Migrimi dhe teoritë mbi të

Migrimi është një histori e vjetër. Për mijëra vjet, njerëzit kanë emigruar për të kërkuar për ushqim, mbijetojnë, kufijtë pushtuar, kolonizuar territore të reja, ikin nga zonat e luftës apo trazira politike, dhe të kërkoni përmundësi të reja dhe më të dobishme dhe emocionuese.

Me origjinë nga Afrika,Homo Sapiensi modern arriti në Euroazi të paktën 40,000 vjet më parë dhe në Veri dhe Jug të Amerikës më shumë se 20.000 vjet më parë. Në një kuptim të gjerë, historia e botës është një histori e migracionit njerëzor dhe zgjedhjeve. Si një vend i emigrantëve, Shtetet e Bashkuara janë ndoshta shembulli më i mirë në këtë drejtim. Sociologët kanë qenë prej kohësh të interesuar në lidhje me teori të  ndryshme mbi llojet e shoqërive, nga dikotomia e Ferdinand Tönnies-it, deri te "solidariteti mekanik" dhe "solidariteti organik" sipas Emile Durkheim-it. Ndjekësit e këtyre teorive, kanë theksuar se duke qenë shoqëria më tradicionale, është karakterizuar nga marrëdhëniet më intime midis anëtarëve, që dmth, se njerëzit në grup e njohin më mirë njëri-tjetrin. Vendimet në këto komunitete janë marrë shpesh nga liderët e fshatrave apo fiseve në vend, dhe jo në mënyrë kolektive.

Ndryshe nga këto, në shoqëritë moderne, është e pamundur të njihen të gjithë njerëzit në komunitet, dhe vendimet lidhur me mirëqenien e anëtarëve të komunitetit kanë më shumë gjasa për t’u marrë sëbashku, në një mënyrë apo tjetër.

Tipologjia e etërve themelues të sociologjisë kap qartë tendencat e mëdha të ndryshimit social dhe transformimit me kalimin e kohës, por ajo që nuk ishte e qartë kishte të bënte me faktin se në themel të këtij tranzicioni, nga një shoqëri tradicionale në një shoqëri moderne, ka qenë edhe një histori e migrimit. Si qytetet që janë bërë qendra të aktiviteteve ekonomike, ka edhe një rritje në zonat rurale në lidhje me migrimin urban. Komunitetet urbane janë zakonisht shumë më të mëdha se fshatrat, dhe anonimiteti është një tipar i madh i shoqërisë urbane. Gjithashtu, migrimi është trajtuar gjithashtu në disa nga shkrimet e Karl Marksit. Për shembull, Marksi shkruante: "Në sferën e bujqësisë, industria moderne ka një ndikim shumë më të madh se kudo gjetkë, për këtë arsye, asgjësohet fshatari, që përfaqëson shoqërinë e vjetër, dhe e zëvendëson atë me anë të punëtorit me mëditje". Më shumë se sa punëtorëve në Angli, Marksi iu referua emigrantëve nga zonat rurale.

Migrimi ka tërhequr studiues të disiplinave të shumta duke filluar nga ekonomia, demografia, antropologjia, historia, gjeografia, sociologjia dhe - është e pamundur për të diskutuar të gjithë studjuesit të mëdhenj në këtë fushë. Prandaj, do të fokusohemi në kontributet nga studjuesit nga dy disiplina të mëdha (gjeografia dhe ekonomia) në fushën e studimeve të migracionit. Në fakt, një nga gazetat më të hershme të dijetarëve rreth migrimit është shkruar nga një gjeograf, Ravenstein (1889) duke përdorur të dhëna nga censusi në Angli, në të cilat ai nënvizoi disa ligje të emigrimit.

Natyrisht, Gjeografët janë të shqetësuar me migrimin sepse pashmangshmërisht migrimi kalon kufij gjeografikë dhe ndryshimet hapësinore.

Disa nga më të njohurit dhe më me ndikim të cilët punojnë në çështjet e migracionit përfshijnë Wilbur Zelinsky dhe Andrei Rogers. Në një përpjekje për të zhvilluar një teori paralele i migrimit të ngjashme me teorinë e tranzicionit demografik, Zelinsky (1971) propozoi teorinë e Tranzicionit të lëvizshmërisë, në të cilin ai përshkroi pesë fazat e lëvizjes lidhur me fazat e ndryshme të zhvillimit. Një prej vëzhgimeve të rëndësishme nga teoria Zelinsky është se ai njohu një marrëdhënie në mes zhvillimit teknologjik dhe ndryshimet e llojet e migrimit. Për shembull, zhvillimi i transportit (trenat me shpejtësi të lartë si dhe përdorimi masiv i automobilave) kanë përmirësuar lëvizshmërinë, duke bërë që njerëzit të angazhohen më shumë në migracionin ciklik nga zonat suburbane drejt qyteteve.

Gjithashtu, bazuar në idenë e modelit të pjellorisë si dhe mbi rregullsinë themelore të emigrimit sipas moshës, Rogers dhe kolegët e tij kanë zhvilluar një model të migrimit që njihet Orari (Rogers dhe Willekens 1986). Kjo qasje fillon me vëzhgimin mbi pjellorinë dhe vdekshmërinë.  

Migrimi është një varësi moshe dhe sjelljeje sociale. Për të ndërtuar një orar të migrimit Rogers dhe kolegët identifikuan tri faza të migrimit që lidhen me ciklin e jetës individuale: 

1) komponenti i forcës para punëtore, 

2) komponenti i forcës punëtore, dhe 

3) komponenti i forcës pas punëtore.  

Ka dy grupe të parametrave të përdorura për të llogaritur të tilla modele: njëri që lidhet me profilin e migracionit dhe tjeri i lidhur me nivelin e migrimit. Profili përshkruan se si migrimi ndryshon sipas moshës dhe nivelit. Më i rëndësishëm në këtë linjë të hulumtimit është se, zakonisht, vendet ndajnë një profil të ngjashëm të migrimit. Me fjalë të tjera, struktura e moshës së migrimit është pothuajse universalisht e ngjashme(të paktën bazuar në të dhënat e disponueshme prej Rogers-it dhe kolegëve të tij), dhe dallimi në mes migracionit të vendeve qëndron vetëm në nivelin e migrimit (disa vende kanë nivele të larta të migrimi dhe të tjerët kanë nivele të ulëta të migrimit).

Një ekonomist që ka tërhequr vëmendjen e sociologëve është Oded Stark (1991), i cili përhapi teorinë e ashtuquajtur ekonomia e re e migrimit. Ai dallon dy ide tipike: njëra është se vendimet e migrimit nuk merren nga individi por nga rrethi shoqëror që e rrethon, dhe e dyta udhëhiqet nga teoria e makroekonomisë sipas së cilës sa më të larta të jenë rrogat e vendeve ku drejtohen migrantët, aq më i madh është numri i migrantëve që shkon drejt këtyre vendeve.

Në fushën e migracionit ndërkombëtar, në mesin e ekonomistëve, George Borjas (1999) ndoshta ka bërë më shumë hulumtime në çështje të imigracionit. Një nga gjetjet më të rëndësishme të punës së tij është teza e tij e "cilësisë në rënie të emigrantëve" - që do të thotë se, me kalimin e kohës, ka pasur një rënie të ndjeshme në arsimin relativ të emigrantëve që hyjnë në tregun e punës së SHBA. Më tej ai arsyeton se kjo rënie në cilësinë e emigrantëve përputhet me ndryshimin në vendet burimore të emigracionit, nga Evropa në Amerikën Latine dhe Azi. Megjithatë, rezultatet e Borjas-it nuk janë bindëse.

MIGRIMI DHE ZHVILLIMI EKONOMIK: Miti dhe Realiteti

Ekziston një lidhje reciproke në mes migrimit dhe zhvillimit. Migracioni është nxitur nga zhvillimi ekonomik. Zhvillimi ekonomik në zonat urbane gjeneron kërkesës për punën, por zhvillimi ekonomik në zonat rurale e bën shumë fshatarë të tepërt. Si rezultat, një numër i madh i fshatarëve detyrohet të shkojë të punojnë në qytete në sektorët e industries apo shërbime. Në rastin e vendeve evropiane, gjatë periudhës së Revolucionit Industrial, Massey(1988) argumenton se "proceset e akumulimit të kapitalit, mbylljen dhe krijimin e tregut të dobësojnë lidhjet shoqërore dhe ekonomike e individëve për komunitetet rurale, duke e bërë në shkallë të gjerë të jetë e mundur migrimi". Disa prej emigrantëve shkoi në qytete në Evropë, dhe të tjerët zgjodhën të emigrojnë në Shtetet e Bashkuara. Si rezultat, në periudhën 1885-1914, 55 milion migrantë ndërkombëtarë nga Evropa mbërritën në Shtetet e Bashkuara. Në fillim, mund të duket se tregu dhe zhvillimi ekonomik sjell për zonat rurale të migrimit urbanizim. Megjithatë, ndonjëherë logjika mund të keqkuptohet nga politikëbërësit dhe publiku i gjerë kur përballet me vendime konkrete politike. Marrim rastin e migrimit ndërkombëtar nga Meksika në Shtetet e Bashkuara, për shembull. Perceptimi i përbashkët është se meksikanët duan të shkojnë në Shtetet e Bashkuara për shkak se vendi i tyre është e dobët. Kështu, argumenti shkon se në qoftë se janë ndihmuar meksikanët të zhvillojnë ekonominë e tyre, kjo do të frenojë valën e migracionit nga Meksika. Ky është sigurisht rasti në afat të gjatë, në afat të shkurtër, zhvillimi ekonomik rrit migracionin në vend që t’a ulë atë (Massey 1988). Rritja e madhe në migrimin gjatë revolucionit industrial në Evropë është një shembull klasik se si zhvillimi ekonomik mund të rrisë migracionin ndërkombëtar. E njëjta logjikë vlen edhe për migrimin e brendshëm. Forcat të ngjashme kanë funksionuar për të nxitur migrimin në vendet në zhvillim. Ndoshta vendi më i dukshëm për migracionin në dy dekadat e fundit është Kina. Që nga fundi i viteve 1970, Kina ka qenë në procesin e tranzicionit në një ekonomi tregu të orientuar, e cila ka dhënë një shtysë të madhe për një vëllim të madh të migrimit të brendshëm, kryesisht nga zonat rurale në ato urbane. Edhe nga vlerësimeve konservative, popullsia ndërshtetërore migratore e Kinës arriti përafërsisht 80 milion në vitin 2000. Ndryshimet themelore në fshatin kinez janë të lidhura me ndryshimet institucionale në mënyrën e prodhimit: miratimi i një sistemi të përgjegjësisë familjare. Në thelb, ky është një tranzicion nga një sistem i ekipit të prodhimit (të përbërë nga shumë familje) në bujqësinë me bazë familjare, e cila në masë të madhe ka përmirësuar efikasitetin e prodhimit bujqësor. Në të njëjtën kohë, reformat e tregut në Kinën urbane, siç është manifestuar në një rrjedhë në rritje të kapitalit të huaj në rajonet bregdetare dhe barrierave të reduktuar gradualisht për migrantët, hapi rrugën për një numër të madh të emigrantëve ruralë. Mësimi që nxjerrim është se duke mos parashikuar pasojat demografike të tranzicionit të tregut shpesh e lë qeverinë të papërgatitur për rritjen e papritur të popullsisë migrante.

Migracioni dhe remitancat

Për vendet dërguese, përfitimi ekonomik afatshkurtër i emigracionit është gjetur në remitancat. Remitancat janë fonde që emigrantët të fitojnë jashtë vendit dhe që i dërgojnë përsëri në vendet e tyre, kryesisht në mënyrë që të mbështesin familjet e lëna pas. Sipas Bankës Botërore, dërgesat e emigrantëve arritën në 529.000.000.000 $ në mbarë botën në vitin 2012, me 401.000.000.000 $ që rrjedhin në vendet në zhvillim (2013). Në mënyrë domethënëse, këto shifra janë vetëm llogari për fondet e dërguara nëpërmjet kanaleve formale, kështu që shuma e dërgesave të emigrantëve ka gjasa shumë më të mëdha se sa sugjerojnë këto shifra. Banka Botërore vëren se dërgesat nëpërmjet kanaleve joformale mund të shtohen me së paku 50 për qind të flukseve të regjistruara globalisht.

Remitancat janë më të qëndrueshme dhe të parashikueshme në krahasim me flukset e tjera financiare dhe, më e rëndësishmja, ata janë kundër-ciklike, si një tampon sigurimi kundër goditjeve ekonomike. Në konflikte apo situatat post-konfliktuoze, remitancat mund të jenë vendimtare për mbijetesën, ato furnizojnë rehabilitimin dhe rimëkëmbjen. Në ofrimin kryesisht për jetesën e familjes, remitancat janë të lidhura me shpenzimet në artikujt e konsumit të përgjithshëm në komunitetet lokale duke kontribuuar në ekonomitë lokale duke mbështetur bizneset e vogla. Një pjesë e drejtë e këtyre shpenzimeve është drejtuar për ndërtimin e shtëpive, kujdesin shëndetësor dhe arsimimin, krahas kursimeve në institucionet financiare. Në këtë mënyrë gjenerojnë punësim në këta sektorë jetikë të shërbimeve. Për më tepër, duke kontribuar me të ardhura valutore, remitancat mund të nxisin rritjen ekonomike, duke përmirësuar kreditimin dërguar vendeve të tyre dhe duke zgjeruar qasjen e tyre në tregjet ndërkombëtare të kapitaleve.

Në përgjithësi, me termin remitanca nënkuptohen tre lloje të transfertave monetare në vendet e origjinës dhe gjenden të publikuara në Vjetarin Statistikor të Bilancit të Pagesave të FMN. Këto janë: a) dërgesat e punëtorëve, b) kompensimet e punëdhënësve dhe c) transfertat e migrantëve.

1.1 Përkufizimi i remitancave

Dërgesat e emigrantëve janë përcaktuar gjerësisht si transferta monetare që një emigrant bën në vendin e origjinës. Me fjalë të tjera, lëvizje financiare të lidhura me migracionin. Në shumicën e rasteve, remitancat janë personale, transferta cash nga një punëtor migrant ose një i afërm emigrant drejt vendit të origjinës. Ato gjithashtu mund të jenë fonde të investuara, depozituara ose dhuruara nga migranti në vendin e origjinës. Përkufizimi ndoshta mund të ndryshohet që të përfshijë transfertave personale në natyrë dhe donacionet. Disa dijetarë kanë shkuar më tej për të përfshirë transferimet e aftësive dhe teknologjisë, si dhe "dërgesat sociale".

1.2 Shkalla dhe rëndësia

Dërgesat ndërkombëtare të pranuara nga vendet në zhvillim janë vlerësuar të jenë rreth 167 bilionë dollarë amerikanë në vitin 2005 dhe janë dyfishuar në pesë vitet e fundit.

1 Dërgesat e emigrantëve përbëjnë një burim i rëndësishëm në shkëmbimin me të huajt, duke bërë të mundur që shumë vende të fitojnë nga importet vitale ose të paguajnë borxhet e jashtme. Remitancat gjithashtu luajnë një rol të rëndësishëm në uljen e varfërisë.

2 Ka një ndërgjegjësim në rritje për potencialin se remitancat duhet të kontribuojmë për zhvillimin ekonomik të vendeve të emigrantëve, që dërgojnë në nivel lokal, rajonal dhe kombëtar. Një studim i USAID-it për remitancat në Armeni përmbledh pikëpamjen mbi ndikimin ekonomik nga dërgesat e emigrantëve.

3 Studimet mbi ndikimin e migrimit dhe remitancave në vendet dërguese kanë qenë subjekt i cikleve të pesimizmit dhe optimizmit. Në fillim të viteve 1990, për shembull, pikëpamja e përgjithshme pesimiste ishte se dërgesat nuk nxisin rritjen, por "përkeqësojnë varësinë nga dërgimi pranë komuniteteve, duke ngritur shpresat materiale pa ofruar mjetet e kënaqshme për ata, përveç se nxisin më shumë migrimin. Familjet individuale arrijnë standarde të larta të jetesës, ndërkohë që komuniteti ka rritje të vogël ekonomike. Disa analistë shkojnë më larg, sa i këshillojnë qeveritë dhe donatorët për të dekurajuar migrimin dhe remitancat. Ka pasur një ndryshim në vitet e fundit në pikëpamjen konsensuale, dhe aktualisht ka një marrëveshje të madhe në lidhje me potencialin e dërgesave për të mbështetur rritjen dhe zhvillimin ekonomik. Kjo vjen pjesërisht për shkak të faktit se remitancat rrjedhin në vendet në zhvillim dhe në tranzicion kanë një ndikim të madh, dhe pjesërisht sepse kuptimi teorik i remitancave ka ndryshuar.

1.3. Shpërngulja

Remitancat janë një rezultat i migrimit dhe janë lidhja më e drejtpërdrejtë ndërmjet migrimit dhe zhvillimit. Gjatë 35 viteve të fundit, numri i personave që jetojnë jashtë vendit të tyre të lindjes është dyfishuar, dhe arrin sot në mbi 175 milionë njerëz. Një në çdo 35 persona është emigrant. Kjo tendencë, e migrimit ndërkombëtar në rritje dhe mërgimtarët në terma absolutë, mund të pritet të vazhdojë në dekadat e ardhshme. Megjithatë, ajo duhet të kihet parasysh se gjatë të njëjtës periudhë popullsia e botës u rrit me dy herë dhe përqindja e migrantëve në popullsinë totale mbetet rreth 3%. Vlerësimet vënë numrin e punëtorët migrantë në një pak më shumë se 80 milionë dhe edhe pse ka pasur një rritje, në vitin 1998 punëtorët migrantë kanë përfaqësuar në total jo më shumë se 4.2% të fuqisë punëtore të vendeve të industrializuara.

Ndërsa shumica e migrantëve ndërkombëtarë kanë origjinën nga vendet në zhvillim, ajo nuk është vetëm një "fenomen Veri-Jug". Afërsisht gjysma e të gjithë migrantëve të raportuar lëvizin nga njëri vend në zhvillimin në tjetrin.

Tre faktorët kryesorë përcaktues “shtytës” në ndryshimin e demografisë dhe nevojat e tregut të punës në vendet e zhvilluara: diferencat e pagave, presionet e krizës në vendet më pak të zhvilluara, dhe kultura migruese familjare, do të vazhdojnë të nxisin migrimin ndërkombëtar. Shtetet e rregullojnë migrimin si nga perspektiva për tërheqjen dhe menaxhimin e flukseve hyrëse dhe, në disa raste, promovimin dhe menaxhimin e atyre dalëse. Sfida për shtetet sot është të menaxhojnë migrimi për të mirën e vendeve të destinacionit, origjinës dhe migrantëve. Në aspektin individual, niveli i emigracionit dhe dërgesat janë zakonisht rezultat i vendimeve të familjeve (duke përfshirë familjet e zgjeruara).

Sipas Raportit të IOM-it (2005) vërejen se tendencat kryesore në migrimitpërfshijnë:

Rritja e feminizimit: Proporcioni i femrave në mesin e emigrantëve është rritur dhe përbëjnë gati 47 për qind të aksioneve të emigrantëve në kontinent. Gjithnjë e më shumë gratë janë duke lëvizur në mënyrë të pavarur, jo vetëm si një bashkëshorte shoqëruese. Ato janë duke u marrë me punë të kualifikimit të ulët: shërbime, si dhe infermiere dhe ndihmëse në spitale.

Migrimi i brendshëm dhe Urbanizimi: Rritja e urbanizimit është gjeneruar nga lëvizjet e brendshme të popullsisë. Statistikat në dispozicion tregojnë një normë urbanizimi prej 3.5 për qind në vit, më i lartë në brendi të kontinenteve.

Refugjatët dhe Personat e Zhvendosur: konfliktet, të drejtat e njeriut dhe të tjera kriza, së bashku me qeverisjen e dobët, vazhdojnë të paraqesin probleme të ngutshme për shumë shtete dhe shpesh rezultojnë në migrimin e detyruar. Burimet kryesore të refugjatëve kanë ndryshuar me kalimin e kohës. Në vitet e fundit ka qenë kalimi në Evropën Qendrore dhe Afrikën Perëndimore.

Migracioni rajonal i punës: migrimi tradicionalisht ka qenë i drejtuar për të qendra rajonale ekonomike dhe brenda konfigurimit rajonal.

Lëvizshmëria rajonale të punës.

Migrimi ndërkombëtar: lidhjet historike, kulturore dhe gjuhësore kanë nxitur flukse të migrantëve të kualifikuar dhe të pakualifikuar në mes të shteteve afrikane dhe fuqive ish-koloniale europiane. Dy tendenca të rëndësishme që kanë dalë janë rekrutimi ndërkombëtar i shëndetit të punëtorëve dhe, në një mënyrë të ndryshme, migracioni i parregullt nëpërmjet vendeve të Magrebit drejt Europës.

Konkluzione

Remitancat, si dërgesa fondesh private kanë në thelb dy palë: dërguesin e remitancave dhe marrësin. Në mes tyre ka një mori aktorësh: ndërmjetësit në procesin e transferimit, qeveritë në të dy vendet pritëse dhe dërguese, të cilat janë përgjegjëse për kuadrin e politikave, mbikëqyrjen dhe lehtësimin e procedurave, dhe institucionet e angazhuara në kërkime për të rritur ndikimin dhe zhvillimin e remitancave. Qeveritë janë aktorë të rëndësishëm duke pasur parasysh në mënyrë të qartë rolin potencial që mund të luajnë remitancat në zbutjen e varfërisë. Remitancat luajnë rol pozitiv si një burim i këmbimit valutor dhe në ofrimin e marrjes së të ardhurave si dërgesa për shumë familje, të cilat përmbushin nevojat themelore të tyre. Përveç kësaj ka ndërgjegjësim në rritje për mundësitë që remitancat kanë në kontributin e zhvillimit ekonomik në nivel lokal, rajonal dhe kombëtar për vendet ku emigrantët dërgojnë paratë e tyre.