CESHTJET KRYESORE
Ø Ceshte kontrata e qerase ?
Ø Cilat jane perparesite dhe mangesite e lizingut?
Ø Cfare eshte lizingu aktiv apo pasiv ne bilanc ?
TERMAT KRYESORE
Ø Kontratat e qerase financiare –kontrate afatgjate qe kerkon nga qeradhenesi te paguaje per mirmbajtjen dhe kostot e tjera dhe nuk ka mundesi terheqje nga kontrata .
Ø Lizingu kontrate ne te cilen zoteruesi I nje aktivi I jep nje pale tjeter te drejten per te perdorur aktivin per nje perjudhe kohe te caktuar ne kembim te pagesave periodike .
Ø Qeradhenesi zoteruesi I nje aktivi qe I jepet dikujt tjeter ne perdorim
Ø Qeramarresi perdoruesi I nje aktivi qe I eshte marre me qera nje pale tjeter
Ø Kontrata e qerase qe perdor leven financiare –eshte sic do kontrate tjeter qeraje pervec faktit qe pjese te cmimit te blerjes se aktivit financohen nga qeradhenesi .
Ø Kontrata e qerase operative –kontrate me afat 5 vjecar ose me pak qe kerkon qe qeradhenesi te perballoje te gjitha kostot e mirmbajtjes dhe lejon terheqjen nga kontrata.
GJATE veprimtarise njesive ekonomike u lind nevoja per burime financiare .Keto burime ata I perdorin per shpenzime kapitale ose sic quhen ndryshe shpenzime ne investime .Nje nga burimet e financimit afatmesem jane edhe qerate.Nje kontrate qeraje eshte nje kontrate ligjore midids dy paleve qeradhenesit dhe qeramarresit I cili zoteron nje aktive dhe qeramarresit qe e perdor aktivin .Qeradhenesi I jep te drejten qeramarresit ta perdori aktivin per nje perjudhe te caktuar kohe .si shperblim qeramarresi bie dakort te paguaje nje shume te caktuar qeraje gjate perjudhes se kontrates .Procedura per te lidhur nje kontrate qeraje eshte e ngjashme me huamarrjen e parave me disa ndryshime te rendesishme .Pasi ka percaktuar paisjen qeramarresi kontakton nje shoqeri lizingu dhe aplikon per nje kontarate qeraje financiare . PERPARESITE E LIZINGUT
Ekzistojne nje sere perparesish te marresh me qera nje paisje ne vend qe te marrresh para hua per ti blere ato .Kontartat e qerase vene me pak kufizime per qeramarresin se sa kufizimet qe ekzistojne per huamarresin.per sa kohe qe titulli I aktivit te dhene me qera eshte ne emer te qeradhenesit kontrata e qerase eshte e ngjashme me financimin me kolateral ,nqs qeramarresi nuk mund ta paguaje qerane vjetore ose periodike qeradhenesi mund ta marre lehtesisht paisjen sepse ligjerisht ajo I perket shoqerise se lizingut shoqeria e lizingur nuk ka per te vene shume kufizime ndaj qeramarresin aplikimet per kontratat miratohen me shpejt .Lizingu eshte marrveshje e ndershme midis qedhenesit dhe qeramarresit ,per me teper kontrtat e qerase nuk jane subject I nje numri te madh kufizimesh kontraktore qe vendosen kur shoqeria financohet n.p.m huamarrjes nje perparesi tjeter eshte se qeramarresi ja kalon rriskun e vjeterimit qeradhenesit.Ne mjedisin e biznesit te sotem idete dhe produkete jo novatore mund te dalin shpejt naga perdorimi te huazosh nje shume te madhe parash dhe te blesh paisje teper riskoze mund te mos jete nje investim I mire ekonomik sepse vlera e ketij investimi mun te ulet ne menyre te menjehershme nese paisjet e reja dhe eficente dalin ne treg .Kjo eshte vecanerisht e vertete ne rastin e teknelogjise se larte ,ne raste te tilla lizingu mund te jete nje mundei e mire ne vend te blerjes se paisjes lizingu ndryshe naga blerja nuk kerkon capital fillestar te madh .shpenzimet e qerase paguhen gjate nje perjudhe keshtu qe peshon si barre me e lehte mbi qeramarresin.
MANGESITE E LIZINGUT
Qeramarresi ndryshe nga bleresi I nje activi nuk mund ta nenecmoje aktivin keshtu qe perfitimi I siguruar I tatimit nepermjet nencmimit humbet ,humbje mund te jete teper e shtrenjte per nje shoqeri me te ardhura te tatueshme dhe me pak borxh .Mangesi tjeter eshte se qeramarresi duhet ta ktheje paisjen pas nje kohe te caktuar kur paisja eshte marre me qera ne vend se te jete prone Per cdo modifikim per te permiresuar eficencen e paisjes nevojitet miratimi I qeradhenesit .te marresh miratimin e qeradhenesit per ndryshime teknike gjate perjudhes se kontrates mund te mos jete gjithmone e lehte .Nje mangesi tjeter e dukshme e kontrates se qerase eshte humbja e vleres se mbetur ,vlera e mbetur e aktivit te blere rrit hyrjet monetare te shoqerise nese active shitet ne perfundim te vitit te fundit .kjo perparesi humbet nese merret me qera ,
Ø ka kater lloje kontarata qeraje te mirnjohura :
· Kontrata e qerase operative ose sherbimit
· Kontrata e qerase financiare ose te kapitalit
· Kontartat e shitjes dhe e riqeramarrjes
· Kontarat e sistemit te levave
Nje kontrate qeraje operative ka nje jetgjtesi jo me te madhe se 5 vjet ,te gjitha kostot e mirmbajtjes dhe riparimeve jane ne pergjesi te qeradhenesit .Keto kontrata qeraje permbajne opsionin e heqjes dore prej kontrates me inisiativen e qeramarresit .ato nenshkruhen per perjudha me te shkurtera se jeta ekonomike e aktivit .
Nje kontarate qeraje kapitale ose financiare eshte nje kontrate afatgjate midis qeramarresit dhe qeradhenesit nga e cila nuk mund te hiqet dore ,aktivet zakonisht amortizohen plotesisht .Mirmbajtja dhe riparimet jane ne pergjesi te qeramarresit ,ne nje kontrate shitje dhe me pas marrje me qera zoteruesi I nje aktivi I shet aktivin nje shoqerie tjeter dhe e merr me qera per nje perjudhe te caktuar kohe .zoteruesi fillestar I aktivit behet tani qeramarresi ,kjo marrveshje lejon shoqerine te rrisi kapitalin dhe perseri te perdori nje aktiv .ne fund te kontarates qeramarresi e riblen aktivin .lizingu finaciar perfshin 4 pale:
· Qeramarresi
· Qeradhenesi
· Huadhenesi
· Kujdestari
Nje kujdestar(trustee)mban titulin e kontrates se qerase dhe pagesa periodike e qerase I dergohet ketij personi ,si kthim kujdestari paguan interesin dhe principalin huadhenesit dhe pjesa e mbetur I dergohet qeramarreit si pagese rente .Kur kontarata e qerase mbaron kujdestari paguan kreditoret dhe qeramarresi fiton zoterimin e aktivit .
Rregullat e fasb dhe irs
Vlera aktuale e nje kontrate kapitali duhet te raportohet njkohesisht si ne aktiv ashtu dhe ne pasiv ne bilancin e ne shoqerie .rregullat nderkombetare percaktojne :
Ø Qeramarresi ka nje mundesi qe ta bleje aktivin
Ø Kontarata zgjat jo me pak se ¾ e jetes se aktivit
Ø Vlera aktuale e pagesave te qerase eshte 90% te cmimit te aktivit
Te gjitha pagesat e qerase zbriten nga te ardhurat si shpenzime vjetore
Ø Aktivi duhet te jete subject I nenecmimit
Ø Kontrat e qerase ka justifikime ekonomike dhe kontrata nuk ka per qellim tu shmanget tatimeve
Ø Kontrata e qerase nenshkruhet Brenda 90 diteve pasi aktivi eshte vene ne sherbim
QERAJA KUNDREJT BLERJES :VLERA AKTUALE E PERAFERT
Pronaret e bizneseve ndeshen shpesh me pyetjen te marrin me qera apo ta blejne nje aktiv.kur ne aktiv merret me qera qeramarresi nuk shqetesohet per rritje te kapitalit meqenese qeradhenesi eshte pergjegjes per financimin e projektit .ne anen tjeter qeramarresi humbet si nag perjashtimi nga tatimet e amortizimit ashtu eshe nag vlera e mbetur .kumbja e ketyre perfitimeve nuk duhet injoruar kur bejme ktahasimin midis kostos se qeramarrjes dhe kostos se blerjes .ne marrjen e vendimit perfundimtar per te blere apo marre me qera analisti financia zgjedh mundesine me te lire ,kur shuma e shpenzimeve si pagesat e qerave dhe shume perfitime si perfitimet nga tatimet qe ndodhin ne te ardhmen nje menyre e mire per te vleresuar mundesite e blerjes ose dhenies me qera eshte te krahasojme vleren neto ted y mundesive me vleren aktuale .
Ceshte kontrata e qerase a eshte aktiv apo pasiv ne bilancin e shoqerise ?
Ka nje diskutim te madh midis kontabilisteve nese duhej apo jo qe kotrata e qerase ne bilanc ne zerin e aktiveve ,paisja e marre me qera eshte nje aktiov sepse perdoret vazhdimisht nga qermarresi sic do aktiv tjeter ne kompani .nje argument I kundert eshte qe qeramarresi ne te vertete e merr hua paisjen dhe e perdor perkohesisht prandaj kontarata eshte nje shpenzim korrent sic do pagese tjeter .neqofte se ky argument pranohet nje kontarate qeraje nuk mund te paraqitet ne bilanc dhe nuk mund te zhvleresohet .pagesat vjetore te qerase duhet te raportohen si shpenzim korrent ne pasqyren e te ardhurave .ky argument eshte zgjidhur ne rastin e kontrates se qerase kapitale .keeto kontarata qeraje afatgjata jane konsideruar si ekuivalente te borxhit .prandaj ato duhet te paraqiten ne bilanc .vleresimi per te percaktuar vleren aktuale te pagesave vjetore behet duke perdorur nje norme te caktuar skontimi kjo vlere shfaqet ne bilanc ne anen e aktivev duke prezantuar vleren e aktivit dhe ne aneen e pasivit sin je detyrim afatgjate I kompanise .firma pastaj cakton nje perjudhe per te amortizuar vleren aktuale te saj .ne fund te kotrates prona e marre me qera do te jete amortizuar plotesisht dhe detyrimi I qerase do te fshihet nga librat .
Bibliografia
XHAFA HALIT “DREJTIMI FINANCIAR “SHTEPIA BOTUESE KUMI TIRANE 2010
STEPHEN A.ROSS,RADOLPH W.WESTERFIELD ,BRADFORD D.JORDAN “ESSENTIALS OF COPORATE FINANCE “
.jpg)
