Tema: Ngritja e aktakuzes dhe konfirmimi I aktakuzes
Procedura paraprake, hetimi, ngritja e aktakuzes dhekonfirmimi I aktakuzes. Informimi i prokuroritn Ngritja e kallzimit penalnInformimi per ekzistimin e vepres penale. 1.Procedura paraprake perfshine keto veprime:
Formave tjera te informimit.Veprimet e ndermarra nga policia per verifikimin e dyshimit dhe ngritja e aktakuzes.nKallzimit penal nga organet publike,nKallzimit penal nga qytetaret,nDetyres zyrtare. Informimi per ekzistimin e vepres penaleInformimi I policise per vepren penale behet permes:
Ngritja e kallzimit penalKallzimi penal, eshte akt akuzues te cilin e perpilon policia e i cili eshte manifestim i veprimtarise se saj ne procesin e zbulimit te veprave penale, gjetjes se kryesit te asaj vepre dhe sigurimin e provave te cilat i referohen rastit penal konkret.Kallzim penal paraqesin:1. Policia,2. Qytetaret,3. Organet tjera publike. Kallzimi penal sipas menyres se kallzimit (me goje, me shkrim).n Kallzim penal sipas permbajtjes ( te plota, jo te plota),n Kallzim penal sipas emrit te paraqitur (anonim , me pseudonim etj.),n5. …Llojet e kallzimit penal:Informimi i prokuroritInformimi i Prokurorit publik behet me ane te kallzimit penal per vepren penale te caktuar, nga policia, organet publike apo nga qytetaret.Kallzimi penal i derguar Prokurorit nga policia duhet t’i kete te bashkangjitura te gjitha provat, informacionet dhe emrin e personit te dyshuar, si kryes te asaj vepre.…Pas shikimit te kallzimit penal, Prokurori publik mund te vendose qe :1. ta hedhe kallzimin penal,2. te kerkoje informata plotesuese,3. te filloje zbatimin e hetimeve apo,4. te ngrite aktakuze. Hetimi paraqet fazen e pare te procedures penale te cilen e zhvillon Prokurori publik kunder personit te caktuar per te cilin ekziston dyshimi i arsyeshem se ka kryer vepren penale e cila ndiqet sipas detyres zyrtare,Hetimi konsiston edhe ne mbledhjen e provave dhe informatave tjera ne baze te se cilave duhet gjykuar se a duhet ngritur aktakuza kunder personit te caktuar, per vepren e caktuar penale, apo te nderpritet procedura, si dhe mbledhja e provave te cilat nuk do te mund te perseriteshin ne shqyrtimin gjyqesor.
…Zbatues dhe mbikeqyres i hetimeve, sipas Kodit te Procedures Penale, eshte Prokurori publik.Ne disa raste e hasim edhe policine gjyqesore, e cila e kryen nje gje te tille me autorizim nga Prokurori publik.Fillimi I hetimit ,Hetimi fillon menjehere kur Prokurori publik informohet me kallzim penal, per vepren penale dhe per kete veper plotesohen te gjitha kushtet e nevojshme per fillimin e hetimit.Nisja e hetimit behet me aktvendim, te cilin e nxjerr Prokurori publik , konform Kodit te Procedures penale. provat me informacionin e mbledhur deri ne ate moment.n rrethanat dhe faktet qe e justifikojne dyshimin e arsyeshem per vepren penale, dhen emertimin ligjor te vepres penale,npershkrimin e vepres e cila tregon elementet e vepres penale,n kohen e fillimit te hetimit,npersonin kunder te cilit kryhet hetimi,n11. 2.2. Aktvendimi per fillimin e hetimeveAktvendimi percakton: Kohezgjatja e HetimitSipa Kodit te Procedures Penale, hetimi zakonisht zgjate gjashte muaj, prej dites kur eshte nxjerre aktvendimi per nje gje te tille.Gjyqtari i procedures paraprake mund te autorizoje vazhdimin e hetimeve edhe per gjashte muaj, nese e sheh te arsyeshme dhe nese per veper penale te tille parashihet denimi me te pakten pese vjet burgim.Ngritja e aktakuzesProkurori publik i analizon te gjitha te mbledhurat e hetimit dhe ne baze te tyre e ngrit aktakuzen perkatese.Ne varesi te rendesise se vepres penale dallojme dy lloje te akteve akuzuese :1. aktakuza, dhe2. propozimakuza. Aktakuza dhe PropozimakuzaMe nocionin aktakuze duhet kuptuar kerkesen e shkruar dhe te perpiluar, ne formen e caktuar ligjore te Prokurorit publik nen kushtet e caktuara me ligj, dhe te demtuarit si padites me qellim te caktimit te shqyrtimit gjyqesor kunder personit te caktuar si i pandehur per shkak te vepres se caktuar penale.Propozimakuza eshte akt akuzues, sikurse aktakuza, por per dallim nga ajo, eshte karakteristike per proceduren e shkurter, e cila zhvillohet per veper penale per te cilat eshte parapare si denim kryesor gjoba ose denimi me burgim deri ne tre vjet. Rekomandimin per provat qe duhet prezantuar ne shqyrtim gjyqesor se bashku me emrat e deshmitareve dhe eksperteve, shkresat qe duhet lexuar dhe sendet qe duhet marre si prove.n Percaktimin e gjykates ku do te mbahet shqyrtimi gjyqesor dhen Shpjegimin e arsyeve per ngritjen e aktakuzes bazuar ne rezultatet e hetimit dhe provat qe vertetojne faktet kryesorenKohen dhe vendin e kryerjes se vepres penale, objektin ne te cilin eshte kryer dhe mjetin me te cilin eshte kryer vepra penale si dhe rrethanat tjera te nevojshme per te percaktuar me saktesi vepren penale ;n Emertimin ligjor te vepres penale duke i’u referuar dispozitave te Kodit te Perkohshem Penal ;n Te dhenat nese eshte shqiptuar paraburgimi dhe sa kohe ka zgjatur ose masat e urdheruara nga kapitulli XXX i ketij Kodi kunder te pandehurit, nese ai ndodhet ne liri dhe nese ai eshte liruar para ngritjes se aktakuzes, sa eshte mbajtur ne paraburgim;n Emrin dhe mbiemrin e te pandehurit dhe te dhenat e tij personale ;n15. 3.2. Permbajtja e aktakuzesSipas nenit 305, Kpitullit XXXII (32) te Kodit te Procedures Penale te Kosoves, Aktakuza permban: Te drejte pjesemarrje ka edhe i demtuari.nPjesmarresit ne konfirmimin e aktakuzes jane : gjyqtari, Prokurori publik dhe i pandehuri.nKonfirmimi i aktakuzes eshte si te thuash ’’dera’’ e fillimit gjyqesor te çeshtjes, e cila vie me aktakuze.n16. 4.Konfirmimi i aktakuzes te vazhdoje me seancen e konfirmimit.n te heqe dore nga seanca per konfirmim dhe te paraqese kundershtim me shkrim kunder aktakuzes ose pranueshmerise se proves, osente heqe dore nga shqyrtimi i aktakuzes dhe provave,n17. …Gjyqtari e therret seancen e konfirmimit te aktakuzes dhe brenda tete ditesh aktakuza i dorezohet te pandehurit dhe mbrojtesit te tij, nese ka nje te tille.I pandehuri, pasi ta marre aktakuzen, i ka keto mundesi: Seanca per konfirmimin e aktakuzesSeanca per konfirmimin e aktakuzes mbahet sipas orarit te percaktuar me pare nga gjyqtari, nese nje gje e tille nuk eshte zgjidhur ndryshe me pare,Aktakuzen, ne seance te pandehurit ia lexon Prokurori publik,I pandehuri mund te: deklarohet i pafajshem, fajtor per disa pika te aktaktuzes apo ne teresi te pikave te saj, ose te mos deklarohet fare per aktakuzen.Gjyqtari paraprakisht gjate seances se konfirmimit mund t’i ndermarre keto aktvendime :1. per hudhjen e aktakuzes dhe pushimin e procedures penale,2. per shpalljen e gjykates jokompetente dhe referimin e çeshtjes se tille gjykates kompetente dhe3. konfirmimin e aktakuzes. nuk ka prova te mjaftueshme qe mbeshtesin dyshimin e bazuar se i pandehuri ka kryer vepren me te cilen akuzohet .n ka kaluar afati i parashkrimit, vepra eshte perfshire ne amnisti ose falje apo ekzistojne rrethana te tjera te cilat e pengojne çeshtjen, osen ekzistojne rrethana te cilat e perjashtojne pergjegjesine penale,n vepra me te cilen akuzohet nuk perben veper penale,n20. 4.2. Hudhja e aktakuzesHudhja e aktakuzes dhe pushimi i procedures penale behet me aktvendim nga gjyqtari i çeshtjes, kur ai çmon se Shpallja e gjykates jokompetenteShpallja e gjykates jokompetente behet nga gjyqtari me aktvendim per shpallje te gjykates jokompetente dhe kete çeshtje ia dergon gjykates kompetente, gjithmone kur gjyqtari konstaton se vepra penale ne aktakuze eshte ne kompetence te nje gjykate tjeter.Konfirmimi i aktakuzesKonfirmimi i aktakuzes behet me aktvendim nga gjyqtari i çeshtjes, kur ai çmon se nuk ekziston asnje rrethane, me te cilen do ta hudhte poshte aktakuzen dhe ta pushonte proceduren penale apo jokompetencen e gjykates. Forma e prere e aktakuzesAktakuza merr formen e prere:1) Ne diten kur aktvendimi mbi aktakuzen merr forme te prere ne pajtim me nenin 316 te ketij Kodi, ose2) Ne diten kur aktvendimi nga neni 310 paragrafi 2 ose neni 311 paragrafi 2 i ketij Kodi merr formen te prere, nese gjyqtari nuk vepron ne pajtim me nenin 312 te ketij Kodi.Pra,aktakuza merr formen e prere, kur gjyqatri merr aktvendim se nuk ekziston asnje rrethane e cila do ta perjashtonte konfirmimin e aktakuzes, dhe kur i pandehuri permes aktdoreheqjes vendos te terhiqet nga seanca per konfirmimin e aktakuzes dhe kur gjyqtari me aktvendim vendos te konfirmohet aktakuza dhe te pranohen provat.
…Pasi aktakuza merr formen e prere, gjyqtari menjehere ia dergon aktakuzen dhe lenden penale kryetarit te trupit gjykues dhe pastaj fillon procedura gjyqesore.