si një masë e palpueshmeAktualisht DCIS vetëm në raste të ralla paraqiten si një masë e palpueshmeose sekrecioneve nga thitha.ose sekrecioneve nga thitha.S ë paku 1/3 e grave grave me zona të vogla të DCIS të patrajtuar meS ë paku 1/3 e grave grave me zona të vogla të DCIS të patrajtuar meshallë të ulët bërthamore do të zhvillohjnë në disa raste karcinomë invasiveshallë të ulët bërthamore do të zhvillohjnë në disa raste karcinomë invasive.Kur zhvillohet carcinoma invazive zakonishtë I perket të njejtit gji dhe.Kur zhvillohet carcinoma invazive zakonishtë I perket të njejtit gji dhekuadrat sikur DCIS I hershëme.Strategjitë aktule të trajtimit përpiqen qëtëkuadrat sikur DCIS I hershëme.Strategjitë aktule të trajtimit përpiqen qëtëcrrënjosin DCIS përmes kirurgjisë dhe rrezatimit.crrënjosin DCIS përmes kirurgjisë dhe rrezatimit.• -Sëmundja Paget e thithës--Sëmundja Paget e thithës-shkaktohet nga përhapja e DCIS deri nëshkaktohet nga përhapja e DCIS deri nëduktuser kaktiferoza dhe në lëkurën ngjitur me thithën.duktuser kaktiferoza dhe në lëkurën ngjitur me thithën.Qelizat malinje përcajnë,barrierën epidermale nomrale e cila lejon likidinQelizat malinje përcajnë,barrierën epidermale nomrale e cila lejon likidinjashtëqelizor që të nxirret në sipërfaqe.jashtëqelizor që të nxirret në sipërfaqe.
· 14. Karcinoma in situ lobulare - LCISKarcinoma in situ lobulare - LCIS• -LCIS--LCIS-ngjashëm me de DCIS me shkallë të ulët bërthamore dhenë dallimngjashëm me de DCIS me shkallë të ulët bërthamore dhenë dallimnga DCIS me shkallë më të lartë bërthamore ka një paraitje uniforme.nga DCIS me shkallë më të lartë bërthamore ka një paraitje uniforme.Qelizat janë monomorfike me bërthama të lëmuara e të rrumbullkëta dheQelizat janë monomorfike me bërthama të lëmuara e të rrumbullkëta dheshaqen në grupe të bashkuara në mënyrë të shkriftë në duktuse dhe lobule.shaqen në grupe të bashkuara në mënyrë të shkriftë në duktuse dhe lobule.Afërsishtë 1/3 e grave me LCIS zhvillojnë karcinomë invazive.Në dallim ngaAfërsishtë 1/3 e grave me LCIS zhvillojnë karcinomë invazive.Në dallim ngaDCIS karcinomat invazive pasuese rrejdhin në cilindogji meDCIS karcinomat invazive pasuese rrejdhin në cilindogji meshpeshtësidomethënëse.Rreth 1/3 e këtyre kancerëve do të jetë e tipitshpeshtësidomethënëse.Rreth 1/3 e këtyre kancerëve do të jetë e tipitlobular,por shumica nuk jane të një tipi të vecantë.lobular,por shumica nuk jane të një tipi të vecantë.Pra LCIS është si shënjues I rrezikut të rritur për zhvillimin e kancerit të gjiritPra LCIS është si shënjues I rrezikut të rritur për zhvillimin e kancerit të gjiritnë secilin gji ashtu edhe si prekusor I drejtpërdrejtë të disakancerëve.në secilin gji ashtu edhe si prekusor I drejtpërdrejtë të disakancerëve.
· 15. Karcinoma invaziveKarcinoma invazive• Karcinoma invazive (infiltruese)-morfologjia e nentipeve te karcinomaveKarcinoma invazive (infiltruese)-morfologjia e nentipeve te karcinomaveinvazive paraqitet e para, dhe pastaj ndiqet nga karakteristikat klinike.invazive paraqitet e para, dhe pastaj ndiqet nga karakteristikat klinike.• Karcinoma Duktale InvaziveKarcinoma Duktale Invazive – eshte nje term I perdorur per per te gjtha– eshte nje term I perdorur per per te gjthakarcinomat qe nuk mundte nenklasifilohen ne nje nga tipet e vecantakarcinomat qe nuk mundte nenklasifilohen ne nje nga tipet e vecantatepershkruara me poshte dhe uk tegon qe y tumor rrjedh vecaanerisht ngatepershkruara me poshte dhe uk tegon qe y tumor rrjedh vecaanerisht ngasistemi duktal.sistemi duktal.• Karcimomat ” jo te nje tipi te vecante” ose jo te specifikuareKarcimomat ” jo te nje tipi te vecante” ose jo te specifikuarendryshe jane sinonme per karcinomat duktale.ndryshe jane sinonme per karcinomat duktale.• Shumica (70-80%)e kancervei takojne ketij gupi.ky lloj kanceri edhe IShumica (70-80%)e kancervei takojne ketij gupi.ky lloj kanceri edhe Ishoqeruar me DCIS,por LCIS eshte I pranishem ne raste te ralla. Pjesa meshoqeruar me DCIS,por LCIS eshte I pranishem ne raste te ralla. Pjesa mee madhe e karcinomave duktale jepin pergjigje desmoplazike, e cilae madhe e karcinomave duktale jepin pergjigje desmoplazike, e cilazevendeson yndyrnat normale te gjirit dhe formon nje mase te forte dhe tezevendeson yndyrnat normale te gjirit dhe formon nje mase te forte dhe tepa palpueshme. Paraqitja mikroskopike eshte mafte heterogjene qe varionpa palpueshme. Paraqitja mikroskopike eshte mafte heterogjene qe varionnga tumoret me formimte tubuleve te zhvilluara mire dhe berthama shkallenga tumoret me formimte tubuleve te zhvilluara mire dhe berthama shkallete ulet ne tumore qe perbehennga fletet e qelizave anaplazike.te ulet ne tumore qe perbehennga fletet e qelizave anaplazike.• Kanceret e perpunuar munt te shkaktojne gropezim te lekures,retraktim teKanceret e perpunuar munt te shkaktojne gropezim te lekures,retraktim tethithas ose fiksim per murintorakel. Rreth dy te tretat shprehin receptorethithas ose fiksim per murintorakel. Rreth dy te tretat shprehin receptoreesrtogjenik ose te progesteronit si dhe rralle nje e treta mbi shprehinesrtogjenik ose te progesteronit si dhe rralle nje e treta mbi shprehinHER2/NUE.HER2/NUE.
· 16. Karcinoma lobulare invaziveKarcinoma lobulare invazive• Karcinoma lobulare invazive-perbehet nga qelizat qe jane nga anaKarcinoma lobulare invazive-perbehet nga qelizat qe jane nga anamorfologjike identike me qelizat e LSIS, 2/3 e rasteve shoqerohen me LSISmorfologjike identike me qelizat e LSIS, 2/3 e rasteve shoqerohen me LSISte afert.Qelizat ivadojne ne menyre individuale strome dhe shpeshte afert.Qelizat ivadojne ne menyre individuale strome dhe shpeshvendosen ne zingjire ose shirita. Ne dise raste ato rrethojne duktuset osevendosen ne zingjire ose shirita. Ne dise raste ato rrethojne duktuset oseacinuset ne dukje normale ose kanceroze, duke krijuar te ashtuquajturenacinuset ne dukje normale ose kanceroze, duke krijuar te ashtuquajturenmodelin “bull’s eye”.modelin “bull’s eye”.• Karcinomat lobulare, me shpesh se karcinomat duktale, metastazojne neKarcinomat lobulare, me shpesh se karcinomat duktale, metastazojne nelikidin cerobrospinal, ne siperfaqe seroze, ne trektin gastrointestinal, nelikidin cerobrospinal, ne siperfaqe seroze, ne trektin gastrointestinal, nevezore dhe miter, si dhe ne palcen e kockave. Pothuaj se te gjithavezore dhe miter, si dhe ne palcen e kockave. Pothuaj se te gjithakarcinomat e tilla shprehin receptor hormonal, por mbi shprehja ekarcinomat e tilla shprehin receptor hormonal, por mbi shprehja eHER2/NEU eshte shume e ralle ose mungon.Keto tumore perbejene meHER2/NEU eshte shume e ralle ose mungon.Keto tumore perbejene mepak se 20 % te te gjitha karinomave te gjirit.pak se 20 % te te gjitha karinomave te gjirit.
· 17. Karcinoma medulareKarcinoma medulare• Karcinoma medulare – eshte nje nentip I rralle I karcinomes qe perben meKarcinoma medulare – eshte nje nentip I rralle I karcinomes qe perben mepak se 1% te rasteve. Keta kancere perbehen nga fletet e qeliave te medhapak se 1% te rasteve. Keta kancere perbehen nga fletet e qeliave te medhaanaplazike me kufje komprimitues mire te kufizuar. Klinikisht ato mund teanaplazike me kufje komprimitues mire te kufizuar. Klinikisht ato mund tengatrrohen me fibroaenomat.ngatrrohen me fibroaenomat.• Karcinoma medulare ose karcinoma e ngjajshme modulare shfaqet meKarcinoma medulare ose karcinoma e ngjajshme modulare shfaqet meshpeshtesi te rritue te grate me mutecione te te BRCA1,edhe pse shumica eshpeshtesi te rritue te grate me mutecione te te BRCA1,edhe pse shumica egrave me karcinom modulare nuk jane bartese. Te gjitha karcinomatgrave me karcinom modulare nuk jane bartese. Te gjitha karcinomatmodulare kane mungese te receptoreve hormonaldhe nuk mbi shprehinmodulare kane mungese te receptoreve hormonaldhe nuk mbi shprehinHER2/NEU.HER2/NEU.
· 18. Karcinoma koloide dhe tubulareKarcinoma koloide dhe tubulare• Karcinomo Koloide(mucinozeKarcinomo Koloide(mucinoze)- eshte gjithashtu nje tip i rralle. Qelizat)- eshte gjithashtu nje tip i rralle. Qelizattumorale prodhojne sasi te madhe te mucines jashqelizore qe disekton netumorale prodhojne sasi te madhe te mucines jashqelizore qe disekton nestromen rrethuese. Shumica shprehin receprore hormanaldhe ne rastetestromen rrethuese. Shumica shprehin receprore hormanaldhe ne rasteterralllaka nbishprehjete HER2/NEU.rralllaka nbishprehjete HER2/NEU.• Karcinomat TubulareKarcinomat Tubulare – rralle here paraqiten si mase te palpueshme por– rralle here paraqiten si mase te palpueshme porperbehen rreth 10%te karcinomave invazive me te vogla se 1 cm, te gjeturaperbehen rreth 10%te karcinomave invazive me te vogla se 1 cm, te gjeturane depistimin mamografik. Ato zakonisht prezentohen si ensitete tene depistimin mamografik. Ato zakonisht prezentohen si ensitete tecrregullta mamofrafike. Metastazat e nyjeve linfatike jane te rralla dhe dhecrregullta mamofrafike. Metastazat e nyjeve linfatike jane te rralla dhe dheprognoza eshte e shkelqyeshme. Keto karcinomashprehin receptorprognoza eshte e shkelqyeshme. Keto karcinomashprehin receptorhormonal,por mbi shprehja e HER2/NEU eshte shum e paakont.hormonal,por mbi shprehja e HER2/NEU eshte shum e paakont.
· 19. Mënyrat për të zbuluar herët kancerin e gjiritMënyrat për të zbuluar herët kancerin e gjiritq Vetë-kontrolli mujor i gjiritVetë-kontrolli mujor i gjiritq Kontrolli I njeriut tek mjekuKontrolli I njeriut tek mjekuqMamografiaMamografiaqEkografiaEkografiaKanceri i gjirit mund tëmjekohet më leht nëse JUe zbuloni sa më shpejtate…!
· 20. MamografiaMamografiaÇfarë është mamografia ?Çfarë është mamografia ?• Mamografia është një lloji radiografie e gjirit.Mamografia e kap kancerin eMamografia është një lloji radiografie e gjirit.Mamografia e kap kancerin egjirit në faza shumë të hershme ,atëhere kur ndryshimet nuk mund te shihengjirit në faza shumë të hershme ,atëhere kur ndryshimet nuk mund te shihenme sy apo te preken me dore.Mamografia mund ta dalloje kancerin e gjiritme sy apo te preken me dore.Mamografia mund ta dalloje kancerin e gjiritrreth 2 vjet përpara shfaqjes se shenjave.rreth 2 vjet përpara shfaqjes se shenjave.Kur duhet bërë mamografia ?Kur duhet bërë mamografia ?• Mamografia mund te bëhet në cdo kohe,por eshte mire qe femrat neMamografia mund te bëhet në cdo kohe,por eshte mire qe femrat nemoshen riprodhuese ta kryejne mamografine ne fund temoshen riprodhuese ta kryejne mamografine ne fund teperiodave.Mamografia nuk duhet te kryhet sidomos ne tre muajt e pare teperiodave.Mamografia nuk duhet te kryhet sidomos ne tre muajt e pare tebarres.Ne periudhen e menopauzes kryhet ne cdo moment .barres.Ne periudhen e menopauzes kryhet ne cdo moment .Përse duhet bërë mamografinë ?Përse duhet bërë mamografinë ?• Sepse shumë lloje të kancerit të gjirit janë kapur në faza te hershme kur kaSepse shumë lloje të kancerit të gjirit janë kapur në faza te hershme kur kaakoma shansë për tu trajtuar me sukses.Sepse gati gjysma e kancereve tëakoma shansë për tu trajtuar me sukses.Sepse gati gjysma e kancereve tëgjirit që arrijnë të kapen nga mamografia jane akoma te vegjël dhe mund tegjirit që arrijnë të kapen nga mamografia jane akoma te vegjël dhe mund tehiqen lehte,pa hequr gjithe gjirin dhe pa lene shenje.hiqen lehte,pa hequr gjithe gjirin dhe pa lene shenje.-Sepse mamografia shpëton shumë jetë grash të cilat vdesin cdo vit nga-Sepse mamografia shpëton shumë jetë grash të cilat vdesin cdo vit ngakanceri i gjirit.kanceri i gjirit.-Sepse megjithse jo të gjitha kanceret që kapen nga mamografia janë të-Sepse megjithse jo të gjitha kanceret që kapen nga mamografia janë tëkurueshme ,më tepër se 95% e grave jane gjallë e mirë edhe për shum vjetkurueshme ,më tepër se 95% e grave jane gjallë e mirë edhe për shum vjetmbas diagnostikimit dhe mjekimit te kancerit.mbas diagnostikimit dhe mjekimit te kancerit.
· 21. EkografiaEkografiaÇfarë është EKO grafia?Çfarë është EKO grafia?• Imazhi I egzaminuar me ultratinguj,ose I quajtur ndryshe ekografi-EKOImazhi I egzaminuar me ultratinguj,ose I quajtur ndryshe ekografi-EKOgrafia,nenkupton eksopzimin e nje pjese te trupit ndaj frekuancave te lartagrafia,nenkupton eksopzimin e nje pjese te trupit ndaj frekuancave te lartate valeve zanore per te prodhuar me pase figuren apo pamje te pjeseve tete valeve zanore per te prodhuar me pase figuren apo pamje te pjeseve tebrendshme te trupit. Egzaminimi me ultratinguj nuk perdorin rrezatimet ebrendshme te trupit. Egzaminimi me ultratinguj nuk perdorin rrezatimet ejonizuara.jonizuara.• Imazhet me ekografi jane nje kontroll mjeksor qe na ndimon neImazhet me ekografi jane nje kontroll mjeksor qe na ndimon nediagnostifikimin dhe trajtim mjeksor.diagnostifikimin dhe trajtim mjeksor.• Qellimi kryesor i perdorimit te egzaminimit me ultratinguj te gjirit ka te bejQellimi kryesor i perdorimit te egzaminimit me ultratinguj te gjirit ka te bejme percaktimin e diagnozes se anormalitetit te gjirit.imazhi I nxjerre neme percaktimin e diagnozes se anormalitetit te gjirit.imazhi I nxjerre neekografi mund te na ndimoj per te percaktuar nese nje anormalitet eshte Iekografi mund te na ndimoj per te percaktuar nese nje anormalitet eshte Iforte apo je mase e lengshme e mbushur ose te dyat se bashku.forte apo je mase e lengshme e mbushur ose te dyat se bashku.
· 22. Cilat gra duhet te bejne EKO grafine e gjirit?Cilat gra duhet te bejne EKO grafine e gjirit?EKO-n e gjirit duhet ta bejne grate te cilat:EKO-n e gjirit duhet ta bejne grate te cilat:• Jane me te rriskuara per te pasur kancer te gjirit:Jane me te rriskuara per te pasur kancer te gjirit:• Jane te ekspozuara ndaj riskut ne nivel te ndermjetem,Jane te ekspozuara ndaj riskut ne nivel te ndermjetem,per shkakte historis familjare ,historis personale meper shkakte historis familjare ,historis personale mekancerte gjirit apo nje biopsie paraprake qe shfaq njekancerte gjirit apo nje biopsie paraprake qe shfaq njerrezik anormal e gjirit:rrezik anormal e gjirit:• Kane gji te dendur:Kane gji te dendur:• Kane mbushje te gjirit mesilikon dhe vetem pak indKane mbushje te gjirit mesilikon dhe vetem pak indmund te perfshihen ne mamografi:mund te perfshihen ne mamografi:• Jane shtatzene apo nuk mund te ekzpozohen ndajJane shtatzene apo nuk mund te ekzpozohen ndajrrezeve X(e cila eshte e nevojshme per mamogafine)rrezeve X(e cila eshte e nevojshme per mamogafine)
· 23. Cilet jane perfitimet e EKO-grafise te gjirit?• Shumica e egzaminimeve me ekografi nuk jane shpuese, pra padhenbje. Ekografia eshte tashme mjaft e njohur dhe e perhapurgjeresisht,si dhe mjaft e lete per tu perdorur dhe me pak ekushtueshme se sa metodat tjera. Egzaminimi me ekografi nukperdore rrezatimin jonizues, i cili ne raste te caktuara nuk mund teperdoret. Fale saje arrihet te kapen pamjet e qarta te indeve te butate cilat nuk sfaqen mire ne egzaminime me rrezet X.• Ekografia ne jep imazh ne kohe reale, duke e bere ate nje mjet temire per te na drejtuar drejt procedurave te tjera sic jane biopsia megjilpere apo aspirimi.• Imazhet gjat EKO grafis jane me kontrast te larte dhe na japinpamje te masave te cilat nuk mund te preken me dore.• Ekzaminimi I kancerit te gjirit me ekografi nuk konsiderohet tjesht sinje kontrroll imazherie, por si nje teknologji diagnostikuese eperdorur per te pasur nje pamje te afert te zones se gjirit per te cilenmjeket kane ende dyshime pasi kane bere egzaminime te tjera tegjirit.
· 24. A ka efekte te demshme Ekografia?• Per diagnostifikime standarde me ekografite nuk jane te njohura tedemshme per njerzit. Interpretimi I gjirit me ekografi na lejon per tevazhduar me procedurat e metejshme sic jane ekografi te tjera apobiopsia. Shume zona te cilat mund te jene te dyshyara mjafton teegzaminohen me ekografi per te saktesuar keto dyshime te cilat neshumicen e rasteve rezultojn si jo te tilla.• Gjat ekografise nuk mund te kapen mikrofalcifikimet. Shpesh paisjetmund te kene probleme.
· 25. Kur behet EKO grafia?• Qellimi i kontrollave me ane te imazheve sic eshte ekografia apomamografia kane te bejne me kapjen dhe diagnostifikimin ekancereve para se ato te shfaqin shenjat e tyre. Kanceret e gjirit teegzaminuara gjat kontrollave me ekografi apo mamografi janezakonisht te vogla dhe ende te kufizuara brenda gjirit, si dhepermasat e perapura apo shtrirjes se saje jane faktore terendesishem per te percaktuar ecurin e shendetit per nje grua mekete semundje.• Te gjitha femrat e moshes 20 deri 40vjec duhet te bejne njeEKOgrafi cdo 1-3 vjet. Nese 3 EKOgrafi rresht dalin normal, ateherekjo duhet te vazhdoje ta kryeje rregullisht EKOgrafin cdo 3 deri 5vjet.• Diagnostifikimi i hershem i kancerit te gjirit shpeton mijra jeta ne vit.
.jpg)
