.jpg)
Objektivat:
Te njihemi me semundjen cerebrale dhe simptomat e saj. • Te njohim shkallen e kesaj semundjeje dhe shkaqet qe ajo ka.
• Te njihemi me shifra reale ne Shqiperi dhe ne bote.
• Te njohim cilet rrezikohen nga kjo semundje
• Te njohim menyrat se si mund ta parandalojme kete semundje Ç’është hemorragjia cerebrale
• Hemorragjia celebrale perkufizohet si rrjedhje e gjakut e cila mund te lokalizohet ne cdo regjion celebral apo cerebrar duke perfshire keshtu korteksin,shtresat dhe ventrikujt, e shkaktuar nga faktore traumatike dhe jo tramautike. Eshtë rrjedhje e gjakut në tru, si pasojë e carjes së enëve të gjakut.
• Insultet cerebrale (gjithashtu e njohur si semundja cerebrovaskulare) ndodhin kur një enë gjaku që mbart oksigjen dhe ushqen trurin, është e bllokuar nga një mpiksje gjaku (trombi).Kur kjo ndodh, një pjesë e trurit nuk mund të marrë gjakun dhe oksigjenin për të cilin ka nevojë, kështu që fillon të vdesë. Masa dhe vendndodhja e qelizave të dëmtuara përcaktojnë shkallën e goditjes, e cila mund të shkojë nga minimalja deri në katastrofë. Duke qënë se pjesë të ndryshme të trurit kontrollojnë funksione të ndryshme, efektet specifike të goditjeve në tru, varen nga pjesa e trurit që është e dëmtuar. Një goditje cerebrale e vogël në një zonë kritike të trurit mund të shkaktojë paaftësi të përhershme. Meqë qelizat e trurit nuk rigjenerohen, dëmtimi i qelizave nervore është i përhershëm. Miliona qeliza të trurit vdesin çdo minutë kur goditja është e pa trajtuar. Enët e gjakut mund të shkaktojnë hemoragji apo gjakderdhje në tru. Kjo është një formë më e avancuar dhe që kërkon më tepër trajtim
• Faktorët kryesorë që ndikojnë në avancimin e kësaj sëmundjeje kaq të rrezikshme te gratë janë:
-Pilulat kontraceptive
-Pirja e duhanit
-mbipesha
-Migrena
• -Përdorimi i alkoolit
• - Mungesa e aktivitetit fizik
• Nëse këta katër faktorë do të puqeshin së bashku, rreziku për një hemorragji cerebrale do të ishte i dyfishtë dhe shumë i rrezikshëm për jetën, aq sa mund të themi vdekjeprurës. Shenjat e hemoragjisë cerebrale
• Hemorragjia cerebrale ose infarkti i trurit kryesisht ndodh në moshat mbi 60-vjeç, por njihen raste edhe ne moshat e reja.
• Shenjat kryesore që i sëmuri paraqet janë: -Nuk flet ose nuk i kuptohen fjalët -Nuk lëviz gjymtyrët (dorën ose këmbën); -Urinon në mënyrë të pavullnetshme; -Të dridhura të pjesshme ose në të gjithë trupin; -Të vjella. Sëmundja në shifra
• Kohët e fundit, një rrezik i madh për shëndetin është hemorragjia cerebrale.Disa te dhena :
• Femrat janë ato që preken më shpejt se meshkujt nga kjo sëmundje. • Rreth 15 për qind e pacientëve janë nën 45-vjeç. • Në tri orët e para pas rënies së infarktit, kemi masën e shpejtë me medikamente. Në rastet kur pacienti nuk arrin të përmirësohet me medikamente, është i detyrueshëm një operacion urgjent. • Afro 80 për qind e këtyre pacientëve nuk mbijetojnë më shumë se një javë. • Ndërsa pacientët që arrijnë të mbijetojnë dhe të përmirësohen brenda 48 orëve, kanë shanse të mira për jetesë. • Cilët persona janë më të rrezikuarit? • Më të rrezikuarit nga kjo sëmundje janë njerëzit që kanë probleme me zemrën dhe • qarkullimin e gjakut. Për këta të sëmurë, mjekët rekomandojnë që të evitohet sa më shumë: • • Ekspozimi ndaj diellit, sidomos në orët më të nxehta të ditës, • • Temperaturat e larta bëhen shkak për rritjen e presionit të gjakut.
USHTRIMET FIZIKE
• Përfshini gjithmonë ushtrime fizike në rutinën tuaj ditore. Edhe disa ushtrime të vogla (një shëtitje e shpejtë, një shëtitje me biçikletë, noti, punë shtëpie) mund të bëjnë një diferencë të madhe. • Të rriturit duhet të përfshihen domosdoshmërisht në aktivitet fizik me intesitet të moderuar për të paktën 30 minuta në pesë ose më shumë ditë të javës. • Ushtrimet fizike mund ta reduktojnë rrezikun për goditje në tru. Ushqimet • Hani ushqime që konsistojnë më shumë në fruta, perime të gatuara pa yndyrna, mish pa dhjamë, si psh mish pule ose peshk dhe ushqime me shumë fibra (fasulet). Pjekja, zierja me avull e ushqimeve në vend të skuqjes do ju bënte më mirë për shëndetin. • Shijoni kripën e jodizuar në sasi të vogla dhe një ditë me sa më pak yndyrë. • Duke reduktuar kripën dhe yndyrnat në dietën tuaj ju do të keni presion gjaku më të ulët .
PYETJE – PERGJIGJE
• Pyetje: • A është e vërtetë që goditjet në tru janë përgjegjëse për 6 milion vdekje çdo vit?
• Përgjigje: • Po është e vërtetë. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe ekspertëve të fushës, goditjet në tru apo hemoragjitë cerebrale shkaktojnë vdekjen e 5.8 milion jetëve çdo vit.
• Pyetje: • A është e vërtetë që goditjet në tru vrasin më shumë njerëz se SIDA, tuberkulozi dhe malaria të marra së bashku?
• Përgjigje: • Po është e vërtetë. Në vitin 2008 vdekjet nga SIDA kapnin afërsisht shifrën 2 milion (1.7 milion – 2.4 milion); po në vitin 2008 nga tuberkulozi vdiqën 1.8 milion njerëz. 500 000 njerëz kanë vdekur me HIV dhe 247 milion raste me malarie në vitin 2006. Të gjitha këto vdekje së bashku janë afërsisht 1 milion. Sipas OBSH dhe ekspertëve të tjerë të fushës, goditjet në tru kapin 5.8 milion jetë çdo vit. • Pyetje: • A është e vërtetë që goditja në tru nuk është e dhimbshme? • Përgjigje: • Po e vërtetë është. Shumica e goditjeve cerebrale nuk janë të dhimbshme. 80% e tyre janë të shkaktuara nga një mpiksje gjaku në tru dhe zakonisht nuk dhembin. Por mund të ndodhë që tek disa të shkaktojë dhembje. Goditja ndërpret oksigjenin në një pjesë të trurit. Qelizat e trurit fillojnë të vdesin por megjithatë kjo nuk është e 9 dhimbshme. Mos e injoroni sëmundjen. Vetëm 20% e goditjeve janë të shkaktuara nga gjakderdhja brenda trurit dhe zakonisht kjo lloj goditje është shumë e dhimbshme. • Pyetje: • A është e vërtetë se në çdo dy sekonda dikush, diku në botë përjeton një goditje në tru? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Janë llogaritur 30 incidendca të goditjeve cerebrale për 60 sekonda në të gjithë botën. Shumica janë referuar si goditje “të heshtura”. Këto janë edhe lloji më i zakonshëm i goditjeve. Fjala “e heshtur” është term i gabuar. Kur pacientët me goditje cerebrale “të heshtur” janë shqyrtuar, ata kanë patur deficite delikate neurologjike dhe neuropsikologjike. Një artikull nga studimi i Framingham sygjeron se një në 10 individë që jetojnë në komunitet me moshë 62±9 vjet përjetojnë një goditje “të heshtur”. • Nëse injorohet një goditje e vogël cerebrale, mund të japë më pas probleme të mëdha. • Pyetje: • A është e vërtetë se shumica e personave nuk i njohin simptomat e para të një goditje cerebrale? • Përgjigje: • Afërsisht 70% e pacientëve nuk e njohin si duhet goditjet e vogla cerebrale. 30 % e tyre kërkojnë kujdes shëndetësor pas 24 orësh pavarësisht nga mosha, gjinia, klasa sociale apo niveli arsimor. Pa edukim publik efektiv për të gjithë grupmoshat, potencali i plotë i parandalimit nuk do të realizohet. • Pyetje: • A është e vërtetë se presioni i lartë i gjakut është faktor rreziku për goditjet cerebrale? • Përgjigje: • Po, kjo është e vërtetë. Kjo është shumë e rëndësishme për të zbuluar nëse ju jeni në rrezik për shkak të presionit të lartë të gjakut, diabetit ose kolesterolit të lartë në gjak. Shqiperia dhe hemoragjia cerebrale • Sipas nje studimi te Obsh-se semundjet qe shkaktojne pjesen me te madhe te vdekjeve ne shqiperi jane hemoragjia cerebrale , per te cilen Shqiperia mban vendin e tete ne bote dhe semundjet e zemres qe e rendisin vendin tone ne vendin e 46-te ne bote. • Vdekjet nga hemoragjia cerebrale ne shqiperi arrijne ne 6.039 apo 27.71% te vdekjeve totale. Vdekjet vleresohen 171.61 persona per 100.000 banore dhe e rendit shqiperine ne vendin e 8 ne bote. Perfundime • Ne fund te ketij projekti te njihemi me semundjeTe njihemi me semundjen cerebrale dhe simptomat e saj. • Te njohim shkallen e kesaj semundjeje dhe shkaqet qe ajo ka. • Te njihemi me shifra reale ne Shqiperi dhe ne bote. • Te njohim cilet rrezikohen nga kjo semundje • Te njohim menyrat se si mund ta parandalojme kete semundje Ç’është hemorragjia cerebrale • Hemorragjia celebrale perkufizohet si rrjedhje e gjakut e cila mund te lokalizohet ne cdo regjion celebral apo cerebrar duke perfshire keshtu korteksin,shtresat dhe ventrikujt, e shkaktuar nga faktore traumatike dhe jo tramautike. Eshtë rrjedhje e gjakut në tru, si pasojë e carjes së enëve të gjakut. • Insultet cerebrale (gjithashtu e njohur si semundja cerebrovaskulare) ndodhin kur një enë gjaku që mbart oksigjen dhe ushqen trurin, është e bllokuar nga një mpiksje gjaku (trombi).Kur kjo ndodh, një pjesë e trurit nuk mund të marrë gjakun dhe oksigjenin për të cilin ka nevojë, kështu që fillon të vdesë. Masa dhe vendndodhja e qelizave të dëmtuara përcaktojnë shkallën e goditjes, e cila mund të shkojë nga minimalja deri në katastrofë. Duke qënë se pjesë të ndryshme të trurit kontrollojnë funksione të ndryshme, efektet specifike të goditjeve në tru, varen nga pjesa e trurit që është e dëmtuar. Një goditje cerebrale e vogël në një zonë kritike të trurit mund të shkaktojë paaftësi të përhershme. Meqë qelizat e trurit nuk rigjenerohen, dëmtimi i qelizave nervore është i përhershëm. Miliona qeliza të trurit vdesin çdo minutë kur goditja është e pa trajtuar. Enët e gjakut mund të shkaktojnë hemoragji apo gjakderdhje në tru. Kjo është një formë më e avancuar dhe që kërkon më tepër trajtim • Faktorët kryesorë që ndikojnë në avancimin e kësaj sëmundjeje kaq të rrezikshme te gratë janë: -Pilulat kontraceptive -Pirja e duhanit -mbipesha -Migrena • -Përdorimi i alkoolit • - Mungesa e aktivitetit fizik • Nëse këta katër faktorë do të puqeshin së bashku, rreziku për një hemorragji cerebrale do të ishte i dyfishtë dhe shumë i rrezikshëm për jetën, aq sa mund të themi vdekjeprurës. Shenjat e hemoragjisë cerebrale • Hemorragjia cerebrale ose infarkti i trurit kryesisht ndodh në moshat mbi 60-vjeç, por njihen raste edhe ne moshat e reja. • Shenjat kryesore që i sëmuri paraqet janë: -Nuk flet ose nuk i kuptohen fjalët -Nuk lëviz gjymtyrët (dorën ose këmbën); -Urinon në mënyrë të pavullnetshme; -Të dridhura të pjesshme ose në të gjithë trupin; -Të vjella. Sëmundja në shifra • Kohët e fundit, një rrezik i madh për shëndetin është hemorragjia cerebrale.Disa te dhena : • Femrat janë ato që preken më shpejt se meshkujt nga kjo sëmundje. • Rreth 15 për qind e pacientëve janë nën 45-vjeç. • Në tri orët e para pas rënies së infarktit, kemi masën e shpejtë me medikamente. Në rastet kur pacienti nuk arrin të përmirësohet me medikamente, është i detyrueshëm një operacion urgjent. • Afro 80 për qind e këtyre pacientëve nuk mbijetojnë më shumë se një javë. • Ndërsa pacientët që arrijnë të mbijetojnë dhe të përmirësohen brenda 48 orëve, kanë shanse të mira për jetesë. • Cilët persona janë më të rrezikuarit? • Më të rrezikuarit nga kjo sëmundje janë njerëzit që kanë probleme me zemrën dhe • qarkullimin e gjakut. Për këta të sëmurë, mjekët rekomandojnë që të evitohet sa më shumë: • • Ekspozimi ndaj diellit, sidomos në orët më të nxehta të ditës, • • Temperaturat e larta bëhen shkak për rritjen e presionit të gjakut.
USHTRIMET FIZIKE • Përfshini gjithmonë ushtrime fizike në rutinën tuaj ditore. Edhe disa ushtrime të vogla (një shëtitje e shpejtë, një shëtitje me biçikletë, noti, punë shtëpie) mund të bëjnë një diferencë të madhe. • Të rriturit duhet të përfshihen domosdoshmërisht në aktivitet fizik me intesitet të moderuar për të paktën 30 minuta në pesë ose më shumë ditë të javës. • Ushtrimet fizike mund ta reduktojnë rrezikun për goditje në tru. Ushqimet • Hani ushqime që konsistojnë më shumë në fruta, perime të gatuara pa yndyrna, mish pa dhjamë, si psh mish pule ose peshk dhe ushqime me shumë fibra (fasulet). Pjekja, zierja me avull e ushqimeve në vend të skuqjes do ju bënte më mirë për shëndetin. • Shijoni kripën e jodizuar në sasi të vogla dhe një ditë me sa më pak yndyrë. • Duke reduktuar kripën dhe yndyrnat në dietën tuaj ju do të keni presion gjaku më të ulët .
PYETJE – PERGJIGJE • Pyetje: • A është e vërtetë që goditjet në tru janë përgjegjëse për 6 milion vdekje çdo vit? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe ekspertëve të fushës, goditjet në tru apo hemoragjitë cerebrale shkaktojnë vdekjen e 5.8 milion jetëve çdo vit. • Pyetje: • A është e vërtetë që goditjet në tru vrasin më shumë njerëz se SIDA, tuberkulozi dhe malaria të marra së bashku? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Në vitin 2008 vdekjet nga SIDA kapnin afërsisht shifrën 2 milion (1.7 milion – 2.4 milion); po në vitin 2008 nga tuberkulozi vdiqën 1.8 milion njerëz. 500 000 njerëz kanë vdekur me HIV dhe 247 milion raste me malarie në vitin 2006. Të gjitha këto vdekje së bashku janë afërsisht 1 milion. Sipas OBSH dhe ekspertëve të tjerë të fushës, goditjet në tru kapin 5.8 milion jetë çdo vit. • Pyetje: • A është e vërtetë që goditja në tru nuk është e dhimbshme? • Përgjigje: • Po e vërtetë është. Shumica e goditjeve cerebrale nuk janë të dhimbshme. 80% e tyre janë të shkaktuara nga një mpiksje gjaku në tru dhe zakonisht nuk dhembin. Por mund të ndodhë që tek disa të shkaktojë dhembje. Goditja ndërpret oksigjenin në një pjesë të trurit. Qelizat e trurit fillojnë të vdesin por megjithatë kjo nuk është e 9 dhimbshme. Mos e injoroni sëmundjen. Vetëm 20% e goditjeve janë të shkaktuara nga gjakderdhja brenda trurit dhe zakonisht kjo lloj goditje është shumë e dhimbshme. • Pyetje: • A është e vërtetë se në çdo dy sekonda dikush, diku në botë përjeton një goditje në tru? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Janë llogaritur 30 incidendca të goditjeve cerebrale për 60 sekonda në të gjithë botën. Shumica janë referuar si goditje “të heshtura”. Këto janë edhe lloji më i zakonshëm i goditjeve. Fjala “e heshtur” është term i gabuar. Kur pacientët me goditje cerebrale “të heshtur” janë shqyrtuar, ata kanë patur deficite delikate neurologjike dhe neuropsikologjike. Një artikull nga studimi i Framingham sygjeron se një në 10 individë që jetojnë në komunitet me moshë 62±9 vjet përjetojnë një goditje “të heshtur”. • Nëse injorohet një goditje e vogël cerebrale, mund të japë më pas probleme të mëdha. • Pyetje: • A është e vërtetë se shumica e personave nuk i njohin simptomat e para të një goditje cerebrale? • Përgjigje: • Afërsisht 70% e pacientëve nuk e njohin si duhet goditjet e vogla cerebrale. 30 % e tyre kërkojnë kujdes shëndetësor pas 24 orësh pavarësisht nga mosha, gjinia, klasa sociale apo niveli arsimor. Pa edukim publik efektiv për të gjithë grupmoshat, potencali i plotë i parandalimit nuk do të realizohet. • Pyetje: • A është e vërtetë se presioni i lartë i gjakut është faktor rreziku për goditjet cerebrale? • Përgjigje: • Po, kjo është e vërtetë. Kjo është shumë e rëndësishme për të zbuluar nëse ju jeni në rrezik për shkak të presionit të lartë të gjakut, diabetit ose kolesterolit të lartë në gjak. Shqiperia dhe hemoragjia cerebrale • Sipas nje studimi te Obsh-se semundjet qe shkaktojne pjesen me te madhe te vdekjeve ne shqiperi jane hemoragjia cerebrale , per te cilen Shqiperia mban vendin e tete ne bote dhe semundjet e zemres qe e rendisin vendin tone ne vendin e 46-te ne bote. • Vdekjet nga hemoragjia cerebrale ne shqiperi arrijne ne 6.039 apo 27.71% te vdekjeve totale. Vdekjet vleresohen 171.61 persona per 100.000 banore dhe e rendit shqiperine ne vendin e 8 ne bote. Perfundime • Ne fund te ketij projekti te njihemi me semundjen e hemoragTe njihemi me semundjen cerebrale dhe simptomat e saj. • Te njohim shkallen e kesaj semundjeje dhe shkaqet qe ajo ka. • Te njihemi me shifra reale ne Shqiperi dhe ne bote. • Te njohim cilet rrezikohen nga kjo semundje • Te njohim menyrat se si mund ta parandalojme kete semundje Ç’është hemorragjia cerebrale • Hemorragjia celebrale perkufizohet si rrjedhje e gjakut e cila mund te lokalizohet ne cdo regjion celebral apo cerebrar duke perfshire keshtu korteksin,shtresat dhe ventrikujt, e shkaktuar nga faktore traumatike dhe jo tramautike. Eshtë rrjedhje e gjakut në tru, si pasojë e carjes së enëve të gjakut. • Insultet cerebrale (gjithashtu e njohur si semundja cerebrovaskulare) ndodhin kur një enë gjaku që mbart oksigjen dhe ushqen trurin, është e bllokuar nga një mpiksje gjaku (trombi).Kur kjo ndodh, një pjesë e trurit nuk mund të marrë gjakun dhe oksigjenin për të cilin ka nevojë, kështu që fillon të vdesë. Masa dhe vendndodhja e qelizave të dëmtuara përcaktojnë shkallën e goditjes, e cila mund të shkojë nga minimalja deri në katastrofë. Duke qënë se pjesë të ndryshme të trurit kontrollojnë funksione të ndryshme, efektet specifike të goditjeve në tru, varen nga pjesa e trurit që është e dëmtuar. Një goditje cerebrale e vogël në një zonë kritike të trurit mund të shkaktojë paaftësi të përhershme. Meqë qelizat e trurit nuk rigjenerohen, dëmtimi i qelizave nervore është i përhershëm. Miliona qeliza të trurit vdesin çdo minutë kur goditja është e pa trajtuar. Enët e gjakut mund të shkaktojnë hemoragji apo gjakderdhje në tru. Kjo është një formë më e avancuar dhe që kërkon më tepër trajtim • Faktorët kryesorë që ndikojnë në avancimin e kësaj sëmundjeje kaq të rrezikshme te gratë janë: -Pilulat kontraceptive -Pirja e duhanit -mbipesha -Migrena • -Përdorimi i alkoolit • - Mungesa e aktivitetit fizik • Nëse këta katër faktorë do të puqeshin së bashku, rreziku për një hemorragji cerebrale do të ishte i dyfishtë dhe shumë i rrezikshëm për jetën, aq sa mund të themi vdekjeprurës. Shenjat e hemoragjisë cerebrale • Hemorragjia cerebrale ose infarkti i trurit kryesisht ndodh në moshat mbi 60-vjeç, por njihen raste edhe ne moshat e reja. • Shenjat kryesore që i sëmuri paraqet janë: -Nuk flet ose nuk i kuptohen fjalët -Nuk lëviz gjymtyrët (dorën ose këmbën); -Urinon në mënyrë të pavullnetshme; -Të dridhura të pjesshme ose në të gjithë trupin; -Të vjella. Sëmundja në shifra • Kohët e fundit, një rrezik i madh për shëndetin është hemorragjia cerebrale.Disa te dhena : • Femrat janë ato që preken më shpejt se meshkujt nga kjo sëmundje. • Rreth 15 për qind e pacientëve janë nën 45-vjeç. • Në tri orët e para pas rënies së infarktit, kemi masën e shpejtë me medikamente. Në rastet kur pacienti nuk arrin të përmirësohet me medikamente, është i detyrueshëm një operacion urgjent. • Afro 80 për qind e këtyre pacientëve nuk mbijetojnë më shumë se një javë. • Ndërsa pacientët që arrijnë të mbijetojnë dhe të përmirësohen brenda 48 orëve, kanë shanse të mira për jetesë. • Cilët persona janë më të rrezikuarit? • Më të rrezikuarit nga kjo sëmundje janë njerëzit që kanë probleme me zemrën dhe • qarkullimin e gjakut. Për këta të sëmurë, mjekët rekomandojnë që të evitohet sa më shumë: • • Ekspozimi ndaj diellit, sidomos në orët më të nxehta të ditës, • • Temperaturat e larta bëhen shkak për rritjen e presionit të gjakut.
USHTRIMET FIZIKE • Përfshini gjithmonë ushtrime fizike në rutinën tuaj ditore. Edhe disa ushtrime të vogla (një shëtitje e shpejtë, një shëtitje me biçikletë, noti, punë shtëpie) mund të bëjnë një diferencë të madhe. • Të rriturit duhet të përfshihen domosdoshmërisht në aktivitet fizik me intesitet të moderuar për të paktën 30 minuta në pesë ose më shumë ditë të javës. • Ushtrimet fizike mund ta reduktojnë rrezikun për goditje në tru. Ushqimet • Hani ushqime që konsistojnë më shumë në fruta, perime të gatuara pa yndyrna, mish pa dhjamë, si psh mish pule ose peshk dhe ushqime me shumë fibra (fasulet). Pjekja, zierja me avull e ushqimeve në vend të skuqjes do ju bënte më mirë për shëndetin. • Shijoni kripën e jodizuar në sasi të vogla dhe një ditë me sa më pak yndyrë. • Duke reduktuar kripën dhe yndyrnat në dietën tuaj ju do të keni presion gjaku më të ulët .
PYETJE – PERGJIGJE • Pyetje: • A është e vërtetë që goditjet në tru janë përgjegjëse për 6 milion vdekje çdo vit? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe ekspertëve të fushës, goditjet në tru apo hemoragjitë cerebrale shkaktojnë vdekjen e 5.8 milion jetëve çdo vit. • Pyetje: • A është e vërtetë që goditjet në tru vrasin më shumë njerëz se SIDA, tuberkulozi dhe malaria të marra së bashku? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Në vitin 2008 vdekjet nga SIDA kapnin afërsisht shifrën 2 milion (1.7 milion – 2.4 milion); po në vitin 2008 nga tuberkulozi vdiqën 1.8 milion njerëz. 500 000 njerëz kanë vdekur me HIV dhe 247 milion raste me malarie në vitin 2006. Të gjitha këto vdekje së bashku janë afërsisht 1 milion. Sipas OBSH dhe ekspertëve të tjerë të fushës, goditjet në tru kapin 5.8 milion jetë çdo vit. • Pyetje: • A është e vërtetë që goditja në tru nuk është e dhimbshme? • Përgjigje: • Po e vërtetë është. Shumica e goditjeve cerebrale nuk janë të dhimbshme. 80% e tyre janë të shkaktuara nga një mpiksje gjaku në tru dhe zakonisht nuk dhembin. Por mund të ndodhë që tek disa të shkaktojë dhembje. Goditja ndërpret oksigjenin në një pjesë të trurit. Qelizat e trurit fillojnë të vdesin por megjithatë kjo nuk është e 9 dhimbshme. Mos e injoroni sëmundjen. Vetëm 20% e goditjeve janë të shkaktuara nga gjakderdhja brenda trurit dhe zakonisht kjo lloj goditje është shumë e dhimbshme. • Pyetje: • A është e vërtetë se në çdo dy sekonda dikush, diku në botë përjeton një goditje në tru? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Janë llogaritur 30 incidendca të goditjeve cerebrale për 60 sekonda në të gjithë botën. Shumica janë referuar si goditje “të heshtura”. Këto janë edhe lloji më i zakonshëm i goditjeve. Fjala “e heshtur” është term i gabuar. Kur pacientët me goditje cerebrale “të heshtur” janë shqyrtuar, ata kanë patur deficite delikate neurologjike dhe neuropsikologjike. Një artikull nga studimi i Framingham sygjeron se një në 10 individë që jetojnë në komunitet me moshë 62±9 vjet përjetojnë një goditje “të heshtur”. • Nëse injorohet një goditje e vogël cerebrale, mund të japë më pas probleme të mëdha. • Pyetje: • A është e vërtetë se shumica e personave nuk i njohin simptomat e para të një goditje cerebrale? • Përgjigje: • Afërsisht 70% e pacientëve nuk e njohin si duhet goditjet e vogla cerebrale. 30 % e tyre kërkojnë kujdes shëndetësor pas 24 orësh pavarësisht nga mosha, gjinia, klasa sociale apo niveli arsimor. Pa edukim publik efektiv për të gjithë grupmoshat, potencali i plotë i parandalimit nuk do të realizohet. • Pyetje: • A është e vërtetë se presioni i lartë i gjakut është faktor rreziku për goditjet cerebrale? • Përgjigje: • Po, kjo është e vërtetë. Kjo është shumë e rëndësishme për të zbuluar nëse ju jeni në rrezik për shkak të presionit të lartë të gjakut, diabetit ose kolesterolit të lartë në gjak. Shqiperia dhe hemoragjia cerebrale • Sipas nje studimi te Obsh-se semundjet qe shkaktojne pjesen me te madhe te vdekjeve ne shqiperi jane hemoragjia cerebrale , per te cilen Shqiperia mban vendin e tete ne bote dhe semundjet e zemres qe e rendisin vendin tone ne vendin e 46-te ne bote. • Vdekjet nga hemoragjia cerebrale ne shqiperi arrijne ne 6.039 apo 27.71% te vdekjeve totale. Vdekjet vleresohen 171.61 persona per 100.000 banore dhe e rendit shqiperine ne vendin e 8 ne bote. Perfundime • Ne fund te ketij projekti te njihemi me semundjen e hemoragjise cerebrale , faktoret , simptomat, pasojat si dhe te ndergjegjesohemi qe ta kuptojme ne kohe dhe te kemi mundesi per sherim apo shpetim nga kjo semundje.jise cerebrale , faktoret , simptomat, pasojat si dhe te ndergjegjesohemi qe ta kuptojme ne kohe dhe te kemi mundesi per sherim apo shpetim nga kjo semundje.n e hemoragjise cerebrale , faktoret , simptomat, pasojat si dhe te ndergjegjesohemi qe ta kuptojme ne kohe dhe te kemi mundesi per sherim apo shpetim nga kjo semundje.
NA NDIQNI - SHPERNAJE NE PROFIL USHTRIMET FIZIKE • Përfshini gjithmonë ushtrime fizike në rutinën tuaj ditore. Edhe disa ushtrime të vogla (një shëtitje e shpejtë, një shëtitje me biçikletë, noti, punë shtëpie) mund të bëjnë një diferencë të madhe. • Të rriturit duhet të përfshihen domosdoshmërisht në aktivitet fizik me intesitet të moderuar për të paktën 30 minuta në pesë ose më shumë ditë të javës. • Ushtrimet fizike mund ta reduktojnë rrezikun për goditje në tru. Ushqimet • Hani ushqime që konsistojnë më shumë në fruta, perime të gatuara pa yndyrna, mish pa dhjamë, si psh mish pule ose peshk dhe ushqime me shumë fibra (fasulet). Pjekja, zierja me avull e ushqimeve në vend të skuqjes do ju bënte më mirë për shëndetin. • Shijoni kripën e jodizuar në sasi të vogla dhe një ditë me sa më pak yndyrë. • Duke reduktuar kripën dhe yndyrnat në dietën tuaj ju do të keni presion gjaku më të ulët .
PYETJE – PERGJIGJE • Pyetje: • A është e vërtetë që goditjet në tru janë përgjegjëse për 6 milion vdekje çdo vit? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe ekspertëve të fushës, goditjet në tru apo hemoragjitë cerebrale shkaktojnë vdekjen e 5.8 milion jetëve çdo vit. • Pyetje: • A është e vërtetë që goditjet në tru vrasin më shumë njerëz se SIDA, tuberkulozi dhe malaria të marra së bashku? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Në vitin 2008 vdekjet nga SIDA kapnin afërsisht shifrën 2 milion (1.7 milion – 2.4 milion); po në vitin 2008 nga tuberkulozi vdiqën 1.8 milion njerëz. 500 000 njerëz kanë vdekur me HIV dhe 247 milion raste me malarie në vitin 2006. Të gjitha këto vdekje së bashku janë afërsisht 1 milion. Sipas OBSH dhe ekspertëve të tjerë të fushës, goditjet në tru kapin 5.8 milion jetë çdo vit. • Pyetje: • A është e vërtetë që goditja në tru nuk është e dhimbshme? • Përgjigje: • Po e vërtetë është. Shumica e goditjeve cerebrale nuk janë të dhimbshme. 80% e tyre janë të shkaktuara nga një mpiksje gjaku në tru dhe zakonisht nuk dhembin. Por mund të ndodhë që tek disa të shkaktojë dhembje. Goditja ndërpret oksigjenin në një pjesë të trurit. Qelizat e trurit fillojnë të vdesin por megjithatë kjo nuk është e 9 dhimbshme. Mos e injoroni sëmundjen. Vetëm 20% e goditjeve janë të shkaktuara nga gjakderdhja brenda trurit dhe zakonisht kjo lloj goditje është shumë e dhimbshme. • Pyetje: • A është e vërtetë se në çdo dy sekonda dikush, diku në botë përjeton një goditje në tru? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Janë llogaritur 30 incidendca të goditjeve cerebrale për 60 sekonda në të gjithë botën. Shumica janë referuar si goditje “të heshtura”. Këto janë edhe lloji më i zakonshëm i goditjeve. Fjala “e heshtur” është term i gabuar. Kur pacientët me goditje cerebrale “të heshtur” janë shqyrtuar, ata kanë patur deficite delikate neurologjike dhe neuropsikologjike. Një artikull nga studimi i Framingham sygjeron se një në 10 individë që jetojnë në komunitet me moshë 62±9 vjet përjetojnë një goditje “të heshtur”. • Nëse injorohet një goditje e vogël cerebrale, mund të japë më pas probleme të mëdha. • Pyetje: • A është e vërtetë se shumica e personave nuk i njohin simptomat e para të një goditje cerebrale? • Përgjigje: • Afërsisht 70% e pacientëve nuk e njohin si duhet goditjet e vogla cerebrale. 30 % e tyre kërkojnë kujdes shëndetësor pas 24 orësh pavarësisht nga mosha, gjinia, klasa sociale apo niveli arsimor. Pa edukim publik efektiv për të gjithë grupmoshat, potencali i plotë i parandalimit nuk do të realizohet. • Pyetje: • A është e vërtetë se presioni i lartë i gjakut është faktor rreziku për goditjet cerebrale? • Përgjigje: • Po, kjo është e vërtetë. Kjo është shumë e rëndësishme për të zbuluar nëse ju jeni në rrezik për shkak të presionit të lartë të gjakut, diabetit ose kolesterolit të lartë në gjak. Shqiperia dhe hemoragjia cerebrale • Sipas nje studimi te Obsh-se semundjet qe shkaktojne pjesen me te madhe te vdekjeve ne shqiperi jane hemoragjia cerebrale , per te cilen Shqiperia mban vendin e tete ne bote dhe semundjet e zemres qe e rendisin vendin tone ne vendin e 46-te ne bote. • Vdekjet nga hemoragjia cerebrale ne shqiperi arrijne ne 6.039 apo 27.71% te vdekjeve totale. Vdekjet vleresohen 171.61 persona per 100.000 banore dhe e rendit shqiperine ne vendin e 8 ne bote. Perfundime • Ne fund te ketij projekti te njihemi me semundjen e hemoragTe njihemi me semundjen cerebrale dhe simptomat e saj. • Te njohim shkallen e kesaj semundjeje dhe shkaqet qe ajo ka. • Te njihemi me shifra reale ne Shqiperi dhe ne bote. • Te njohim cilet rrezikohen nga kjo semundje • Te njohim menyrat se si mund ta parandalojme kete semundje Ç’është hemorragjia cerebrale • Hemorragjia celebrale perkufizohet si rrjedhje e gjakut e cila mund te lokalizohet ne cdo regjion celebral apo cerebrar duke perfshire keshtu korteksin,shtresat dhe ventrikujt, e shkaktuar nga faktore traumatike dhe jo tramautike. Eshtë rrjedhje e gjakut në tru, si pasojë e carjes së enëve të gjakut. • Insultet cerebrale (gjithashtu e njohur si semundja cerebrovaskulare) ndodhin kur një enë gjaku që mbart oksigjen dhe ushqen trurin, është e bllokuar nga një mpiksje gjaku (trombi).Kur kjo ndodh, një pjesë e trurit nuk mund të marrë gjakun dhe oksigjenin për të cilin ka nevojë, kështu që fillon të vdesë. Masa dhe vendndodhja e qelizave të dëmtuara përcaktojnë shkallën e goditjes, e cila mund të shkojë nga minimalja deri në katastrofë. Duke qënë se pjesë të ndryshme të trurit kontrollojnë funksione të ndryshme, efektet specifike të goditjeve në tru, varen nga pjesa e trurit që është e dëmtuar. Një goditje cerebrale e vogël në një zonë kritike të trurit mund të shkaktojë paaftësi të përhershme. Meqë qelizat e trurit nuk rigjenerohen, dëmtimi i qelizave nervore është i përhershëm. Miliona qeliza të trurit vdesin çdo minutë kur goditja është e pa trajtuar. Enët e gjakut mund të shkaktojnë hemoragji apo gjakderdhje në tru. Kjo është një formë më e avancuar dhe që kërkon më tepër trajtim • Faktorët kryesorë që ndikojnë në avancimin e kësaj sëmundjeje kaq të rrezikshme te gratë janë: -Pilulat kontraceptive -Pirja e duhanit -mbipesha -Migrena • -Përdorimi i alkoolit • - Mungesa e aktivitetit fizik • Nëse këta katër faktorë do të puqeshin së bashku, rreziku për një hemorragji cerebrale do të ishte i dyfishtë dhe shumë i rrezikshëm për jetën, aq sa mund të themi vdekjeprurës. Shenjat e hemoragjisë cerebrale • Hemorragjia cerebrale ose infarkti i trurit kryesisht ndodh në moshat mbi 60-vjeç, por njihen raste edhe ne moshat e reja. • Shenjat kryesore që i sëmuri paraqet janë: -Nuk flet ose nuk i kuptohen fjalët -Nuk lëviz gjymtyrët (dorën ose këmbën); -Urinon në mënyrë të pavullnetshme; -Të dridhura të pjesshme ose në të gjithë trupin; -Të vjella. Sëmundja në shifra • Kohët e fundit, një rrezik i madh për shëndetin është hemorragjia cerebrale.Disa te dhena : • Femrat janë ato që preken më shpejt se meshkujt nga kjo sëmundje. • Rreth 15 për qind e pacientëve janë nën 45-vjeç. • Në tri orët e para pas rënies së infarktit, kemi masën e shpejtë me medikamente. Në rastet kur pacienti nuk arrin të përmirësohet me medikamente, është i detyrueshëm një operacion urgjent. • Afro 80 për qind e këtyre pacientëve nuk mbijetojnë më shumë se një javë. • Ndërsa pacientët që arrijnë të mbijetojnë dhe të përmirësohen brenda 48 orëve, kanë shanse të mira për jetesë. • Cilët persona janë më të rrezikuarit? • Më të rrezikuarit nga kjo sëmundje janë njerëzit që kanë probleme me zemrën dhe • qarkullimin e gjakut. Për këta të sëmurë, mjekët rekomandojnë që të evitohet sa më shumë: • • Ekspozimi ndaj diellit, sidomos në orët më të nxehta të ditës, • • Temperaturat e larta bëhen shkak për rritjen e presionit të gjakut.
USHTRIMET FIZIKE • Përfshini gjithmonë ushtrime fizike në rutinën tuaj ditore. Edhe disa ushtrime të vogla (një shëtitje e shpejtë, një shëtitje me biçikletë, noti, punë shtëpie) mund të bëjnë një diferencë të madhe. • Të rriturit duhet të përfshihen domosdoshmërisht në aktivitet fizik me intesitet të moderuar për të paktën 30 minuta në pesë ose më shumë ditë të javës. • Ushtrimet fizike mund ta reduktojnë rrezikun për goditje në tru. Ushqimet • Hani ushqime që konsistojnë më shumë në fruta, perime të gatuara pa yndyrna, mish pa dhjamë, si psh mish pule ose peshk dhe ushqime me shumë fibra (fasulet). Pjekja, zierja me avull e ushqimeve në vend të skuqjes do ju bënte më mirë për shëndetin. • Shijoni kripën e jodizuar në sasi të vogla dhe një ditë me sa më pak yndyrë. • Duke reduktuar kripën dhe yndyrnat në dietën tuaj ju do të keni presion gjaku më të ulët .
PYETJE – PERGJIGJE • Pyetje: • A është e vërtetë që goditjet në tru janë përgjegjëse për 6 milion vdekje çdo vit? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe ekspertëve të fushës, goditjet në tru apo hemoragjitë cerebrale shkaktojnë vdekjen e 5.8 milion jetëve çdo vit. • Pyetje: • A është e vërtetë që goditjet në tru vrasin më shumë njerëz se SIDA, tuberkulozi dhe malaria të marra së bashku? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Në vitin 2008 vdekjet nga SIDA kapnin afërsisht shifrën 2 milion (1.7 milion – 2.4 milion); po në vitin 2008 nga tuberkulozi vdiqën 1.8 milion njerëz. 500 000 njerëz kanë vdekur me HIV dhe 247 milion raste me malarie në vitin 2006. Të gjitha këto vdekje së bashku janë afërsisht 1 milion. Sipas OBSH dhe ekspertëve të tjerë të fushës, goditjet në tru kapin 5.8 milion jetë çdo vit. • Pyetje: • A është e vërtetë që goditja në tru nuk është e dhimbshme? • Përgjigje: • Po e vërtetë është. Shumica e goditjeve cerebrale nuk janë të dhimbshme. 80% e tyre janë të shkaktuara nga një mpiksje gjaku në tru dhe zakonisht nuk dhembin. Por mund të ndodhë që tek disa të shkaktojë dhembje. Goditja ndërpret oksigjenin në një pjesë të trurit. Qelizat e trurit fillojnë të vdesin por megjithatë kjo nuk është e 9 dhimbshme. Mos e injoroni sëmundjen. Vetëm 20% e goditjeve janë të shkaktuara nga gjakderdhja brenda trurit dhe zakonisht kjo lloj goditje është shumë e dhimbshme. • Pyetje: • A është e vërtetë se në çdo dy sekonda dikush, diku në botë përjeton një goditje në tru? • Përgjigje: • Po është e vërtetë. Janë llogaritur 30 incidendca të goditjeve cerebrale për 60 sekonda në të gjithë botën. Shumica janë referuar si goditje “të heshtura”. Këto janë edhe lloji më i zakonshëm i goditjeve. Fjala “e heshtur” është term i gabuar. Kur pacientët me goditje cerebrale “të heshtur” janë shqyrtuar, ata kanë patur deficite delikate neurologjike dhe neuropsikologjike. Një artikull nga studimi i Framingham sygjeron se një në 10 individë që jetojnë në komunitet me moshë 62±9 vjet përjetojnë një goditje “të heshtur”. • Nëse injorohet një goditje e vogël cerebrale, mund të japë më pas probleme të mëdha. • Pyetje: • A është e vërtetë se shumica e personave nuk i njohin simptomat e para të një goditje cerebrale? • Përgjigje: • Afërsisht 70% e pacientëve nuk e njohin si duhet goditjet e vogla cerebrale. 30 % e tyre kërkojnë kujdes shëndetësor pas 24 orësh pavarësisht nga mosha, gjinia, klasa sociale apo niveli arsimor. Pa edukim publik efektiv për të gjithë grupmoshat, potencali i plotë i parandalimit nuk do të realizohet. • Pyetje: • A është e vërtetë se presioni i lartë i gjakut është faktor rreziku për goditjet cerebrale? • Përgjigje: • Po, kjo është e vërtetë. Kjo është shumë e rëndësishme për të zbuluar nëse ju jeni në rrezik për shkak të presionit të lartë të gjakut, diabetit ose kolesterolit të lartë në gjak. Shqiperia dhe hemoragjia cerebrale • Sipas nje studimi te Obsh-se semundjet qe shkaktojne pjesen me te madhe te vdekjeve ne shqiperi jane hemoragjia cerebrale , per te cilen Shqiperia mban vendin e tete ne bote dhe semundjet e zemres qe e rendisin vendin tone ne vendin e 46-te ne bote. • Vdekjet nga hemoragjia cerebrale ne shqiperi arrijne ne 6.039 apo 27.71% te vdekjeve totale. Vdekjet vleresohen 171.61 persona per 100.000 banore dhe e rendit shqiperine ne vendin e 8 ne bote. Perfundime • Ne fund te ketij projekti te njihemi me semundjen e hemoragjise cerebrale , faktoret , simptomat, pasojat si dhe te ndergjegjesohemi qe ta kuptojme ne kohe dhe te kemi mundesi per sherim apo shpetim nga kjo semundje.jise cerebrale , faktoret , simptomat, pasojat si dhe te ndergjegjesohemi qe ta kuptojme ne kohe dhe te kemi mundesi per sherim apo shpetim nga kjo semundje.n e hemoragjise cerebrale , faktoret , simptomat, pasojat si dhe te ndergjegjesohemi qe ta kuptojme ne kohe dhe te kemi mundesi per sherim apo shpetim nga kjo semundje.
Tweet Follow @DIONISXHANI
.jpg)
