Percaktimi I menyrave dhe mjeteve qe cojne ne zvogelimin e aksidenteve.

Lenda : Fizike

Klasa : 10-h

Projekt

Tema : Percaktimi I menyrave dhe mjeteve qe cojne ne zvogelimin e aksidenteve

Cdo dite sot degjojme per raste te tmerrshme aksidentesh ku qindra vete humbin jete cdo dite. Secili nga ne duhet te ndergjegjesohet per  vleren e jetes . Per ta bere kete duhet qe te sensibilizohen te rinjte te paret.

Levizja e makinave

Mjetet ne rruge kryejne levizje drejtevizore dhe te lakuar. ''Gjate levizjes se tyre ndodh qe te ndodhin aksidente ne pjese rruge te ndyshme.ndodhja e aksidenteve ndodh per arsye te ndryshme,por kjo s`do te thote qe drejtuesit e mjeteve s`jane te afte qe te parandalojne nje aksident.''Qe te parandalohen aksidentet duhet qe drejtuesi te kete parasysh;distancen nga mjeti ne mjet,shpejtesine,siperfaqen e rruges si dhe gjendjen e tij psiqike dhe fizike

1.a ) Gjendja psiqike-fizike

Nese drejtuesi I mjetit nuk eshte ne gjendje te mire psiqike dhe fizike sjell mos reagim dhe reflektim ndaj manovrave te mjeteve te tjera ,rritje te shpejtesise dhe monovra te ndryshme te palejueshmje ne rruge. Realizon parakalime te rrezikshme .Duke mos respektuar distancen e mjetit nga mjeti si dhe shpejtesine per parakalim.

1.b)  Shpejtesia.

 Qe te parandalohen aksidentet duhet qe mjetet te respektojne sinjalistikat e shpejtesise ,'' te ecin ne rruge te ndryshme nepermjet shpejtesise se lejuar e mos te kryejne parakalime me mjetet e tjera qe kane shpejtesi me te madhe se e mjetit te vet,mos te rrisin shpejtesine per te parakaluar kur fushepamja e rruges eshte e pamjaftueshme'',siperfaqja e rruges eshte e rreshqiteshme si dhe kur kane perpara mjete me lendet e rrezikshme mbingarkesa e mjetit perpara eshte e vendosur jo ne menyre te rregullt.

1.c )  Koeficenti I ferkimit                                                                               

  Koeficenti I ferkimit ne lidhje me siperfaqen e rruges jane: Per rruge me akull 0,1 Per rruget e lagura 0.3-0.4 Per rruget e thata me asfalt te zakonshem 0.6 Per rruget me granil 0.8

1.d)  Distanca e mjetit nga mjeti                                                    

 ''Largesia e mjetit nga mjeti shuma e distances se reagimit me distancen e frenimit,e cila eshte rruga qe pershkon mjeti nga momenti I shtypjes se pedalit te frenimit deri ne ndalimin e plote. Distanca e reagimit eshte rruge e pershkuar per 1s ose e shprehur S = 0.3V Distanca e frenimit te mjetit eshte S= V2 / 254kV- shpejtesia e levizjes se mjetit ne momenti e shtypjes se pedalit dhe k koeficenti I ferkimit te rrotes me rrugen . Pra ,largesia e sigurise ndermjet mjeteve eshte’S = Sr + Sf = 0.3V + V2 / 254k'' . Distanca e frenimit eshte ne perpjestim te drejte me katrorin e shpejtesise se mjetit dhe ne perpjestim te zhdrejte me koeficentin e ferkimit. Kjo do te thote qe shpejtesia dyfishohet atehere distanca e frenimit katerfishohet.

1.e ) Per rruge me akull

''Ne rasti kur mjeti leviz me nje V = 60 m/s dhe koeficenti I ferkimit eshte 0.1 atehere distanca qe duhet te mbaj mjeti nga mjeti per parandalim aksidenti gjendet me formulen S = Sr + Sf = 0.3V + V2 / 254k zevendesojme dhe kemi S = Sr + Sf = 0.3 60 + 60 60 / 254 0.1=18+ 3600/25.4=159m..Po per te njejten rruge gjejme forcen e ferkimit si dhe nxitimin me te cilen leviz makina. Dime qe f = µN  . Por ne baze te ligjit te Njutonit dime qe f = ma . Meqenese makina kryen levizje forca qe vepron mbi te eshte forca e ferkimit bejme barazimin e dy shprehjeve dhe kemi µN = ma ku N= mg zevendesojme µmg = ma qe ketej sjell qe a = µg = 0.98 m/s2  m.q.se makinat arrijne ne masa te ndryshme studiojme makinen me mase 3500kg. forca e ferkimit ne kete rast eshte F= ma = 3500 * 0.98 = 3430N.Qe ne keto rruge te mos kete aksidente duhet qe makina nga makina te kete madhesite fizike te gjetura me siper''.

1.f ) Per rruge te lagur                                                                                         

  Nese mjeti leviz me V= 30 m/s si ne menyren e mesiperme gjejme madhesite fizike per parandalimin e aksidentit tek mjetet.S = Sr + Sf = 0.3V + V2 / 254k = 0.3 *30 + 30*30/254*0.4 = 18m. Po per te njejten rruge gjejme forcen e ferkimit si dhe nxitimin me te cilen leviz makina.Dime qe f = µN  . Por ne baze te ligjit te Njutonit dime qe f = ma .Meqenese makina kryen levizje forca qe vepron mbi te eshte forca e ferkimit bejme barazimin e dy shprehjeve dhe kemi µN = ma ku N= mg zevendesojme µmg = ma qe ketej sjell qe a = µg = 3.92m/s2m.q.se makinat arrijne ne masa te ndryshme studiojme makinen me mase 3500kg.forca e ferkimit ne kete rast eshte F= ma = 3500 * 3.92= 13720N. Qe ne keto rruge te mos kete aksidente duhet qe makina nga makina te kete madhesite fizike te gjetura me siper.

 Qe ne keto rruge te mos kete aksidente duhet qe makina nga  makina te kete madhesite fizike te gjetura me siper —= 20580N.— F= ma = 3500 * 5.88—m.q.se makinat arrijne ne masa te ndryshme studiojme makinen me mase 3500kg.forca e ferkimit ne kete rast eshte— µmg = ma qe ketej sjell qe a = µg = 5.88m/s2— µN = ma ku N= mg zevendesojme— Meqenese makina kryen levizje forca qe vepron mbi te eshte forca eferkimit bejme barazimin e dy shprehjeve dhe kemi—Por ne baze te ligjit te Njutonit dime qe f = ma—  Dime qe f = µN— .Po per te njejten rruge gjejme forcen e ferkimit si dhe nxitimin mete cilen leviz makina.— S = Sr + Sf = 0.3V + V2 / 254k = 0.3 *40 + 40*340/254*0.6 = 16m—  Nese mjeti leviz me V= 40 m/s si ne menyren e mesiperme gjejme  madhesite fizike per parandalimin e aksidentit tek mjetet.12.

1.g)    Ne rruge me asfalt granili                                                                         

          Nese mjeti leviz me V= 70 m/s si ne menyren e mesiperme gjejme madhesite fizike per parandalimin e aksidentit tek mjetet.S = Sr + Sf = 0.3V + V2 / 254k = 0.3 *70 + 70*70/254*0.8 = 49m. Po per te njejten rruge gjejme forcen e ferkimit si dhe nxitimin me te cilen leviz makina.Dime qe f = µN  Por ne baze te ligjit te Njutonit dime qe f = ma  Meqenese makina kryen levizje forca qe vepron mbi te eshte forca e ferkimit bejme barazimin e dy shprehjeve dhe kemi  µN = ma ku N= mg zevendesoj me µmg = ma qe ketej sjell qe a = µg = 7.84m/s2m.q.se makinat arrijne ne masa te ndryshme studiojme makinen me mase 3500kg.forca e ferkimit ne kete rast eshte  F= ma = 3500 * 7.84= 27440N.Qe ne keto rruge te mos kete aksidente duhet qe makina nga makina te kete madhesite fizike te gjetura me siper.

1.h)  Keshtu , kujdes ne rastin kur rruga eshte e thate dhe rrezja e rruges 50m shpejtesia eshte afersisht 21ms, kurse ne rastin e rruges se ngrire afersisht tre here me e vogel. Shpesh ne jeten e perditshme hasim rruge me kthesa. Per te qene sa me te sigurte ne keto rruge duhet qe te zbatojme nje rregull mbi shpejtesine. Ky rregull thote qe V=√µgR.  Per rruget ne levizje rrethore : Duhet ulur shpejtesia per te qene I sigurte ne kthese. / Shihet se kjo shpejtesi nuk varet nga masa e makines. Vihet re se cdo gje nga gjendja e ferkimit te rrotave ne rrugen.me kthesa!

2 )Duke filluar nga viti 1995, numri i aksidenteve rrugore dhe të dëmtuarve ka ndryshuar sipas grafikut të mëposhtëm:

Sikurse mund të shikohet edhe nga grafiku, në Shqipëri gjatë 2010 kanë ndodhur 1,564 aksidente rrugore, në të cilat janë dëmtuar 2,069 persona, nga të cilët kanë gjetur vdekjen 353 prej tyre.

Shifrat tregojnë për një rritje të vazhdueshme të aksidenteve, kjo si pasojë e problemeve me sinjalistikën, mungesën e kujdesit të shoferëve dhe të këmbësorëve.  Historikisht, viti me numrin më të ulët të aksidenteve rezulton viti 2002, ku ka pasur 328 aksidente rrugore. Edhe pse infrastruktura rrugore ka ardhur në përmirësim gjatë viteve, viti 2010 mbetet viti me numrin më të madh të aksidenteve dhe personave të lënduar në to. Krahasuar me vitin 2009, numri i aksidenteve është rritur me 7%, ndërsa numri i të lënduarve me 13%.  Bazuar në të dhënat, rezulton se gjatë 2010 janë shkaktuar rreth 39 aksidente për 10,000 mjete transporti rrugor.

/ Cilat janë elementët më të dobët të strukturës së sigurisë rrugore ?     

Së pari, në këtë fushë nuk është investuar dhe problemet e sigurisë nuk i kemi vetëm në transportin rrugor, por dhe në transportin detar, transportin hekurudhor e gjetkë. Krahas kësaj mungon edukata e sigurisë që sipas mendimit tim të gjithë nxënësit që nuk kanë mbushur moshën 18 vjeç duhet ta marrin këtë edukatë në mësimdhënie, pra në shkolla. Kjo praktikë zbatohet edhe në vende ku nuk e kanë shumë problem sigurinë./Çështja tjetër që lidhet me këtë problem është zbatimi i ligjit nga të gjithë qytetarët pa dallim vertikalisht dhe horizontalisht. Hallka më e dobët që duhen rregulluar urgjent janë kontrolli teknik i automjeteve, forcimi i kontrollit në dhënien e lejeve të drejtimit dhe rrugët të cilat ende lënë për të dëshiruar”.

Pse siguria rrugore lë kaq shumë për të dëshiruar?

Cështja e sigurisë rrugore nuk është vetëm fenomen shqiptar por është dhe një plagë globale. Nga aksidentet në rrugë vdesin 1.2 milion njerëz në vit dhe miliona të tjerë mbeten të gjymtuar e me aftësi të kufizuar. Sigurisht tek ne është më problem dhe thuajse jemi kampion në Evropë. Kjo për shkak të shumë faktorëve disa prej të cilave po i nënvizojmë më poshtë.

Vendi ynë numëron një inventar prej 400 mijë automjetesh ndër të cilat rreth 2000 autobuzë, 4500 kamionë, 10.000 furgonë e minibuza dhe diferenca traktorë e autovetura. Ky inventar ka moshë të vjetër dhe diktohet dhe nga kushtet socio-ekonomike që kanë qytetarët shqiptarë. Dominojnë automjetet mbi 20 vjeçare ku përveç ndotjes mjedisit dhe gazrave që lëshojnë,ndotjes akustike gjithashtu,kanë dhe mjaft të meta teknike të cilat për kontrollin teknik certifikohen kundrejt ryshfeteve nga njerëz të pandershëm. Çdo drejtuesi automjetesh  i duhet të paguajë 1.800 lek për konçensionerin dhe 4000 mijë lek ryshfet se ndryshe edhe po e pate makinën në rregull ta nxjerrin me defekt. Automjetet e rënda, maune, autobuzë dhe sidomos ato automjete që disponohen nga firmat e ndërtimit nuk paraqiten në pikat e kontrollit teknik dhe vulat i marrin në mjedise të tjera. Sigurisht që ky faktor cenon sigurinë dhe krijon premisa për aksidente. Jepen lejet e drejtimit ( patentat ) me ryshfete , pa u trajnuar si duhet nga autoshkollat dhe këtë e dëshmojnë arrestimet e shumta në këtë sektor.Mungojnë sinjalistikat vertikale, horizontale dhe elektronike. / Mungon ndriçimi publik në rrugët nacionale dhe në këtë mënyrë bëhen shkak për

aksidente. Projektet në zbatim lihen përgjysmë dhe shfrytëzimi i rrugëve fillon me të meta teknike. Rrugët merren në dorëzim pa përfunduar dhe shpesh pa raportin e supervizorit, të cilët shumë prej tyre duhet të shkojnë në ndjekje penale. Shpesh supervizorët janë përfaqësues të investitorit dhe  qysh këtu fillon konflikti i interesit. Nuk ka masa dhe objektiva për parandalimin e fenomeneve por përfaqësuesit e shtetit lëvizin sa herë ndodhemi para fakteve siç qe tragjedia e Himarës . Policia rrugore dhe inspektoriatet edhe pse të pajisur me dylbi dixhitale dhe pajisje të tjera nuk gjobisin kundravajtësit sepse ndryshe nuk realizojnë normën . Nuk njohin Kodin Rrugor dhe udhëzimet që pasojnë atë. Ndryshimet e shpeshta të kodit dhe të strukturave të kontrollit nuk i kanë shërbyer qëllimit. Shkurt nuk ka vullnet për të administruar e menaxhuar si duhet problemet e sigurisë rrugore dhe e konsiderojnë atë punë rutinë.

3 ) Disa shkaqe te aksidenteve                                                                             

Shkaqet kryesore të aksidenteve  janë: mosrespektimi I rregullave të qarkullimit rrugor, drejtimi i automjeteve në gjendje të dehur, shpejtësia e madhe përtej kufijve të lejuar etj.. Rritja e numrit të aksidenteve me pasojë jetën është bërë aq shqetësuese sa në verën e disa viteve më parë, në periudhën kur ktheheshin dhe emigrantët në atdhe, kishim pothuajse çdo ditë aksidente me vdekje. Si shpjegohet ky numër i lartë aksidentesh? Këtu kanë të bëjnë faktorët e njëjtë me vendet e tjera të Europës dhe faktor lokal ''alla'' shqiptar. Së pari, tek ne ndodh një fenomen që në vendet perëndimore as që mund të mendohet. Me dëshmi drejtimi automjeti mund të pajiset kushdo me një kurs 50 ditor, a thua se është i mjaftueshëm./ Në raste kur ndonjë nuk arrin të kalojë testin boll që të paguajë dhe menjëherë bëhet drejtues automjeti. / Eliminimi i një fenomeni të tillë do të ulte numrin e aksidenteve pasi personat që nuk kanë aftësi drejtuese nuk do të ishin përdorues të rrugës, si rezultat rrugët tona do të ishin më të sigurta. Një shkak tjetër i rëndësishëm që ndikon në numrin e lartë të aksidenteve është dhe niveli i sigurisë që ofrojnë rrugët tona. Klasifikimi dhe mënyra e menaxhimit që duhet të ketë një rrugë, janë të përcaktuara qartë në ligjin nr. 8378, dt. 22.7.1998

  4)  Rregulla per parandalimin e aksidenteve                                                                      

Drejtuesit e mjeteve nuk duhet te kryejne asnje lloj manovre qe sjell aksidente ne rruge.

Duhet te jete I vetedijshem kur drejton mjetin.

Te ruaj shpejtesine

Te rris shkallen e reagimit .

Te mosparakaloj mjetet e tjera kur kjo manover nuk realizohet ne baze te shpejtesise ,fushepamjes dhe distances nga mjeti ne mjet.

Te kene parasysh perberjen e rruges dhe masat qe duhen te marin kur kalojne ne rruge me rrezikshmeri te larte.

Te mos perdorin alkol apo substanca te tjera narkotike.

Te kontrollojne sistemet e frenimit dhe gjendjen teknike te mjetit para se ato te nisin udhetimin.

5) Statistika                                                                                                     Aksidentet rrugore shkaktojnë çdo ditë një viktimë. Kryeqyteti renditet në krye të listës së qyteteve që ka numrin më të madh të tragjedive automobilistike. Viktimat, në 60 për qind të rasteve janë këmbësorët. Një studim i Institutit të Shëndetit Publik i realizuar në Tiranë, duke iu referuar shifrave të Qendrës Kombëtare të Traumatologjisë, tregon se nga 1860 persona që dëmtohen nga aksidentet, rreth 300 humbasin jetën. Duke iu referuar shifrave, ISHP-ja hedh alarmin ndaj aksidenteve, çka konfirmon se Shqipëria ka 10 të vdekur për 15 mijë banorë, një numër që është 3.5 herë më i lartë se vendet e tjera. Numri më i madh i aksidenteve shënohet në kryeqytet, pasi ka më shumë automjete në qarkullim. /Ndërsa janë meshkujt e moshës 25 deri në 45 vjeç, që kapin numrin më të madh të autorëve të aksidenteve, të ndjekur nga meshkujt e moshës 18 deri 25 vjeç. Ora që shënon më shumë aksidente në Tiranë është 12:00 deri në orën 20:00, ndërsa periudha që shënon pikun e rasteve me pasojë vdekjen është stina e verës. Ndër shkaqet e aksidenteve është shpejtësia tej normave të parashikuara në kodin rrugor dhe pakujdesia e këmbësorëve.80% e viktimave jane meshkuj  300- persona kane vdekur  1080-persona kanepesuar plage te lehta 374-persona kane pesuar plage te renda  1465-aksidente rrugore kane ndodhur ne vitin2009.                                                               

Shkaktarët
Ndër shkaktarëve kryesore të aksidenteve në vendin tonë renditet shkelja e rregullave të qarkullimit e cila përbën 78,8% të rasteve të aksidenteve. Me tej vijohet me shpejtësinë tej normës së lejuar e cila shkakton 29% të vdekjeve dhe 32% të plagosjeve por edhe shkeljet e rregullave të qarkullimit nga këmbësorët zënë një përqindje të konsiderueshme në shkaktarët e aksidenteve automobilistike, duke kapur shifrën 19 %. Ndërsa përdorimi i alkoolit në timon është shkaktare e rreth 6.7% të aksidenteve, po ashtu edhe shkaqet natyrore dhe mangësitë teknike përbëjnë 2.2% të aksidenteve. Në rrugët e vendit tonë lëvizin shumë mjete të vjetërsuara, ku rreth 72% e automjeteve janë të amortizuar me vjetërsi mbi 10-vjeçare. Duke bërë që mbi 90% i aksidenteve rrugore të shkaktohen nga automjete të vjetra.

 Urgjenca Mjekësore
Shumë shpesh ndodh që të aksidentuarit transportohen në spitale nga transport i rastit pra jo i specializuar. / Duke shkaktuar shpesh herë vdekjen e personave të aksidentuar. Ky problem u ngrit edhe nga ministri i Shëndetësisë Petrit Vasili, i cili sqaroi se do të merren të gjitha masat që kjo shifër të shkoi drejt uljes. Sipas të dhënave të Ministrisë së Shëndetësisë, 27% e të plagosurve rëndë humbin jetën gjatë transportit. Por shpesh herë ndodh edhe nga vonesat dhe trafiku në rrugë, pasi çdo kujt i ka rastisur që jo vetëm automjete private që kanë një emer-gjencë shëndetësore bllokohen në trafik por dhe ambulancave nuk i hap rrugën askush. Sipas të dhënave vetëm 4% e të aksidentuarve transportohen në urgjencat spitalore me mjete të specializuara.

6 ) Disa thenie te shkencetareve te medhenj :

Ligji i ruajtjes se veshtiresive : nuk ka asnje menyre te   lehte per te vertetuar dicka te lehte.

 Pse matematicienet kane frike te ngasin makinen.-Sepse gjeresia e rruges eshte e paperfillshme ne krahasim me gjatesine e saj.

Njeriu qe la rrugën e vjetër për atë te renë di se çfarë la, s'di se çfarë gjene.

Vitet e fundit po përballemi me një numër të lartë aksidentesh. Në vendin tonë situata paraqitet dramatike dhe e pashpresë. Shkaqet kryesore të aksidenteve janë: mosrespektimi I rregullave të qarkullimit rrugor, drejtimi i automjeteve në gjendje të dehur, shpejtësia e madhe përtej kufijve të lejuar etj.. / Rritja e numrit të aksidenteve me pasojë jetën është bërë aq shqetësuese sa në verën e disa viteve më parë, në periudhën kur ktheheshin dhe emigrantët në atdhe, kishim pothuajse çdo ditë aksidente me vdekje. Si shpjegohet ky numër i lartë aksidentesh?Pse ky numer eshte kaq i larte ? Këtu pervec ndikimit te vendeve perendimore kemi edhe ndikimin vendas .Së pari, tek ne ndodh një fenomen që në vendet perëndimore as që mund të mendohet. Me dëshmi drejtimi automjeti mund të pajiset kushdo me një kurs 50 ditor, a thua se është i mjaftueshëm. Në raste kur ndonjë nuk arrin të kalojë testin boll që të paguajë dhe menjëherë bëhet drejtues automjeti. / Eliminimi i një fenomeni të tillë do të ulte numrin e aksidenteve pasi personat që nuk kanë aftësi drejtuese nuk do të ishin Ese:shkaqet e aksidenteve përdorues të rrugës, si rezultat rrugët tona do të ishin më të sigurta. Një shkak tjetër i rëndësishëm që ndikon në numrin e lartë të aksidenteve është dhe niveli i sigurisë që ofrojnë rrugët tona. Gjendja e mjerueshme e rrugeve tona ve ne rrezik jeten e shume njerezve nga qytetet e vogla e deri tek kryeqyteti ose qytetet bregdetare.Kjo gjendje ve ne loje jeten e shume e shume njerezve. Statistikat e vendeve te ndryshme te botes kane dhene keto rezultate ne lidhje me shkaqet me kryesore dhe te shpeshta te aksidenteve rrugore ku pervec cilesise se keqe te rrugeve faktore te tjere jane : parakalimet dhe shpejtesia e madhe ,shperqendrimi i vemendjes dhe pergjumja , perdorimi i drogave, shperqendrimi i vemendjes kur shohim raste te aksidenteve ne rruge, e ngrena ne makine,radio dhe CD dhe celularet . Keto faktore cojne ne aksidente te shumta te cilat shoqerohen pervecse me deme materiale dhe deme njerezore e deri ne humbje jete.

Siguria rrugore eshte nje teme shume e rendesishme e cila duhet trajtuar me perpikmeri.Siguria rrugore ne ditet e sotme nuk ka nje nivel te larte sigurie dhe kjo identifikohet mese miri nga aksidentet e shumta qe fatkeqsisht po shtohen dita dites dhe me shume.Shkaku eshte I veshtire per tu percaktuar por mund te themi me siguri te plote se njepjese e madhe e njerezve nuk njohin sinjalistiken rrugore apo rregullat e qarkullimit rrugor. Nuk dine t’I zbatojne, nuk dine kur t’I zbatojne apo dhe nuk duan t’I zbatojne.Por kaq e veshtire eshte te kuptosh se pakujdesia, mosinformini dhe kokefortesia sjellinpasoja fatale per jeten?Nje shkak tjeter eshte gjithashtu mungesa e orientimit rrugor. Edhe ky eshte nje shkak Iforte per ndodhjen e aksidenteve te ndryshme rrugore./Ne , njerezit duhet te jemi te paret qe duhet te ndergjegjesohemi per kete fakt , duhet tembrojme jetet tona, jeten e qytetareve te tjere.Informacionet dhe udhezimet per sinjalistiken rrugore jane te shumta duke filluar nga mete hollesishmet e deri te me te rendesishmet me te cilat ne takohemi cdo dite. Rruget emarrjes se informaicionit jan ete shumta e te ndryshme.Personat qe ngasin makinat pervecese duhet te jene te informuar per sinjalistiken emakinave duhet te dine mjaft mire edhe ate te kembesorve. Duhet ta respektojne ate dhete mos shkelin ne korsine tyre, keshtu anashakalojne dhe shume aksidente.Ndoshta thjesht nje pakujdesi e vogel sjell pasoja fatale per ate qe nget makinen po edheper kembesorin ose per ata qe ngasin bicikleta.Makinat duhet te ecin gjithmone me shpejtesine e lejuar dhe mos ta tejkalojne ate sepsedo te ishte mjaft e veshtire ta kontrolloje makinen ne ato caste. Gjithashtu duhet mepatjeter qe asnjeri te mos e ngase makinen nen efektin e alkolit pra ne gjendje te dehur./Statistikat kane treguar qe perqindja me madhe e aksidenteve kane ndodhur si pasoje e alkolit.Me e mira e te mirave do te ishte qe asnjeri te mos ngiste makinen apo mjete te tjera pa u njohur me pare me sinjalsitiken rrugore dhe te githe rregullat e saj. Gjithcka fillon nga ne dhe nga deshira dhe vullneti jone per te permiresuar gjithcka.               

Te gjithe jemi pjesmarres te aksidenteve rrugore. Aksidentet rrugore behen pavetesisht, pra njerezit nuk eshte se duan ta bejne, por e bejne padashje. Gjithsesi shkaqet qe ato ndodhin jane te shumta. Le te permendim disa nga ato: papergjegjesia e njerezve, ngaterrimi i shenjave te semaforit, gabimi i vete njerezve qe nuk kalojne ne vijat e bardha. etj.
Pra jane shume shkaqet qe bejne qe aksidentet te ndodhin. Por si mund ti parandalojme ne ato? Shume e lehte! Cdo qytetar mund te dergoje nje leter bashkise ne kerkim te nje zgjidhjeje kunder ketyre aksidenteve, cdo njeri ka mendimin e tij dhe bashkia do t’i lexoje letrat, dhe do te arrije ne nje zgjidhje. Une kam vecuar dy nga shume zgjidhjet qe mund te jene qe aksidentet mos te ndodhin. Si fillim shtimi i semaforeve ne cdo rruge kryesore eshte nje nga zgjidhjet kryesore. Duhet te themi qe infrastruktura e Shqiperise po zhvillohet nga dita ne dite prandaj dhe keto gjera jane normale qe do te rregullohen me kalimin e viteve. Mendohet qe deri ne dy vitet e ardhshme semaforet do te jene 24 ore ne punim ne ndryshim nga ditet e sotme qe disa as nuk punojne fare. Shtimi i semaforeve do te ndikoje per mire ne cdo njeri, ose me sakte ne cdo shofer. / Do te ndikoje me mire sepse shoferi do ta kete mendjen tek semaforet, dhe do te veproje me saktesi. Por nuk eshte kjo e vetmja zgjidhje. Zgjidhja tjeter eshte shtimi i dritave, ne te gjitha rruget. Normalisht ne Tirane meqe eshte kryeqytet duhet te kete dhe ka drita ne cdo rruge. Por marrim shembullin e autostrades Elbasan-Tirane, qafa e Krrabes dhe shume rruge te tjera qe nuk jane te pajisura me drita. Rreziku eshte ne kodra dhe ne vende ku rruget jane te prishura, pikerisht ne Qafen e Krrabes ku rruget jane me kthesa dhe ndodhin disa aksidente nga dita ne dite sepse njerezit nuk jane te pergjegjshem dhe rruget nuk jane te shtruara dhe prandaj makinat rreshkasin dhe bien ne humnere.
Si perfundim ne duhet te jemi shume te kujdesshem dhe gjithashtu te bejme publike disa nga zgjidhjet tona. Shkaqet qe aksidentet ndodhin jane te shumta, dhe zgjidhjet po ashtu, keshtuqe duhet te marrim iniciativen per te permisuar trafikun dhe aksidentet rrugore.

Aksidentet rrugore jane nje teme  shume e perfolur ne ditet e sotme sepse numri I te vdekurve nga aksidentet eshte shume I madh dhe rritet me statistika  lufte .  Te rinjte jane ata qe te nxitur nga vrulli I jetes deshirojne te provojne cdo aventure duke perfshire ketu dhe garat  me makine , motorra etj .   Aksidentet rrugore vijne si pasoje e pakujdesive te shumta , shoferet neglizhojne rripin e sigurimit  , moszbatimi i tabelave dhe sinjaleve  ne rruge dhe përdormi  I celularëve  janë disa nga shkeljet që sjellin zakonisht  tragjeditë  nëpër  rrugët e Shqipërisë. Keto shkelje te rregullave te qarkullimit vijne si rezultat e te mos pasurit nje shtet te se drejtes  dhe policet rrugore nuk jane aty per te ndihmuar shoferet per te gjetur drejtimin e duhur ,por per te vene gjoba te pajustifikuara .   Tashme aksidentet ndodhin si nje pjese e natyrshme e levizjes automobilistike  ne Shqiperi .   Keto shkaqe flasin per  nje  mungese te kultures  se trafikut te automjetit  , por ka dhe disa shkaqe te tjera si eksperimentet me makina , pagjumesia ,shperqendrimet nga celularet , e ngrena gjate ngarjes se makinave , perdorimi I alkoolit , drogerave , gjendje e tensionuar psikologjike , shpejtesia ,    parakalimet  .  Ne shkaqe qe vijne si pasoje e mungeses se infrakstruktures , mungeses se tabelave , dritave , shfrytezimi I rrugeve te pambaruara. Numri  me I  madh I aksidenteve rrugore shenohet ne stinen e veres  nga tejqarkullimi I  makinave  . Emigrantet e ardhur nga jashte nuk e ruajne te njejte kulturen e qarkullimit ,por  perdorin makinat e tyre  mbi normat e lejuara . Gjithashtu ne muajin e dimrit aksidentet jane te  shumta nga gricat , lageshtia ne rruge . Nje pike e rendesishme ne zvogelimin e numrit te aksidenteve  jane mosdhenia e lejes se qarkullimit per te gjithe njerezit , sepse dijet e pakta ne teori , padituria e rregullave te qarkullimit , mosleximi I tabelave , sinjalistikave . Gjithashtu duhen reduktuar  pikat e zeza (kthesat e veshtira) dhe qarkullimi ne keto pjese nuk duhet bere me  mjete te transportit public. Ne shume vende europiane jane te ndara korsite e kamioneve dhe veturave . Kjo zgjidhje praktike duhet zbatuar dhe ne vendin tone.

Sot e veshtire qe gjate qarkullimit  me makine te ruhet distance nga makina ne makine, te kontrollojme shpejtesine ne levizje drejtvizore dhe ne lakore apo te informohemi per koeficentin e ferkimit te rrotave te makines ne rruge  me  akull,  rruge te lagesht  etj ,por ajo qe mund te bejme eshte  te  tregohemi te pergjegjshem , te ruajme shendetin tone.