Une mendoj se Lufta e pare Boterore filloi edhe si pasoje e gabimeve dhe nxitmit te diplomcise,por edhe si pasoje e gjendjes ne te cilen gjendej Europa,qe kerkonte patjeter nje zgjidhje,e cila sa vinte dhe dukej sikur lufta ishte e vetmja.
Mendoj se diplomacia krijoi disa kushte ne shpethimin e luftes,sepse se pari aleancat qe u formuan per te garantuar paqen ne teori,ne fakt krjuan nje klime kundervenieje midis shteteve.Kemi shembull Aleancen trepaleshe te vitit 1882 ,dhe Antanten ne 1907 si kundrapergjgje e saj.
Se dyti, deshira e shteteve per te venosur supermacine dhe per te treguar forcen e tyre keqesoi situaten.Do ta lidh me imperializmin sepse sic dime Britania e Madhe dhe Franca kishin nen kontrollin e tyre shume resurse dhe vende te huaja.Perandorite si Gjermania,ajo Austro-hungareze etj deshironin e njejten gje,por ambicia e tyre u rrit akoma me shume kur resurset europiane filluan te zvogelohshin dhe nderkohe Anglia ndiqte politika te tilla qe duket sikur I “gjuante mbi plage” atyre (sic ishte rasti iAfrikes Jugore ku u zbuluan diamante) .Pra diplomacia ne vend qe te garantonte nje situate sa me te qete,veproi pa u mendur gjate per pasojat qe mund te kishin veprimet e tyre (me teper instktivisht me duket mua)
Nga ana tjeter,nuk ia ve gjithe fajin politikes.Ne Europe kishte ende perandori te medha,madje edhe shumekomebeshe.Kemi pernadorine gjermane,ate austro-hungareze, osmane,ruse etj te cilat dukeshin se po vinin drejt degradimit.Ne mes ketu hyn ndjenja e forte nacionaliste dhe kombetare qe kishte pushtuar gjithe Europen qe prej revoluconit francez.Brenda perandorive kishte etni te ndryshme .Prandaj shume njerez ndjene nevojen te luftonin per te bashkuar dhe per tI dhene pavaresine vendit te tyre.Nje pjese e mire e leizjeve nacionaliste shpresonin per lufte dhe benin thirrje per te si te vetmen menyre per te arrire ate c’ka donin.
Se dyti,para luftes, ne Europe kishte rreth 19 monarki dhe tre republika.Njerezit te ndikuar nga idete iluministe,revolucioni francez dhe zhvillimet demokratike ne ShBA ishin te pakenaqur dhe te rebeluar ne pergjithesi.Pasluftes ne Europe kishte rreth 13 monarki dhe 14 republika.Ne mendjen e njerezve lufta dukej sikur do te permiresonte jeten e tyre.
.jpg)
