TEMA : IDENTIFIKIMI DHE MATJA E RISKUT

IDENTIFIKIMI DHE MATJA E RISKUT Çdo dite ne realitetin tone personal dhe te biznesit ne marrim vendime qe permbajne risk. Per riskun ka perkufizime dhe trajtime te ndryshme, ne varesi te situates, kendveshtrimit dhe objektivave. Risku ka lidhje me pasigurine, me mundesine per te humbur, por edhe per te fituar. Per nje biznes, risku paraqet mundesine e ndodhjes se ngjarjeve qe shkaktojne luhatje dhe mosrealizim te objektivave. Risku mund te matet, te vleresohet dhe sigurisht te manaxhohet (drejtohet). Ky eshte nje proces i vazhdueshem per nje biznes, perderisa edhe risqet qe shoqerojne ecurine e nje biznesi jane gjithashtu te vazhdueshme. Risku përkufizohet si shansi për të humbur. Risku është mundësia që rrjedha aktuale e parasë(kthimi) do të ndryshojë nga rrjedha e planifikuar. Aktivitetet më riskante janë ato me shanse më të mëdha për të humbur. Pra, risku lidhet me pasigurinë e kthimit të mjeteve të kursyera apo të tjera të investuara. Thuhet se një investim do të jetë pa risk , në qoftë se kthimi i parave ngainvestimi fillestar është i njohur me siguri të plotë. Teknikat menaxhimit të riskut fillimisht janë zhvilluar nga bankat dhe më vonë janë përshtatur firmat, kompanitë e sigurimit, fondet dhe korporatat industriale. Pikësynimi themelor i menaxhimit të riskut në firma është të identifikojnë faktorët e riskut të tregut dhe efektet e tyre në qëndrueshmërinë e të ardhurave si dhe të matin efektet e këtyre faktorëve. Për nga esenca e tij, risku i firmave ndryshon mjaft shumë nga risku i institucioneve financiare. Firmat kanë nevojë të kujdesen në mënyrë të përhershme për riskun dhe të gjejnë mënyrat e minimizimit të ndikimit të tij në biznes. Efektet e riskut është me rëndsi të merren parasysh edhe gjatë planifikimit dhe buxhetimit, në mënyrë që të vlerësohet realisht fitimi apo humbja e firmës. Bizneset angazhohen pandërprerë për zvogëlimin ose kontrollimin e riskut të tyre. Për shembull,ato praktikojnë të lidhin kontrata afatgjata me furnizuesit ose me klientët, me qëllim që tëzvogëlojnë kërkesën dhe oferten e paparashikueshme. Teoria e menaxhmentit dhe hulumtimet e ndryshme kanë ofruar modele të cilat optimalizojnë nivelin e stoqeve dhe ofrojnë modele tëndryshme për mbrojtje nga risku i jashtëm.Mirëpo, edhe pse firmat angazhohen pandërprerë për të menaxhuar riskun, ato shpesh nukposedojnë sistem formal për monitorimin e riskut të përgjithshëm të tyre dhe për vlerësimin endikimit të masave të ndryshme për të zvogëluar riskun. Firmat shpesh i ekspozohen riskut të normës së interesit, kur ato duhet të huazojnë para ngabankat e tyre ose t’u ofrojnë kredi konsumatorëve të tyre. Firmat, po ashtu, i ekspozohen riskut tëkursit të këmbimit të valutës së jashtme për eksportet e produkteve dhe shërbimeve ose kur atovaren nga furnizimet e jashtme. Shumë firma pësojnë humbje për shkak se klientët e tyre nuk uapaguajnë borxhet, prandaj kjo ua shton riskun në përballimin e detyrimeve kreditore. Me gjithe këto probleme, ka dallime esenciale ndërmjet organizatave financiare dhe atyre jofinanciare sa ipërket ballafaqimit me riskun. Risku i bizneseve nuk është i shprehur me intensitetin e njëjtësikurse risku i bankave dhe institucioneve të tjera financiare. Arsyeja qëndron në faktin se risku më i madh te firmat i takon riskut të biznesit, ndërkaq risku i tregut dhe risku i kredive vijnë në rend të dytë. Organizatat jofinanciare, po ashtu, nuk janë të ngarkuara shumë me levën e borxhitnë krahasim me organizatat financiare. Norma totale e borxhit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës për organizatat jofinanciare është rreth 30 % , ndërsa në Japoni është rreth 50%. Në banka kjo normë është 82 % deri në 92 %. Në përgithësi leva e borxhit për organizatatjofinanciare është e lidhur me kreditorët, të cilët zakonisht janë banka dhe institucione financiare,ndërsa më pak ka të bëj me qytetarët dhe kursimtarët e vegjël. MATJA E RISKUT Matja e riskut bëhet në bazë të distribuimit të probabilitetit, kthimit të pritur, deviacionet standart dhe koeficientit të variacionit, të cilat do t’i shtjellojmë në vazhdim. DISTRIBUIMI I PROBABILITETIT Probabiliteti definohet si ngjarje e cila mund të ndodhë me një besueshmëri, apo me njëpërqindje të caktuar. Distribuimi i probabilitetit tregon shansin e ndodhjes së cdo rasti aporezultati të vecantë. Probabiliteti mund të përcaktohet në dy forma: (a) objektivisht dhe (b)subjektivisht. Vlerësimi objektiv bazohet në ndodhitë e mëparshme, përkatësisht në rezultatin e ngjajshme, të cilat kanë ndodhur më parë. Ndërsa, përcaktimi subjektiv është thjesht një opinioni një individi lidhur me mundësinë se mund të ndodhë një rezultat. Te projektet të cilatpërsëriten, përcaktimi objektiv mund të jetë më i suksesshëm, sepse ekzistojnë përvoja të cilatndihmojnë në ndërtimin e besueshmërisë së ngjarjes. Ka raste kur kthimet e pritura nga letrat mevlerë, te firmat e reja dhe të vogla, është vështirë të përcaktohen në bazë të vlerësimit objektiv,prandaj vlerësimi subjektiv i rezultateve të pritshme. Distribumi i probabilitetit është model i cili lidh probabilitetin me rezultatin. KTHIMI I PRITUR Supozojmë se një investitor dëshiron ta bëjë një investim në vlerë prej 100.000€ në aksione nëteknologjinë informative ( TI) ose në një biznesi të shërbimeve publike (NSHP). Nga investimetnë aksione, në cilëndo qoftë nga këto dy firma, investitori pret të marrë pagesën e dividentit plusrritjen e cmimit të aksionit. Aksionari këto aksione do t’i mbajë një vit dhe pas një viti ato do t’Ishesë . Pritjet e aksionarit, sipas vlerësimeve të tij, për vitin e ardhshëm, janë si vijon: shansi sedo të ndodhë një ekspansion ekonomik është 20 për qind, shansi se zhvillimi ekonomik do të jetënormal është 60 për qind dhe shansi se do të ketë recesion ekonomik është 20 për qind. DEVIJIMI STANDARD SI MATËS I RISKUT Investitorët përherë i përcjellë pasiguria, jo vetëm e kthimit të investimeve, por edhe pasiguria qëfitimi i realizuar të mos jetë i barabartë me fitimin e pritur. Si matet kjo diferencë? Të fillojmënga një interval i devijimit të cmimit nga cmimi mesatar ose devijimi nga një tendencë qëndrore. Në këtë rast theksi vihet tek ndryshimi i fitmit nga fitimi mesatar, ose tek paqëndrueshmëria efitimit. Keni dëgjuar të thuhet se cmimet e aksioneve janë ngritur mbi vlerën e tyre, ose se atokanë rënë nën vlerën e tyre ose se vlera e një curoje është ngritur ose ka rënë në krahasim mevlerën e dollarit në treg apo në krahasim me vlerën e frangut zvicëran. Këto intervale tëndryshimit të cmimit apo të ndryshimit të vlerave shërbejnë si matëse të riskut. Kjo bën tëkonstatohet se letrat me vlerë me intervale më të gjëra janë më riskoze, sepse cmimet e tyredevijojnë më shumë nga cmimi mesatar në krahasim me letrat me vlerë me intervale më tënghushta. Mirëpo, intervali nuk mund të jetë një matës I saktë sepse mund të kemi intervale tënjëjta të ndryshimit të cmimit , por të cilat flasin krejtësisht për vlera të ndryshme. Nje rritje absolute e cmimit prej 10 €, p.sh. nga 10 € në 20 €, flet për një rritje të qindpërqindtë, mirëpo njërritje absolute e cmimit 10 €, nga 100 € në 110 €, është një rritje prej 10 për qind.Devijimi standard është matës statistikor i dispersionit të vlerave të pritura. Ai definohet si rrënjëkatrore e rezultateve të pritura. Sa më i lartë të jetë devijimi standard, aq më të ndryshueshme janë variablat, prandaj investimiështë më me risk. Në qoftë se devijimi standard është zero, treguesit nuk janë të ndryshueshëm,prandaj edhe investimi nuk ka risk. KOEFICIENTI I VARIACIONIT Një matës tjetër i përdorshëm i riskut është Koeficienti i Variacionit (CV). Ai është matësstandart i riskut për një njësi të kthimit. Llogaritet duke pjesëtuar deciacionin standart mekthimin e pritshëm. Investitorët ballafaqohen me rastet kur duhet të bëjnë zgjidhje ndërmjet dyinvestimeve të cilat kanë kthim të njëjtë të pritur, ndërsa deviacion të ndryshëm standart. Nëraste të tilla shumë nga ata do të zgjidhnin investimin që ka deviacion më të ulët standart dhe riskmë të ulët. Ngjajshëm me këtë, sikur të behej zgjidhja ndërmjet dy investimeve me devijimstandart të njejtë por me kthim të ndryshëm të pritur, atëherë do të zgjidhej ai i cili ka kthim mëtë lartë të pritur. Por, si të zgjidhet ndërmjet dy investimeve, në qoftë se njëri ka kthim më të lartëtë pritshëm, ndërsa tjetri devijim më të ulët standart. Për të zgjedhur këtë problem përdoretkoeficienti i variacionit. RELACIONI NDËRMJET RISKUT DHE KTHIMIT Varësia ndërmjet riskut dhe kthimit është elementi kyc për vendimmarrje efektive financiare. Nëkëtë rast mendohet për vendimet e individëve dhe institucioneve financiare për të investuar nëmjete financiare, sic janë aksionet e zakonshme, obligacionet dhe letrat me vlerë, si dhe nëvendimet e menaxherëve të firmave për të investuar në asete fizike, sic janë pajisjet dhendërtesat. Relacioni ndërmjet kthimit të pritshëm dhe riskut mund të shprehet si vijon:Kthimi I pritshëm = Kthimi pa risk + premia mbi riskunKthimi pa risk nënkupton investimet mbi të cilat nuk ka risk të mosplotësimit. Kjo do të thotë seinteresi I premtuar dhe principali janë të garantuara të paguhen. Shembull i këtyre investimevejanë bonat e emetuar të thesarit për të cilat garanton banka qëndrore. Norma e kthimit pa risk rështë e barabartë me shumën e normës reale të kthimit dhe një premie të pritur të inflacionit.Norma reale e kthimit është kthimi që investitorët e kërkojnë nga letrat me vlerë pa rrezik tëkthimit në një periudhë në të cilën nuk pritet inflacion. Norma reale e kthimit përcaktohet ngamarrëdhëniet ndërmjet ofertës për fonde të siguruara nga kursimtarët dhe kërkesës për këto fonde . nga ana e investitorëve. Premia e inflacionit është e barabartë me pritjet e investitorëve sa ipërket ndryshimit të fuqisë blerëse të parasë. Në qoftë se, për shemnbull, pritet një inflacion prej2 për qind për një periudhë të ardhshme, kurse norma reale e kthimit është 3 për qind, atëherëkthimi pa rrezik për bona të thesarit do të jetë i barabartë me 3 për qind norma reale plus 2 përqind inflacion, përkatsisht 5 për qind. Premia mbi riskun është “shpërblimi” të cilën e pret njeinvestitor kur ai bën një investim me risk. Premia mbi riskun është diferenca ndërmjet normës sëpritur të kthimit për një mjet të dhënë dhe të investimit në një mjet pa risk.Për investitorin është me rëndësi që ai të përcaktoje kombinimin më të mirë të fitimit me riskun, icili kombinim do t’i lejojë arritjen e fitmit më të lartë për një nivel të dhënë të riskut. Ekzistondallim sasior dhe cilësor midis fitimit të pritur dhe atij të realizuar. Fitimi i pritur përinvestitorin ështe shuma e parave e cila mund të rezultojë nga investimi ( fitimi nga interesibankar) dhe shuma e parave e cila mund të fitohet si rezultat I rivlerësimit të kapitalit ( rritja evlerës së aksioneve). Fitimi i pritur gjithmon është i përcjellë me riskun të cilën e pranoninvestitori, prandaj ai duhet të krahasohet me fitimin alternativ i cili nxit investitorin ta mbajëriskun dhe të lidhet me një investim të caktuar. Kështu, investitori gjendet gjithmon midis, sëpaku, dy zgjidhjeve apo alternativave të angazhimit të kapitalit të tij me shkallë të ndryshmerisku, prandaj ai duhet të zgjedhë alternativën e cila atij i bie fitim të sigurt me normë më të ulëtrisku. Risku nga fitimi i pritur përfshin kompensimin për normën e pritur të inflacionit dhe përluhatjen e cmimeve të letrave me vlerë.Në anën tjetër, fitimi i realizuar përfaqëson fluksin e parasë të cilën e realizon investitori. Ky fluks mund të jetë i barabartë me fitimin e pritur apo të kërkuar të investitorit, por mund të jetëmë i ulët apo më i lartë nga ai, varësisht nga ballafaqimi me komponentët e riskut me të cilat kallogaritur apo jo investitori gjatë një periudhe. Dallimi midis fitimit të pritur dhe atij të realizuarvaret nga kohëzgjatja e investimit. Sa më e gjatë të jetë koha e investimit aq më i madh ështërisku i tij, prandaj aq më e madhe është besueshmëria që fitimi i realizuar të mos përputhet mefitimin e pritur. REFERENCAT KONKLUZIONET Nga gjithe detyra e realizuar arrita ne disa perfundime te rendesishme. Risku është mundësia që rrjedha aktuale e parasë(kthimi) do të ndryshojë nga rrjedha e planifikuar si dhe risku lidhet me pasigurinë e kthimit të mjeteve të kursyera apo të tjera të investuara. Gjithashtu mund te themi se firmat kanë nevojë të kujdesen në mënyrë të përhershme për riskun dhe të gjejnë mënyrat e minimizimit të ndikimit të tij në biznes. Ato i ekspozohen riskut të normës së interesit, kur ato duhet të huazojnë para nga bankat e tyre ose t’u ofrojnë kredi konsumatorëve të tyre. Gjithashtu kjo detyre na informoi rreth menyres se matjes se riskut qe behet në bazë të distribuimit të probabilitetit, kthimit të pritur, deviacionet standart dhe koeficientit të variacionit. Ndersa per sa I perket lidhjes qe ka risku me kthimin mund te them qe ato kane nje rendesi te madhe ne marrjen e vendimeve te individëve dhe institucioneve financiare për të investuar në mjetet financiare, sic janë aksionet e zakonshme, obligacionet dhe letrat me vlerë, si dhe nëvendimet e menaxherëve të firmave për të investuar në asete fizike, sic janë pajisjet dhe ndërtesat. Gjithashtu mund te them se te gjitha investimet qe mund te behen nga nje firme kae risk sepse e ardhmja e saj eshte e pasigurt. Megjithese individi parashikon nje fitim I cili perbehet nga te ardhurat ose nga rivleresimi I kapitalit, fitimi I realizuar nga nje investim mund te jete mjaft I ndryshm nga norma e parashikuar e fitimit. IDENTIFIKIMI DHE MATJA E RISKUT Çdo dite ne realitetin tone personal dhe te biznesit ne marrim vendime qe permbajne risk. Per riskun ka perkufizime dhe trajtime te ndryshme, ne varesi te situates, kendveshtrimit dhe objektivave. Risku ka lidhje me pasigurine, me mundesine per te humbur, por edhe per te fituar. Per nje biznes, risku paraqet mundesine e ndodhjes se ngjarjeve qe shkaktojne luhatje dhe mosrealizim te objektivave. Risku mund te matet, te vleresohet dhe sigurisht te manaxhohet (drejtohet). Ky eshte nje proces i vazhdueshem per nje biznes, perderisa edhe risqet qe shoqerojne ecurine e nje biznesi jane gjithashtu te vazhdueshme. Risku përkufizohet si shansi për të humbur. Risku është mundësia që rrjedha aktuale e parasë(kthimi) do të ndryshojë nga rrjedha e planifikuar. Aktivitetet më riskante janë ato me shanse më të mëdha për të humbur. Pra, risku lidhet me pasigurinë e kthimit të mjeteve të kursyera apo të tjera të investuara. Thuhet se një investim do të jetë pa risk , në qoftë se kthimi i parave ngainvestimi fillestar është i njohur me siguri të plotë. Teknikat menaxhimit të riskut fillimisht janë zhvilluar nga bankat dhe më vonë janë përshtatur firmat, kompanitë e sigurimit, fondet dhe korporatat industriale. Pikësynimi themelor i menaxhimit të riskut në firma është të identifikojnë faktorët e riskut të tregut dhe efektet e tyre në qëndrueshmërinë e të ardhurave si dhe të matin efektet e këtyre faktorëve. Për nga esenca e tij, risku i firmave ndryshon mjaft shumë nga risku i institucioneve financiare. Firmat kanë nevojë të kujdesen në mënyrë të përhershme për riskun dhe të gjejnë mënyrat e minimizimit të ndikimit të tij në biznes. Efektet e riskut është me rëndsi të merren parasysh edhe gjatë planifikimit dhe buxhetimit, në mënyrë që të vlerësohet realisht fitimi apo humbja e firmës. Bizneset angazhohen pandërprerë për zvogëlimin ose kontrollimin e riskut të tyre. Për shembull,ato praktikojnë të lidhin kontrata afatgjata me furnizuesit ose me klientët, me qëllim që tëzvogëlojnë kërkesën dhe oferten e paparashikueshme. Teoria e menaxhmentit dhe hulumtimet e ndryshme kanë ofruar modele të cilat optimalizojnë nivelin e stoqeve dhe ofrojnë modele tëndryshme për mbrojtje nga risku i jashtëm.Mirëpo, edhe pse firmat angazhohen pandërprerë për të menaxhuar riskun, ato shpesh nukposedojnë sistem formal për monitorimin e riskut të përgjithshëm të tyre dhe për vlerësimin endikimit të masave të ndryshme për të zvogëluar riskun. Firmat shpesh i ekspozohen riskut të normës së interesit, kur ato duhet të huazojnë para ngabankat e tyre ose t’u ofrojnë kredi konsumatorëve të tyre. Firmat, po ashtu, i ekspozohen riskut tëkursit të këmbimit të valutës së jashtme për eksportet e produkteve dhe shërbimeve ose kur atovaren nga furnizimet e jashtme. Shumë firma pësojnë humbje për shkak se klientët e tyre nuk uapaguajnë borxhet, prandaj kjo ua shton riskun në përballimin e detyrimeve kreditore. Me gjithe këto probleme, ka dallime esenciale ndërmjet organizatave financiare dhe atyre jofinanciare sa ipërket ballafaqimit me riskun. Risku i bizneseve nuk është i shprehur me intensitetin e njëjtësikurse risku i bankave dhe institucioneve të tjera financiare. Arsyeja qëndron në faktin se risku më i madh te firmat i takon riskut të biznesit, ndërkaq risku i tregut dhe risku i kredive vijnë në rend të dytë. Organizatat jofinanciare, po ashtu, nuk janë të ngarkuara shumë me levën e borxhitnë krahasim me organizatat financiare. Norma totale e borxhit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës për organizatat jofinanciare është rreth 30 % , ndërsa në Japoni është rreth 50%. Në banka kjo normë është 82 % deri në 92 %. Në përgithësi leva e borxhit për organizatatjofinanciare është e lidhur me kreditorët, të cilët zakonisht janë banka dhe institucione financiare,ndërsa më pak ka të bëj me qytetarët dhe kursimtarët e vegjël. MATJA E RISKUT Matja e riskut bëhet në bazë të distribuimit të probabilitetit, kthimit të pritur, deviacionet standart dhe koeficientit të variacionit, të cilat do t’i shtjellojmë në vazhdim. DISTRIBUIMI I PROBABILITETIT Probabiliteti definohet si ngjarje e cila mund të ndodhë me një besueshmëri, apo me njëpërqindje të caktuar. Distribuimi i probabilitetit tregon shansin e ndodhjes së cdo rasti aporezultati të vecantë. Probabiliteti mund të përcaktohet në dy forma: (a) objektivisht dhe (b)subjektivisht. Vlerësimi objektiv bazohet në ndodhitë e mëparshme, përkatësisht në rezultatin e ngjajshme, të cilat kanë ndodhur më parë. Ndërsa, përcaktimi subjektiv është thjesht një opinioni një individi lidhur me mundësinë se mund të ndodhë një rezultat. Te projektet të cilatpërsëriten, përcaktimi objektiv mund të jetë më i suksesshëm, sepse ekzistojnë përvoja të cilatndihmojnë në ndërtimin e besueshmërisë së ngjarjes. Ka raste kur kthimet e pritura nga letrat mevlerë, te firmat e reja dhe të vogla, është vështirë të përcaktohen në bazë të vlerësimit objektiv,prandaj vlerësimi subjektiv i rezultateve të pritshme. Distribumi i probabilitetit është model i cili lidh probabilitetin me rezultatin. KTHIMI I PRITUR Supozojmë se një investitor dëshiron ta bëjë një investim në vlerë prej 100.000€ në aksione nëteknologjinë informative ( TI) ose në një biznesi të shërbimeve publike (NSHP). Nga investimetnë aksione, në cilëndo qoftë nga këto dy firma, investitori pret të marrë pagesën e dividentit plusrritjen e cmimit të aksionit. Aksionari këto aksione do t’i mbajë një vit dhe pas një viti ato do t’Ishesë . Pritjet e aksionarit, sipas vlerësimeve të tij, për vitin e ardhshëm, janë si vijon: shansi sedo të ndodhë një ekspansion ekonomik është 20 për qind, shansi se zhvillimi ekonomik do të jetënormal është 60 për qind dhe shansi se do të ketë recesion ekonomik është 20 për qind. DEVIJIMI STANDARD SI MATËS I RISKUT Investitorët përherë i përcjellë pasiguria, jo vetëm e kthimit të investimeve, por edhe pasiguria qëfitimi i realizuar të mos jetë i barabartë me fitimin e pritur. Si matet kjo diferencë? Të fillojmënga një interval i devijimit të cmimit nga cmimi mesatar ose devijimi nga një tendencë qëndrore. Në këtë rast theksi vihet tek ndryshimi i fitmit nga fitimi mesatar, ose tek paqëndrueshmëria efitimit. Keni dëgjuar të thuhet se cmimet e aksioneve janë ngritur mbi vlerën e tyre, ose se atokanë rënë nën vlerën e tyre ose se vlera e një curoje është ngritur ose ka rënë në krahasim mevlerën e dollarit në treg apo në krahasim me vlerën e frangut zvicëran. Këto intervale tëndryshimit të cmimit apo të ndryshimit të vlerave shërbejnë si matëse të riskut. Kjo bën tëkonstatohet se letrat me vlerë me intervale më të gjëra janë më riskoze, sepse cmimet e tyredevijojnë më shumë nga cmimi mesatar në krahasim me letrat me vlerë me intervale më tënghushta. Mirëpo, intervali nuk mund të jetë një matës I saktë sepse mund të kemi intervale tënjëjta të ndryshimit të cmimit , por të cilat flasin krejtësisht për vlera të ndryshme. Nje rritje absolute e cmimit prej 10 €, p.sh. nga 10 € në 20 €, flet për një rritje të qindpërqindtë, mirëpo njërritje absolute e cmimit 10 €, nga 100 € në 110 €, është një rritje prej 10 për qind.Devijimi standard është matës statistikor i dispersionit të vlerave të pritura. Ai definohet si rrënjëkatrore e rezultateve të pritura. Sa më i lartë të jetë devijimi standard, aq më të ndryshueshme janë variablat, prandaj investimiështë më me risk. Në qoftë se devijimi standard është zero, treguesit nuk janë të ndryshueshëm,prandaj edhe investimi nuk ka risk. KOEFICIENTI I VARIACIONIT Një matës tjetër i përdorshëm i riskut është Koeficienti i Variacionit (CV). Ai është matësstandart i riskut për një njësi të kthimit. Llogaritet duke pjesëtuar deciacionin standart mekthimin e pritshëm. Investitorët ballafaqohen me rastet kur duhet të bëjnë zgjidhje ndërmjet dyinvestimeve të cilat kanë kthim të njëjtë të pritur, ndërsa deviacion të ndryshëm standart. Nëraste të tilla shumë nga ata do të zgjidhnin investimin që ka deviacion më të ulët standart dhe riskmë të ulët. Ngjajshëm me këtë, sikur të behej zgjidhja ndërmjet dy investimeve me devijimstandart të njejtë por me kthim të ndryshëm të pritur, atëherë do të zgjidhej ai i cili ka kthim mëtë lartë të pritur. Por, si të zgjidhet ndërmjet dy investimeve, në qoftë se njëri ka kthim më të lartëtë pritshëm, ndërsa tjetri devijim më të ulët standart. Për të zgjedhur këtë problem përdoretkoeficienti i variacionit. RELACIONI NDËRMJET RISKUT DHE KTHIMIT Varësia ndërmjet riskut dhe kthimit është elementi kyc për vendimmarrje efektive financiare. Nëkëtë rast mendohet për vendimet e individëve dhe institucioneve financiare për të investuar nëmjete financiare, sic janë aksionet e zakonshme, obligacionet dhe letrat me vlerë, si dhe nëvendimet e menaxherëve të firmave për të investuar në asete fizike, sic janë pajisjet dhendërtesat. Relacioni ndërmjet kthimit të pritshëm dhe riskut mund të shprehet si vijon:Kthimi I pritshëm = Kthimi pa risk + premia mbi riskunKthimi pa risk nënkupton investimet mbi të cilat nuk ka risk të mosplotësimit. Kjo do të thotë seinteresi I premtuar dhe principali janë të garantuara të paguhen. Shembull i këtyre investimevejanë bonat e emetuar të thesarit për të cilat garanton banka qëndrore. Norma e kthimit pa risk rështë e barabartë me shumën e normës reale të kthimit dhe një premie të pritur të inflacionit.Norma reale e kthimit është kthimi që investitorët e kërkojnë nga letrat me vlerë pa rrezik tëkthimit në një periudhë në të cilën nuk pritet inflacion. Norma reale e kthimit përcaktohet ngamarrëdhëniet ndërmjet ofertës për fonde të siguruara nga kursimtarët dhe kërkesës për këto fonde . nga ana e investitorëve. Premia e inflacionit është e barabartë me pritjet e investitorëve sa ipërket ndryshimit të fuqisë blerëse të parasë. Në qoftë se, për shemnbull, pritet një inflacion prej2 për qind për një periudhë të ardhshme, kurse norma reale e kthimit është 3 për qind, atëherëkthimi pa rrezik për bona të thesarit do të jetë i barabartë me 3 për qind norma reale plus 2 përqind inflacion, përkatsisht 5 për qind. Premia mbi riskun është “shpërblimi” të cilën e pret njeinvestitor kur ai bën një investim me risk. Premia mbi riskun është diferenca ndërmjet normës sëpritur të kthimit për një mjet të dhënë dhe të investimit në një mjet pa risk.Për investitorin është me rëndësi që ai të përcaktoje kombinimin më të mirë të fitimit me riskun, icili kombinim do t’i lejojë arritjen e fitmit më të lartë për një nivel të dhënë të riskut. Ekzistondallim sasior dhe cilësor midis fitimit të pritur dhe atij të realizuar. Fitimi i pritur përinvestitorin ështe shuma e parave e cila mund të rezultojë nga investimi ( fitimi nga interesibankar) dhe shuma e parave e cila mund të fitohet si rezultat I rivlerësimit të kapitalit ( rritja evlerës së aksioneve). Fitimi i pritur gjithmon është i përcjellë me riskun të cilën e pranoninvestitori, prandaj ai duhet të krahasohet me fitimin alternativ i cili nxit investitorin ta mbajëriskun dhe të lidhet me një investim të caktuar. Kështu, investitori gjendet gjithmon midis, sëpaku, dy zgjidhjeve apo alternativave të angazhimit të kapitalit të tij me shkallë të ndryshmerisku, prandaj ai duhet të zgjedhë alternativën e cila atij i bie fitim të sigurt me normë më të ulëtrisku. Risku nga fitimi i pritur përfshin kompensimin për normën e pritur të inflacionit dhe përluhatjen e cmimeve të letrave me vlerë.Në anën tjetër, fitimi i realizuar përfaqëson fluksin e parasë të cilën e realizon investitori. Ky fluks mund të jetë i barabartë me fitimin e pritur apo të kërkuar të investitorit, por mund të jetëmë i ulët apo më i lartë nga ai, varësisht nga ballafaqimi me komponentët e riskut me të cilat kallogaritur apo jo investitori gjatë një periudhe. Dallimi midis fitimit të pritur dhe atij të realizuarvaret nga kohëzgjatja e investimit. Sa më e gjatë të jetë koha e investimit aq më i madh ështërisku i tij, prandaj aq më e madhe është besueshmëria që fitimi i realizuar të mos përputhet mefitimin e pritur. REFERENCAT http://esseshkolle.blogspot.it/2013/12/tema-identifikimi-dhe-matja-e-riskut.html KONKLUZIONET Nga gjithe detyra e realizuar arrita ne disa perfundime te rendesishme. Risku është mundësia që rrjedha aktuale e parasë(kthimi) do të ndryshojë nga rrjedha e planifikuar si dhe risku lidhet me pasigurinë e kthimit të mjeteve të kursyera apo të tjera të investuara. Gjithashtu mund te themi se firmat kanë nevojë të kujdesen në mënyrë të përhershme për riskun dhe të gjejnë mënyrat e minimizimit të ndikimit të tij në biznes. Ato i ekspozohen riskut të normës së interesit, kur ato duhet të huazojnë para nga bankat e tyre ose t’u ofrojnë kredi konsumatorëve të tyre. Gjithashtu kjo detyre na informoi rreth menyres se matjes se riskut qe behet në bazë të distribuimit të probabilitetit, kthimit të pritur, deviacionet standart dhe koeficientit të variacionit. Ndersa per sa I perket lidhjes qe ka risku me kthimin mund te them qe ato kane nje rendesi te madhe ne marrjen e vendimeve te individëve dhe institucioneve financiare për të investuar në mjetet financiare, sic janë aksionet e zakonshme, obligacionet dhe letrat me vlerë, si dhe nëvendimet e menaxherëve të firmave për të investuar në asete fizike, sic janë pajisjet dhe ndërtesat. Gjithashtu mund te them se te gjitha investimet qe mund te behen nga nje firme kae risk sepse e ardhmja e saj eshte e pasigurt. Megjithese individi parashikon nje fitim I cili perbehet nga te ardhurat ose nga rivleresimi I kapitalit, fitimi I realizuar nga nje investim mund te jete mjaft I ndryshm nga norma e parashikuar e fitimit. LENDA: Bazat e Finances Per cdo Detyre Klikoni ne faqen kryesore Home