Don Kishoti i mances - Analize

                                Don Kishoti

 Pasi ka lexuar një sere librash kalorsiake AlonsoQuixan arrin te bindi veten dhe te tjerët qëështë huhogj;një Don (titull nderi). Kështu aishkon te marre armaturën e tij që është e gjithae ndryshkur, si dhe nje kale te lodhur . Optika epersonazhit është krejt
e ndryshme nga e tegjithë lexuesve pasi duket qarte që ai i sheh neçdo ndodhi te jetës se tij mundësinë për tubere personazh kalorësiak. Kudo që ai sheh, kasfida dhe beteja. Ngjarjet zhvillohen ne njëfshatë te Mances (një territor ne qendër teSpanjës).

Don Kishoti sapo del nga një botë imagjinare librashvendos që ta ktheje në realitet, sajon armaturat gjennjë kalë dhe i vë një emër te kumbueshëm si Rosinantdhe e detyron hanxhiun që ta pagëzojë me emrin enderuar të kalorësit të arratisur. Për të dashurën ezemrës si që donte zakoni zgjedh një fshataretëkolme dhe i ve emrin ”Dylqina e Tobozës” ndërsapër shqytar merr Sanco Pancon e si shpërblim do tabënte guvernator në një ishull. Rrugës ai ndeshet me mullinjtë e erës të cilët ipandeh për gjigante keqbërës por gjendet ipërplasur në toke nga goditja e krahëve të mullirit.

Bemat vazhdojnë kur ai u del para një turme teburgosurish dhe nis te sulmoje rojet. Bamirësia kthehetne çast kundër tij sepse u gabua ne atë që pandehu.Sikur këto te mos mjaftonin, ai sulmon edhe butet mevere duke pandehur se po përleshet mepërbindësha. Derdhja e verës e bën atë te mendojse është gjak. Demi që shkakton është i madh gjë qëbën që pronari ta ndeshkoje paq. Ai ndeshet mebariun i cili e sakaton dhe e dhe e katandis si mos mëkeq. Pas kësaj përleshjeje kalorësi mendjeshkulur nuke mori veten por zuri shtratin. Don Kishoti sërisht nuk zëmend dhe vendos që duhet të vejë drejtësinë. Aipranon sfidën e Kalorësit të Henës së Bardhë që nukishte gjë tjetër veçse një bashkëfshatar. Djaloshi emund pa shume vështirësi dhe i premton që do jafale jetën me kusht që do të kthehej në shtëpi e do tëhiqte dorë nga marrëzitë

I dërrmuar shpirtërisht, moralisht dhefizikisht Don Kishoti bën për të parën herëashtu si i thonë dhe kthehet në shtëpidhe zë shtratin për të mos u ngritur më.Me pikëllim të madh u flet të afërmevepër gabimet e veta, dhenë atë gjendjepafuqie urdhëron që i lë trashëgiminëmbesës vetëm nëqoftëse ajo nukmartohet me një që ishte i dhënë pasleximit të librave kalorësiakë. Kjokryevepër mbyllet kështu me vdekjen eheroit tonë, kalorësit Don Kishoti Mancës.

Don Kishoti – heroi tragji-komik. Tragjik sepseai priret nga deshira per te kryer heroizma,deshiron te luftoje per drejtesine dhe kandjenja humane dhe deshiron te ndihmoje tetjeter. Komik eshte sepse ka mosbalancim tefjaleve dhe veprimeve, jeton me endrra dheiluzione dhe sepse do te ktheje prapa rroten ehistorise. Megjithate ai eshte besnik, Indershem, idealist dhe madje dhe I mencur. Aidi shume rreth letersise se mesjetes, dyluftimeveetj. Pra nga ana tjeter ai mund te perfaqesojeidene se edhe njerezit e mencur mund te bijnepre e budalallekut te tyre.

Spanja e shek XVI per jetonte krize ekonomike pershkak te fuqizimit monetary dhe krize morale ngaavanturizmi kalorsiak.Ky avanturizem vinte nga leximi Iromaneve kalorsiak qe ate kohe e kishin vershuarSpanjen. Romanet lexoheshin me te madhe madje njerezitgjerat qe I lexonin mundoheshin ti veprojne ne jetene perditshme si ngjarje te imagjinuara. Ky lexim Iromaneve kishte ndikuar aq shume madje edhe neekonomine e shtetit sepse te njerezit ishte mbjellurideja se fare pa pune e pa bere asgje po u bere sipersonazhet e romaneve kalorsiake mund te beheshbrenda nates person I pasur. Kete ishte munduar tandalonte edhe mbreti Karlo V por s’kishte mundur.

Ate qe nuk e arriti as mbreti e arriti ta benteServantesi me Don KIshotin. Tema dhe ideja eromanit I bejne kritike te ashper shoqerisefeudale te Spanjes. Ky roman me teme dhevlere estetike ngrihet mbi romane kalorsiake.Konsiderohet roman antikalorsiak. I ironizon,parodizon ato romane. Ky roman ishte:- Lufte e hapur ndaj erresires obskurantikemesjetare.- Ironizim i prirjeve kalorsiake, si dukurishoqerore dhe historike e Spanjes(per te kthyermbrapa rroten e historise). Shkruan roman kalorsiak ku ballafaqonsubjektivitetin e personazheve kalorsiake merealitetin objektiv dhe ky ballafaqim po qeeshte absurd aq sa ishin edhe veprimet epersonazheve te ketyre romaneve.

Ate qe nuk e arriti as mbreti e arriti ta benteServantesi me Don KIshotin. Tema dhe ideja eromanit I bejne kritike te ashper shoqerisefeudale te Spanjes. Ky roman me teme dhevlere estetike ngrihet mbi romane kalorsiake.Konsiderohet roman antikalorsiak. I ironizon,parodizon ato romane. Ky roman ishte:- Lufte e hapur ndaj erresires obskurantikemesjetare.- Ironizim i prirjeve kalorsiake, si dukurishoqerore dhe historike e Spanjes(per te kthyermbrapa rroten e historise). Shkruan roman kalorsiak ku ballafaqonsubjektivitetin e personazheve kalorsiake merealitetin objektiv dhe ky ballafaqim po qeeshte absurd aq sa ishin edhe veprimet epersonazheve te ketyre romaneve.

Rregullat per tu bere kalores ishin: Ta nderroje emrin e femijerise me nje emerte personazheve kalorsiake Te siguroje veshje,mburoje,me helmete, meshpate, me mamuze Te zgjedhe kalin e vecante dhe ti veje njeemer Te zgjedhe te dashuren e tij, per hir te seciles do te niset per nje rruge te gjate e telavdishme Te marre nje sherbetor qe do ti shenoj sihistori te gjitha gjerat

Me bindes eshte ballafaqimi merealitetin si mullinjte e eres, medivat,kunder te cileve duhet te luftojeqeti mposht ,bujinen me te thjeshte e shehsi keshtjelle, tasin e berberit si helmete teshkelqyeshme, te burgosurit si kalores teshtypur, dhente si ushtare, gruan nekolone si princeshen e grabitur dhe pasluftes ai del I humbur, lendohet ngaflatrat e mullinjeve, peson ne bujtine ,me dhente ,me te burgosurit etj sepse iashkundin vetedijen kalorsiake.