1. 2013-2014 Lënda: Gjuhë shqipe 4 | SHOLLA 9-VJEÇARE “DËSHMORËT E LIRISË” TIRANË PROGRAM VLERËSIMI
2. Tabela e vlerësimit “Gjuhë shqipe 4” Sem. I 16 shtator 2013 - 5 shkurt 2014. 18 javë × 5 orë/javë= 90 orë Nr. Linjat Nr i orëve Nr. i vlerësimeve 1 Të dëgjuarit& Të folurit 12 1 2 Të lexuarit 29 2 3 Të shkruarit 16 1 4 Njohuri gjuhësore 23 2 6 Testim permbledhës 1 1 7 Projekte kurikulare 9 1 Gjithsej 90 orë 8 vlerësime
3. VLERËSIMI Një nga proceset bazë që qëndron në themel të të mësuarit të lëndës gjuha amtare është vlerësimi i njohurive të nxënësve. Ky proces shënon përgjegjësi të rëndësishme dhe sigurisht kërkon agiornim me parametrat bashkëkohorë. Synimet e vlerësimit janë: Sigurimi i informacionit të nevojshëm dhe shumë të rëndësishëm mbi nivelin e njohurive, motivimin e tyre drejt të mësuarit duke përcaktuar
mundësitë e tyre reale për nxënie. Shkallla e realizimit të objektivave të përcaktuara në programin mësimor. Nxitjen e interesit të nxënësit për ngritjen e nivelit të arritjeve të tyre. Komponentet e vlerësimit janë: Vlerësim i vazhdueshëm me gojë dhe me shkrim. Për vetë natyrën e lëndës dhe rëndësinë e madhe të vlerësimit të aftësive komunikuese vlerësimi i vazhdueshëm me gojë dhe me shkrim është imperativ i punës së përditshme mësimore në këtë lëndë. Në dobi të nivelit të punës vlerësuese është pa dyshim vendosja e kritereve vlerësuese, njëhja e standardeve, të cilat janë në fakt, piketa të përcaktuara profesionalisht si rezultate të pritshme që duam të arrijmë, vlerësimi i nxënësit dhe nivelin e punës së bërë sipas standarteve të arritjes. Nëse do të nisemi nga qëllimi i realizimit të vlerësimit atëherë do të vërejmë se vlerësimin mund ta klasifikonim në: Vlerësim formues Realizohet kur synojmë marrjen e informacionit mbi atë që ka arritur të bëhet pjesë e formimit të tij sipas objektivave të caktuar. Këtë indikator formimi mësuesi e përdor për të ndërhyrë dhe ndryshuar gjendjen përmes një mësimdhënieje më efektive dhe kalimin në objektiva të reja; minimalë apo të nivelit më të lartë. Dihet se konceptet gjuhësore janë të lidhura dhe suksesi i objektivit varet nga shkalla e përvetësimit të atij pasardhës. Vlerësim diagnostikues Për të gjykuar dhe marrë informacion për përgatitjen ditore të nxënësit dhe shkallën e përvetësimit të materialit të ri mësimor. Vlerësimi diagnostikues jep informacion mbi efektshmërinë e të nxënit dhe ndihmon për ecurinë e mëtejshme të mësimdhënies. Vlerësim përmbledhës Ky vlerësim bëhet nga mësuesi në përputhje me objektivat mësimorë në fund të mësimit të disa kapitujve, semestrit ose në fund të vitit. Informacioni nga ky lloj vlerësimi është i plotë dhe rekomandohet të bëhet jo më pak se tre herë në vit. Vlerësim motivues Qëllimi i këtij lloji vlerësimi është motivues, nxitës në drejtim të dëshirës dhe interesit të nxënësve për të mësuarit. Ndër format më efektive që rekomandohet të përdoret në shkollë është vlerësimi motivues, i cili nxit të mësuarit e nxënësve fuqishëm. Vlerësimi i punëve me shkrim është një mjet shumë i rëndësishëm i njohjes së aftësive gjuhësore të nxënësve. Njohja e këtij niveli, tashmë, nuk mund të bëhet vetëm me rrugët praktike e tradicionalisht të njohura, si: qortimet nga mësuesi. Praktikat e reja sot orientojnë vendosjen e kritereve dhe të standardeve të përshtatshme dhe të arritshme nga nxënësit. Kështu, duhen kërkuar forma të larmishme vlerësimi, të cilat të pasqyrojnë nivelin real të arritjeve të nxënësve për marrjen e masave për përmirësimin e tij. Shënimet e mësuesit janë shumë të rëndësishme për vlerësimin e punëve me shkrim të nxënësve; të jenë të tilla që t’i motivojnë ata. Vlerësimi që nxënësit mund t’i bëjnë njëri-tjetrit, është një tjetër formë e rëndësishme që ndihmon mbarëvajtjen e punës në këtë drejtim.
mundësitë e tyre reale për nxënie. Shkallla e realizimit të objektivave të përcaktuara në programin mësimor. Nxitjen e interesit të nxënësit për ngritjen e nivelit të arritjeve të tyre. Komponentet e vlerësimit janë: Vlerësim i vazhdueshëm me gojë dhe me shkrim. Për vetë natyrën e lëndës dhe rëndësinë e madhe të vlerësimit të aftësive komunikuese vlerësimi i vazhdueshëm me gojë dhe me shkrim është imperativ i punës së përditshme mësimore në këtë lëndë. Në dobi të nivelit të punës vlerësuese është pa dyshim vendosja e kritereve vlerësuese, njëhja e standardeve, të cilat janë në fakt, piketa të përcaktuara profesionalisht si rezultate të pritshme që duam të arrijmë, vlerësimi i nxënësit dhe nivelin e punës së bërë sipas standarteve të arritjes. Nëse do të nisemi nga qëllimi i realizimit të vlerësimit atëherë do të vërejmë se vlerësimin mund ta klasifikonim në: Vlerësim formues Realizohet kur synojmë marrjen e informacionit mbi atë që ka arritur të bëhet pjesë e formimit të tij sipas objektivave të caktuar. Këtë indikator formimi mësuesi e përdor për të ndërhyrë dhe ndryshuar gjendjen përmes një mësimdhënieje më efektive dhe kalimin në objektiva të reja; minimalë apo të nivelit më të lartë. Dihet se konceptet gjuhësore janë të lidhura dhe suksesi i objektivit varet nga shkalla e përvetësimit të atij pasardhës. Vlerësim diagnostikues Për të gjykuar dhe marrë informacion për përgatitjen ditore të nxënësit dhe shkallën e përvetësimit të materialit të ri mësimor. Vlerësimi diagnostikues jep informacion mbi efektshmërinë e të nxënit dhe ndihmon për ecurinë e mëtejshme të mësimdhënies. Vlerësim përmbledhës Ky vlerësim bëhet nga mësuesi në përputhje me objektivat mësimorë në fund të mësimit të disa kapitujve, semestrit ose në fund të vitit. Informacioni nga ky lloj vlerësimi është i plotë dhe rekomandohet të bëhet jo më pak se tre herë në vit. Vlerësim motivues Qëllimi i këtij lloji vlerësimi është motivues, nxitës në drejtim të dëshirës dhe interesit të nxënësve për të mësuarit. Ndër format më efektive që rekomandohet të përdoret në shkollë është vlerësimi motivues, i cili nxit të mësuarit e nxënësve fuqishëm. Vlerësimi i punëve me shkrim është një mjet shumë i rëndësishëm i njohjes së aftësive gjuhësore të nxënësve. Njohja e këtij niveli, tashmë, nuk mund të bëhet vetëm me rrugët praktike e tradicionalisht të njohura, si: qortimet nga mësuesi. Praktikat e reja sot orientojnë vendosjen e kritereve dhe të standardeve të përshtatshme dhe të arritshme nga nxënësit. Kështu, duhen kërkuar forma të larmishme vlerësimi, të cilat të pasqyrojnë nivelin real të arritjeve të nxënësve për marrjen e masave për përmirësimin e tij. Shënimet e mësuesit janë shumë të rëndësishme për vlerësimin e punëve me shkrim të nxënësve; të jenë të tilla që t’i motivojnë ata. Vlerësimi që nxënësit mund t’i bëjnë njëri-tjetrit, është një tjetër formë e rëndësishme që ndihmon mbarëvajtjen e punës në këtë drejtim.
4. VLERËSIMI ME NOTË SIPAS OBJEKTIVAVE TË PROGRAMIT Objektivat e programit janë grupuar sipas gjashtë niveleve të arritjeve ( nga më i ulëti deri tek më i larti), bazuar në Taksonominë e Rinovuar të Bloom. Të kujtuarit (nota 5) Gjen apo kujton një informacion të marrë Të kuptuarit (nota 6) I jep kuptim informacionit që merr Të zbatuarit (nota 7) Përdorimi i informacionit në një situatë të re, por të ngjashme me atë që ke mësuar Të analizuarit (nota 8) Coptimi i informacionit dhe zbulimi i lidhjeve midis tyre Të vlerësuarit (nota 9) Kontroll kritik i informacionit & formulim gjykimesh Të krijuarit (nota 10) Përdorimi i informacionit për të krijuar diçka të re Nxënësi: Përcakton, pyet, dëgjon, vëzhgon, përshkruan, identifikon, etiketon, rendit, bashkon, emërton, riprodhon, reciton, përzgjedh, përkufizon, dëgjon, gjen Nxënësi: Shpjegon, dallon, shquan, zgjeron, rendit, perifrazon, përcakton, përmbledh, rishkruan, përgjigjet, jep shembull, Nxënësi: Kthen, llogarit, demonstron, zhvillon, provon, vepron, organizon, përgatit, lidh, ndërton, transferon, përdor, zbaton, vizaton, tregon, skicon, dramatizon,pë rgjithëson, zgjedh Nxënësi: Copëton, nxjerr përfundimin, bën grafikun, bën dallimin, kombinon, përvijon, bën lidhjen, ndan, formulon, njehson, parashikon,ndër ton, krahason, klasifikon Nxënësi: Shqyrton, vlerëson, hamendëson,eksperim enton, kritikon,gjykon, teston, monitoron, gjurmon, justifikon, mbështet, çmon, argumenton, diskuton, rekomandon, debaton, vendos Nxënësi: Dizenjon, ndërton, planifikon, shpik, krijon në fusha të shkencës apo artit sipas fantazisë dhe imagjinatës së vet, prodhon, publikon, shkruan LINJA E TË DËGJUARIT & TË FOLURIT 1.Merr pjesë në bashkëbisedim, duke respektuar rregullat në grup. 3. Drejtshqipton të gjithë tingujt e fjalët e njohura apo të reja 2.Pyet për çështje e rrethana që i interesojnë duke dëgjuar me kujdes përgjigjet e marra. 1. I përgjigjet pyetjeve që i bëhen dhe jep infrmacione, udhëzime dhe orientime të thjeshta, tekste letrare po joletrare kur i kërkohen. 2. Dallon diferencat e thjeshta gjuhësore në tekstet që lexon. 3. Dallon gjinitë letrare nga njëra tjetra pasi i dëgjon të lexuara. 4. Dallon kuptimin e drejtpërdrejtë dhe të figurshëm të fjalëve dhe shprehjeve me vlera artistike. 5. Pasuron me detaje shtesë informacionin e marrë. 1. Interpreton me intonacion dhe teknikë vjershat që reciton. 2. Shprehet në gjini letrare të ndryshme si: përralla, vjersha , tregime, fabula, legjenda. 3. Tregon me intonacion një, përrallë e tregim duke iu referuar rregullave të drejtshkrimit të pjesës përkatëse. 4. Përdor fjalët e reja sipas kuptimit që ato marrin në kontekste të ndryshme. 5.Shprehet me fjalor të pasur dhe shmang fjalët e huaja. 6. Përzgjedh për qëllime të caktuara informacionin e domosdoshëm. 7. Imiton zërin e një personi që flet në radio, tv, reklamë, batutë, film. 1.Flet duke u përqëndruar tek çështjet kryesore. 2. Zbërthen dhe rendit ngjarjet sipas rendit kronologjik të pjesës që dëgjon. 1. Vlerëson përgjigjet e marra duke shfaqur argumente bindëse gjatë diskutimeve. 2. Jep mendimin rreth subjekteve dhe personazheve të tyre. 1. U tregon dëgjuesve krijimin e vet, në mënyrë të qartë e të përmbledhur. 2. Gjen titull, hyrje , mbyllje të reja në pjesët që dëgjon.
5. LINJA E TË LEXUARIT 1.Lexon me shpejtësi min 60 fjalë/min. 2.Reciton, luan në role, pjesë të thjeshta, poezi. 3. Emërton gjinitë letrare sipas elementëve të tyre dalluese. 1.Lexon me shpejtësi min. 70 fjalë/min. 2. Përmbledh me fjalët e veta, kuptimin e informacionit që lexon. 3. Shpjegon me fjalët e veta, idetë, emocionet, mendimet e shkrimtarit. 4. Formulon pyetje rreth tekstit për të treguar që ka kuptuar përmbatjen. 5. Dallon elementët karakteristikë të prozës nga poezia, të tregimit nga fabula dhe përralla, të prozës e poezisë nga drama. 1.Lexon me shpejtësi min. 80 fjalë/min 2. Lexon me intonacion duke repektuar shenjat e pikësimit në mënyrë të vetëdijëshme. 2. Zhvillon i pavarur detyra që kanë lidhje me pjesën që lexon. 3. Përdor tri format e leximit shprehës: ( vetjak, me role, kolektiv). 4. Luan në role figura të personazheve të pjesëve që lexon. 1. Lexon me shpejtësi min. 90 fjalë/min 2. Analizon me fjalë të thjeshta, sjelljen dhe cilësitë e personazheve. 3. Krijon lidhje mes filmave, personazheve dhe pjesëve që lexon. 4. Copëton pjesën e lexuar sipas kuptimit dhe harton pikat e planit. 5. Gjen idetë dhe mesazhin e pjesës së lexuar duke i ilustruar ato me fragmentet përkatëse. 6. Analizon personazhin kryesor. 7. Klasifikon elemente të stilit dhe të gjuhës si: paragrafi, rreshti, strofa, vargu, dialogu, monologu, didaskalia, viza, trepikëshi etj. 1.Lexon me shpejtësi min. 100 fjalë/min 2. Formulon mesazhin e pjesës letrare që lexon. 3. Shpreh gjykimin e vet për personazhet duke sjellë si argument cilësitë dhe veprimet e tyre. 4. Shpreh qëndrimin e vet ndaj situatës që lexon duke e argumentuar atë. 5. Shpreh pëlqimin ose mospëlqimin e vet për lloje e gjini të veçanta duke e argumentuar atë. 1.Lexon me shpejtësi min. 110 fjalë/min 2. Fantazon për mjediset dhe fatin e personazheve. 3. Bashkëbisedon me personazhet e dashura për fatin dhe ëndrrat e përbashkëta. LINJA E TË SHKRUARIT 1.Skruan shkrime të shkurtra me të kopjuar ose me të diktuar. 2.Përshkruan me shkrim pamje, sende, veprimtari, njerëz etj. 3. Jep informacione të shkurtra me shkrim. 1. Shkruan pyetje dhe u përgjigjet me shkrim pyetjeve që i drejtohen. 2.Ritregon me shkrim ato që lexon. 3. Plotëson saktë modele gjysmë të gatshme informacioni. 1. Shkruan për qëllime të caktuara dhe për nevoja vetjake: porosi, letra, kartolina, receta, kërkesa, lajmërime, njoftime etj. 2. Mban shënime të qëllimshme nga informacioni që lexon. 3. Përdor fjalët e duhura në kontekstin e duhur. 4. Shpreh me shkrim ndjenjat, mendimet, e veta sipas një modeli të dhënë. 5. Përshkruan me shkrim, të afërm, shokë, kafshë etj. 1. Ndërton saktë tregime, duke u orientuar nga pyetjet, fjalët, figurat ndihmëse, si dhe strukturat gjysmë të gatshme. 2. Përdor gjatë të shkruarit, fjalë e shprehje që i përkasin tematikës së shkrimit. 3. Shkruan idetë, mesazhin, pikat e planit të pjesës që lexon. 1. Shkruan mendimin e vet kritik, gjykimin, vlerësimin mbi një personazh apo vepër letrare apo joletrare duke e mbështetur në argumente. 1.Shpreh me shkrim mendimet e veta duke i argumentuar ato. 2. Harton me shkrim plane të veprimtarive të ndryshme, zbavitëse, sportive, ditore etj. 3. Shkruan hyrje dhe mbyllje tregimesh 4.Shkruan histori të thjeshta në gjini e lloje të ndryshme letrare. 5. Përshkruan ngjarje, mjedise, jo të vërteta duke u mbështetur në imagjinatën e nxitur nga fantazia njerëzore në përralla, legjenda, mite etj. 6. Shkruan mbi bazën e figurave dhe imagjinatës së tij tekste të shkurtra të strukturuara. LINJA E GRAMATIKËS 1.Shkruan pa gabime tekste me të kopjuar apo me të diktuar ose të krijuara nga ai vetë. 2.Identifikon në mënyrë intuitive fjalët në fjali sipas klasave të 1. Përcakton strukturën e tekstit. 2. Dallon llojet e flalive nga njëra tjetra. 3. Dallon një tekst nga një grup fjalësh që nuk kanë lidhje 1. Kthen fjalitë pohore në mohore dhe anasjelltas. 2. Përdor drejt shenjat e pikësimit: pikën, pikëpyetjen, pikëçuditësen dhe vizën në dialog. 3. Përdor drejt shkronjën e madhe 1. Analizon emrat, mbiemrat, foljet sipas kategorive të tyre gramatikore. 2. Klasifikon fjalët e dhëna në emra, folje, mbiemra, duke u bazuar në karakteristikat përkatëse. 1. Argumenton përdorimin në një tekst apo fjali të shenjave të pikësimit si presja, pika, pikëçuditja, pikëpyetja . 2. Vlerëson shkrimin e vet apo të një shoku duke u bazuar në kriteret e rregullave të drejtshkrimit. 1. Krijon flali dhe tekste me folje në kohë të caktuara. 2.Krijon fjali dhe tekste me emra, mbiemra, përemra, ndajfoje të dhëna. . mëposhtme: emër, mbiemër, folje, ndajfolje, lidhëz, ëremër pronor. 3. Identifikon fjalitë dëftore, pyetëse, habitore. 4. Identifikon fjalitë: pohore dhe mohore. 4. Emërton kategoritë gramatikore të emrit: gjininë, numrin, trajtën dhe të mbiemrit : gjininë, numrin, nyjëtimin, foljes: koha,veta, numri. kuptimore me njëra tjetrën 4. Vendos shenjën e pikësimit në fjalitë dëftore, pyetëse dhe habitore. 5. Rendit sipas rrjedhës logjike paragrafët në tekst. 5. Dallon grupin e kryefjalës dhe të foljes, përcaktorin, kundrinorin ,rrethanorin në fjali. 6. Dallon fjalinë më të vogël. 4. Dallon me intuitë kohën dhe vetën e foljeve nisur nga folje përfaqësuese të zgjedhimit të parë e të dytë. 5. Identifikon si koncepte sinoniminë, antoniminë. 6. Jep shembuj çiftesh sinonimike dhe antonimike. 7. Dallon fjalë dhe shprehje me kuptim të figurshëm në gjuhën e folur e të shkruar. 8. Dallon ndryshimin kuptimor dhe ngjyresën emocionale në fjalët me prapashtesa zvogëluese e përkëdhelëse. 9. Shpjegon kuptimet e figurshme. 10. Dallon fjalët e gjuhës standarde nga ajo dialektore. 11. Ilustron me shembuj, fjalët sipas klsave të emrit, mbiemrit, foljes, ndajfoljes. 12. Ilustron me shembuj llojet e fjalive: dëftore, pyetëse, habitore. në fillim të fjalisë. 4. Përdor drejt shkronjën e madhe në emrat e njerëzve, qyteteve, lumenjve, fshatrave etj. 5. Përdor drejt në fjali presjen dhe lidhëzën dhe. 6. Shkruan sipas rregullave të mësuara të drejtshkrimit emrat, foljet. 7. Shkurton zgjeron strukturën e fjalive. 8. Zgjeron grupin e kryefjalës apo të foljes në fjalitë që i kërkohet sipas një modeli të dhënë. 9. Përdor në fjali foljet ndihmëse kam, jam në kohë të thjeshta. 10. Shkruan drejt formën e emrave që mbarojnë me er, es, gjatë lakimit të tyre. 11. Shkruan drejt format e emrave femërore që mbarojnë me zanoren-i gjatë lakimit të tyre. 12. Shkruan drejt formën e emrave që në numrin shumës mbarojnë me –e. 13. Përshtat gjininë e mbiemrit të nyjshëm me gjininë e emrit që e shoqëron. 14. Shkruan drejt zanoren (ë) në fjalë dhe në vendodhje të ndryshme të fjalës. 15. Shkruan drejt lidhëzat e fjalë e shprehje lidhëzore. Ndan fjalë në fund të rreshtit. 16. Zbaton rregullat e drejtshkrimit kur kopjon, krijon apo bën diktim. 17. Ndërton një fjalorth sipas modelit. 18. Përdor fjalorin për qëllime të ndryshme. Tabela e vlerësimeve të nxënësve Nr. Emri i nxënësit F&D Leximi Shkrimi Njohuri gjuhësore P. K. Testim permble dhës NOTA E SEMEST RIT TË PARË 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
.jpg)
