Stresi ankthi dhe paniku
Valët e ankthit dhe panikut mund të jenë shenja dominuese të disa formave deprisive. Prirjet janë vetëm që këto t’i lidhim me stresin dhe paaftësinë për të përballuar shqetësimet e përditshme. Disa ngulin këmbë se ankthi është një lloj pësimi apo çmimi që duhet t’ia paguajmë ‘’modernizimt’’ tonë. Në kudhte normale, organizmi vë në lëvizje një reagim që quhet ‘’ lufto ose mbathja’’. Sistemi nervor simpatik aktivizohet dhe ky nga ana e vet shpalos një sërë reagimesh fizike, si, për shembull: Shtimi i ritmit kardiak apo tensionit muskulor. Në këtë mënyrë, trupi përgatitet për rrezikun që i kanoset. Ama, kur një reagim I tillë aktivizohet pa një motiv të shpjegueshëm, stresi nuk është më një reagim fiziologjik dhe themelor për mbijetesën tonë, por një gjendje e vazhdueshme alarmim e cila sjell një gjendje të ankthit kronik.
Ankthi u shton rrugën një sërë manifestimeve të tjera somantike, si: rrahjet e forta të zemrës, ndjenjës së mbytjes, drejsitjes së tepruar dhe migrenës. Në raste të rënda ankthi kronik dhe të pajustifikueshëm mund të kalohet në kurthet e panikut, në frikën e pajustifikueshme (fobi) dhe në depresion.
Ndër shkaqet e shqetësimeve të ankthit dhe të fobive mundë të ketë edhe një prirje gjenetike, një lidhje jo korrekte ndjenjash me prindërit, ngjarje të papëlqyeshme në të shkuarën dhe që nuk janë përtypur kurrë, patologji fizike, si: diabeti ose sëmundje kardiake ose nga tronditje të rënda në jetën private,
Po ç’është ANKTHI?
Ankthi është një emocion i fuqishëm , i pranishëm tek çdo njeri që nga lindja, një emocion që i shërben njeriut si një mekanizëm mbrojtës i dobishëm në rastet e një rreziku.
Kur rritet ky emocion përtej masës ai kthehet në një problem për individin.
Me ankthin janë të lidhura edhe çrregullime të natyrave nga më të ndryshmet si: depresioni, ataku i panikut, çrregullimet fobiko- obsesive , fobia sociale, fobia specifike, çrregullimi obsesiv – kompulsiv, çrregullimi post –traumatik nga stresi …
Ankthi nuk është një sëmundje, por është simptome e një shqetësimi, shpesh e një shqetësimi të thellë dhe të panjohur nga personi ankthioz.
Ataket e panikut janë një sinjal alarmi dhe një “ftesë” për të eksploruar dinamikat dhe problematikat e pandërgjegjshme që kanë filluar të “dëgjohen” e të shqetësojnë individin.
Personi i drejtohet mjekut atëherë ky ankth ka filluar të shkarkohet mbi trupin duke i krijuar atij probleme me frymëmarrjen, zemrën, stomakun, gjumin, etj….
A është ankthi i trashegueshem?
Jo rralle ndodh që ankthi “ trashegohet” gjenetikisht nga brezi në brez. Këtë e mbrojne teorite bio-gjenetike që flasin për një numër të madh të molekulash “ ankthsjellese” si noradrenalina në tru e cila shkakton rritjen e nivelit të ankthit mbi normë.
Teori te tjera flasin për “ trashëgiminë” e modeleve ankthioze të sjelljes. Një fëmijë që jeton në një familje me prinder ankthiozë, mëson të shohë e trajtojë çdo ngjarje të jetës me një preokupim të madh. Një nënë ankthioze është e preokupuar se fëmija e saj do të lëndohet, apo do të ftohet, apo do të zihet me moshataret. Këto frikëra , javë pas jave e vit pas viti gjenerojnë tek femija frike e pasiguri.
Si mund ta kurojme?
Farmakoterapia. Terapia farmakologjike për ankthin parashikon përdorimin e benzodiazepinave dhe anti- depresiveve . Ndihmon në uljen e intensitetit te ankthit por nuk e eleminojne atë.
Teknika relaksimi: Teknika të autokontrollit që shkojnë nga mendimi pozitiv, tek autohipnoza, training autogjen etj.. Janë të gjitha teknika të mira, por veprojnë në pjesën e siperfaqshme të ankthit. Kërkohet ndihmë e nje psikoterapisti, kur ankthi vazhdon të shqetësoje.
Terapitë e mendimit dhe të sjelljes (Cognitive – Behavioral) Terapitë e mendimit dhe sjelljes përdor teknika për përforcimin e sjelljeve pozitive, desensibilizimin sistematik përballe objektit ankthndjelles. Teknikat e ndryshimit të sjelljes shoqerohen edhe me teknika konjitive (të mendimit) që zbulojnë e modifikojnë bindjet jo funksionuese që gjenerojnë ankthin.
Këto terapi përdoren me një përmirësim në kohë të rikthimit të krizave.
Terapitë psikodinamike zbuloi dhe synon të ngrejë në nivelin e ndërgjegjes konfliktin apo konfliktet e thella të pandërgjegjshme që ushqejnë ankthin në rrënjë.
Psikoterapia adleriane funksionon në këtë linjë duke filluar që prej menaxhimit të simptomave ankthioze në inkurajimin , modifikimin e ripercaktimin e stilit të jetës së individit.
Ankthi ndodh në tri nivele : 1. Tru, 2. Sjellje, 3. Përvojat subjective
Shqetësimi nga ankthi i përgjithësuar (GAD) është një gjendje ankthi ekstrem, e cila zgjat shumë (diagnoza e sigurt mund të bëhet pas një periudhe vuajtjesh prej saj, për të paktën gjashtë muaj rresht). Ankthi mblidhet në disa aspekte të jetës, për shembull, rreth shëndetit apo tek problemet e fëmijëve; frika e pengon njeriun të jetë konstruktiv dhe para-pozitiv dhe sjell nga ana tjetër shmangien e situatave, në të cilat mund të ndodhin shpërthime të gjithë këtij ankthi të mbledhur. Tensioni muskulor, frika e përsëritur dhe e pashkak, humori i rënë, dramatizimet e situatave dhe të tjera si këto, janë simptoma dominuese, përvec mungesës së vetëvlersimit dhe ndjeshmërisë ekstreme ndaj kritikave. GAD-i mund të reagojë mirë, si ndaj ilaceve kundër ankthit, ndaj psikoterapive strategjike të shkurtra, ashtu edhe ndaj terapive holistike. Shqetësimi nga kurthi i panikut (DAP), karakterizohet nga kriza ankthi shumë të forta, që vijnë pa një motiv të dukshëm dhe që shpalosin ndjesinë e llahtarshme të humbjes së kontrollit. Kura mund të jepet në mënyrë të harmonizuar; kombinohen ilacet qetësuese për të mbajtur nën kontroll ankthin pararendës me antidepresivët për të përballur kurthet e panikut, por edhe psikoterapitë strategjike të shkurtra, grupet vetëndihmuese, EMDR, hipnoza dhe kura holastike.
Psikoterapia strategjike
Është një ndërhyrje e shkurtër terapeutike, që përqëndrohet në shqetësimet e manifestuarit nga pacienti, duke studiuar mekanizmat e këtyre shqetësimeve, duke skicuar në këtë mënyrë dhe një strategji për eleminimin e tyre. Kjo terapi rekomandohet sidomos kundër ankthit, fobive, panikut dhe obsesioneve.
Disa kura homeopatike
Në vija të përgjithshme mund të thuhet se cfarëdo kure homeopatike mund të përdoret , i përshtatet personit në tërësinë e vet, më tepër se simptomave në patologjinë e tij. Nga homeopatia rekomandohen kura më të përshtatshme. Bëhet fjalë për kura që në studimet eksperimentale studjojnë efektet, kanë treguar se mund të prodhojnë ato simptoma që i hasim shpesh në luhatjet e humorit, si: apatia, acarimi i shpejtëi nervave, pesimizmi, turbullime të vijës logjike, momentet agresiviteti apo trishtimi të thellë, ankthi dhe shumëfishimeve të tij.
ACONTINUM.
Është një nga ilacet homeopatike kundër tronditjeve te ndryshme. Është tipike për shfaqje të ankthit dhe depresionit të papritur dhe mjaft të ashpër.
ARGENTUM NITRIUM. Është ilaci për atë që është gjithnjë në pritje. Jeton vazhdimisht në gjendjen e alarmit, për atë që vuan nga ankthi dhe frika e parakohshme. Mamatë që shohin vazhdimisht orën duke pritur dajlin qe të kthehet, dhe për studentët që thonë gjithmonë: kam një parandjenjë të keqe për këtë provim’’, si dhe për atë që reagon në mënyrë të ekzagjeruar ndaj cdo ngjarje stresante.
ARSENICUM ALBUM: Përdoret për gjendjet në të cilat mendja është rënduar nga shumë mendime, tek personat që bien në kurthet e panikut dhe të ankthit që sjell ulcerën e stomakut, dhembje koke, astmë bronkiale.
IGNATIA
Ignatia është ilaçi për të shëruar depresionin me këtë origjinë ankthi. Vepron si qetësues, aq sa quhet me të drejtë. Në këtë pikë, do të jetë më e lehtë për shkaqet e fshehura dhe të thella të ankthit dhe origjinës së depresionit. Ignatia është ilaci për personat që sapo kanë humbur një person të dashur, edhe në planin simbolik.
LYCOPODIUM. Bëhet fjalë për një bimë që njëherëishte shumë e lartë dhe hijerëndë dhe që sot, në fakt, i është dashur të përshtatët me kushte dhe përmasa shumë më modeste. Ai që do të “bëhet përsëri” i madh e i fortë, i fuqishëm, porse ndjehet i vogël, i pasigurt, pre e ankthit dhe lodhjes nervore. Gjendjen deprisive , si pagjumësinë, ankthin
THUIAnuk gjendet kollaj, edhe ndër ilacet konvencionale, është një ilac i mirë për obsesionet. Homeopatia i ofron këto ilace të përsosura për tu përdorur në të gjitha rastet, në të cilat pacienti bëhej skllav i disa ideve dhe ka ndjesinë se nuk mund të clirohet prej tyre. Thuia, është për atë person që e ka gjithmonë kokën të mbushur me mendme, preokupimet, idetë, për atë që dëshironë ti eskorciojë frikat e veta, me gjeste compulsive. P.sh.: lan vazhdimisht duart, e kontrollon njëqind herë nëse gazi i sobës është i mbyllur.
WHITE CHESTNUI për atë që i bluan gjërat përbrenda, që ka mendime obsesive të cilat nuk e lejojnë mendjen të qetësohet, që ka një ndjenjë faji që nuk gjen qetësi, pagjumësi etj. Mendimi i bllokuar, që nuk shprehet apo shfryhet me veprimin, shkakton ankth, vuajtje dhe ankth. Ky bar rekomandohet për shqetësimet obsessive-kompulsive, pagjumësinë.
AGRIMONYËshtë bari për personat që fshehin tensionin dhe ankthin e vet nën një vello alegorie. Nën maskën e klounit mund të fshihet ajo tragjedia e dhimbjes dhe lëngimit të brendshëm, gjë e cila largohet ndonjëherë me ndihmën e drogave dhe alkolit.
CENTAURY Për atë që nuk ka vullnet që tregohet i dobët dhe që merr e jep tërë ankth ndjenjat dhe kënaqsitë, të drejtat thelbësore, si kërkimi i lumtureisë, në rrekjet që bënë duke i plotësuar dëshirat dhe nevojat e të tjerve e duke lënë pas dore veten.
SWEET CHESTUNI Është për atë që ndjehet me shpatulla pas murit, pas asnjë rrugëdalje, pre e ankthit dhe dëshpërimit. Eduard Bah shkruan lidhur me këtë bar: “Ankthi bëhet aq i madh, sa duket i padurueshëm. Atëherë kur duket se mendja apo trupi kanë arritur kufirin ekstrem të durimit dhe duhet të çentrojë”.
Një rast
Roberta frekuenton universitetin dhe deri në vdekjen e të atit, që ndodhi disa muaj më parë, nuk ka pasur asnjë problem. Por, duke qenë se mbeti jetime, ndjehet e dëshpëruar, e pushtuar nga një ndjenjë e padurueshme vetmie. Nuk bëhet fjalë vetëm për trishtimin e pashpjegueshëm që ajo ndjen, gjë që i detyrohet edhe kësaj humbje të madhe që ka pësuar. Roberta kupton se kjo ngjarje i ka vënë në diskutim gjithë jetën e saj, që deri në këtë moment kishte kaluar e qetë, nën hijen e të atit. Tani beson se jeta është e padrejtë, asaj nuk i vjen për shtatë të përballojë të gjitha përgjegjësitë prej të rriture. Kjo gjendje kërkonë një ndërhyrje urgjente. Në këtë rast, duhet Sëeet Chestnut, që në një kohë relativisht të shkurtër i jep mundësinë Robertës të dalë nga kriza. Ndërkohë, psikoterapeuti kërkon ta sigurojë në aftësinë e tij për të përballur ekzistencën.
Për frikën
ASPEN(Plep malesh, plep i egër). Ky mund të merret për ankthet, obeseionet me drejtim supersticioz, ndërhyrjet që nuk lejojnë shikimin e realitetit me syrin objektiv.
RED CHESTNUT (Gështenjë e kuqe) Është ilaçi për ankthin e pajustifikueshëm, stresin që lind pa asnjë arsye konkrete.
ROCK ROSE(Mënishte). Rekomandohet për kurthet e panikut (është gjithashtu një prej elementeve të Rescue Remedy), për ankthin që paralizon. Ky bar e bën njeriun të gjejë kurajën, I jep zemër dhe energji.
Anthi e paniku: Rock Rose, Aspen, Sëeet Chestnut
Ankthi: Impatients, Elm, Vervain, Mimilus, Agrimony.
Bimë me veti qetësuese
Kawa-kawa Rrënja e kësaj bime përdoret prej shekujsh për të nxjerrë një lloj pije që konsumohet në ishujt e Paqësorit.
Kawa dhe ankthi. Sipas disa studiuesve, ekstrakti I bimës mund të arrijë të zëvëndësojë, me kalimin e kohës, benzodiazepinën, sepse vepron tamam si një qetësues tradicional. Në këtë rast, ama, është themelore që diagnoza të nxjerret nga një mjek, sepse nën petkun e zakonshëm të një ankthi të caktuar, mundë të fshihet një sëmundje.
Këto veprojnë në sistemin limbic, apo në pjesën më ‘’primitive’’ të trurit, në atë pjesë e cila aktivizon të gjith funksionet e tjera trunore, që është edhe vatra e emocioneve dhe instikteve.
LULEBLETA
Lulebleta është një ilac kundër ankthit në mesjetë fama që kjo bimë kishte si panace ishte aq e madhe, sa Karli Madh porositi që të kultivohej në të gjitha kopshtet botanike të perandorisë të tij.
Tri ilaçe, për tri problem.
Ankthi. Perdoret valesë apo çaj himesh. Vihen të zijnë himet për 10 minuta në ujë, pra lengu pihet edhe i vakët. Ka një funksion freskues dhe qetësues.
Mendimet obsesive. Hong hua, shafrani kinez. Një copëz pestili në një gote me ujë në mbrëmje. Në mëngjes pihet lëngu. E vë në lëvizje gjakun, pra edhe shen-in, dhe për rrjedhoi edhe mendimet qarkullojnë e shkrihen di si.
Pagjumësia. Gjysëm hide apo kimike gjembash, fare biotelindore në formën e valesës apo cajit.
MAGNEZI.
Është një aleat i sigurtë i humorit të mirë, prirjes për tu merakosur apo për të pasur një ankth të tepruar, mund të arrihet deri në një shqetësim të vërtetë dhe të mirëfilltë të sjelljes.
SELENI
Peshku është i pasur me selen, një element gjurme mungesa e të cilit favorizon ankthin, lodhjen, depresionin. Aromat për humorin e mire dhe clodhjen.
PORTOKALLI. Bën për tu vendosur në dhomën e fëmijëve, për te harmonizuar dhe freskuar ambientet që frekuentohen nga shumë njerëz. Çlodhes , largon gjendjet e ankthit, nevozizmin dhe pagjumësinë.
RIGONI. Është kundër pagjumësise dhe dhëmbjeve të kokës, këshillohet edhe ne rast trishtimi dhe ankthi. Një e qeshur do ta fundosë ankthin depresionin! Ky qëndrim, shendos muskujt, normalizon rrahjet e shpeshta të zemrës, largon ankthin, dhe është një antipezmatues dhe analgjetik krejt natyral dhe pa anjë efekt anësor. Nga pikpamja e humorit, një e qeshur e fortë, shpërthyese, e hapur dhe çliruese zgjeron kraharorin dhe frymarrjen dhe sjell një rënie të tensionit dhe ankthit. Frymarrja bëhet edhe më thellë (ndërsa ajo frymarrja tipike e ankthit është e shkurtuar dhe e kufizuar vetëm në anën e sipërme të mushkrive). ‘’E qeshura rrit sekrecionin e substancave kimike naturale, si: katekolaminat dhe endorfinat, që na bëjnë të ndihemi të gjallë dhe në formë’’. Ashtu si thotë edhe Pach Adams, mbrojtësi më I famshëm I vlerave terapeutike që ka e qeshura.
MUZIKA
Tingujt, dhe për rrjedhojë muzika, veprojnë në shumë nivele, në ato fiziologjik e duke e ndryshuar tonin muskulor dhe duke dhënë përsëri ritmin e qetë frymëmarrjes. Nëse rënia e tonit të humorit lidhet me ankthin, atëherë rekomandohet meloditë e muzikës Neë Age, sidomos ato që bazohen në tingujt e natyrës, si era, deti, kënga e zogjve. Po aq qetësuese janë adaxjio e famshme e Albinonit, apo sonata e Shopenit.
Çrregullimi Obsesiv-Kompulsiv
Një lloj relativisht i rëmdomtë çrregullimi ankthi është çrregullimi obsesiv-kompulsiv, i cili mund të shfaqet në reformat të ndryshme. Personat me ankth kanë mendime të përsëritura (obsesione) ose shtytje të vazhdueshme per t’u marre me veprime të përsëritura pa kuptim.
Këto obsesione ose kompulsione krijojnë brengosje dhe shqetësime të ndjeshme në funksionimin normal të indivitit dhe i shpenzojnë shumë kohë.
Obsesionet dhe kompulsionet shpesh janë të kombinuar me njëra-tjetrën, siç është rasti i shqetësimit nga papastërtia e shoqëruar me lajren e duarve pas çdo ore. Ose një person që ka frikë nga të ftotit, vesh disa triko dhe hedh mbi vete disa batanije. Në qoftë se një person ka 100 triko duhet të jemi të sigurtë se kemi të bëjmë me një sjellje komplsive. Ne të gjithe kemi mendime dhe manierizma që i kryejme thuajse në mënyrë automatike .
Personi mund të fantazojë here pas here për vrasjen e një njeriu të afërt. Që të dalë në rrugë lakuriq ose të thërrasë me zë të lart gjëra të turpshme.
Çdo përpjekje për t’u dhënë fund këtyre mendimeve shpie në një ankth edhe me të theksuar. Veprimet kompulsive janë po aq shqetesuese për personin që i bën ato. Në to mund të përmendim veprime rutinë e të parëndësishme sikurse është të kontrolluarit
Saktësisht pesë here, duke vazhduar me rituale të tilla komplekse sikurse veshja dhe zhveshja shtatë herë para daljes nga shtëpia, ose mbledhja e numrave të të gjithë targave të makinave që i dalin përpara kalimit në anën tjetër të rrugës.
Për të gjykuar skatë nëse një sjellje e caktuar është obsesive komplusive, duhet të merret në konsideratë konteksti social .
Egzistojnë disa teori që shpjegojnë çrregullimet obsesive kompulsive. Sipas modelit psikoanalitik ankthi dhe frika për një problem mund ta poshtoj njeriun. Atëhere ai mendon se duke bërë dicka tjetër ja heq mendjen nga ky problem. Teoria e sjelljes së mësuar (apo të fituar) sugjeron që çrregullimet obsesive kompulsive lindin si përgjigje ngaj përvojave që shkaktojnë ankth. Kur ndjehemi të shqetësuar për diçka ne përdorim metoda të ndryshme për ta zbutur ankthin. Kur vërejme se dick aka difekt, ne vazhdojmë ta bëjmë atë. Dollert dhe Miller thonë se, sjelljet tona të pa përmbajtura mund ta kenë burimin tek sjelljet tona të shpërblyer në fëmijëri. Përshembull, për larjen e duarve, veshjen, ose rregullimin e dhomës shpesh kemi marrë lavdrim. Kërkimet më të fundit vënë në dukje se egziston një baze biologjike për disa nga format e sjelljes obsesive kompulsive.
Individet me çrregullimi të ankthit të përgjithësuar jetojnë në një gjëndjë ankthi të vazhdueshem. Njerzit me ankth nuk e dinë përse ndienje se diçka e tmerrshme do tju ndodhe; ankthi i tyre është i pa përcaktuar dhe nuk lidhet me ndonjë objekt apo situatë të caktuar. Personat me çrregullim ankthit të përgjithësuar ndjehen të pa zot dhe të pa fuqishem në përballimin e jetës dhe sfidet e saj. Njerzit me çrregullim ankthit të përgjithësuar ndjehen në vështirësi te theksuar, kur kanë të bëjnë më probleme që ne të tjerët i kalojmë pa ndonjë zor.
DSM-III-R numëron 18 simptoma, 6 nga të cilët janë të nevojshme për diagnozën e çrregullimit të ankthit të përgjithësuar. Simptomat e tensionit muskulor përfshin dridhjet, tensionin muskulor, shqetësimin dhe vendodhjen. Simptoma të një vigjilece të theksuar shfaqen në formën e dyshimit të të qënit kyçur brënda, me reagime të ekzagjeruara të trembjes. Personi duhet ti manifestojë këto simptoma të paktën për 6 muaj qe të diagnostikohen se vuan nga çrregullimi i ankthit të përgjithësuar. Ka gjithshtu të dhëna se krizat e panikur mund të shfaqen tek individët me çrregullimi të ankthit të përgjithësuar. Çrregullimet e ankthit të përgjithësuar përfaqësojne fundin e zbutur të spektrit të keqpërshtatjes. Sado serioze që janë, siç shihet terapia mund të trajtohet me sukses dhe personin mund të rifilloj një jetë produktive.
Studim rasti
Koli është një djalë tetë vjecarëqë referohet për shkak të tërheqes së tij sociale, frikërave të shumta, ankesave të shumta somatike dhe refuzimit të tij për të ndjekur shkollën. Vështërsitë e Kolit fillimisht filluan me të fjeturit dhe me makthet e shumta të tij. Ai ishte shumë I shqetësuar nga mendimet e tij gjatë gjithë ditës për vdekjen e ndonjë të afermi të tij, me dëmtimin e tyre, ose me kërcënimin nga superheronjt e frikshëm dhe shumë të tmerrshëm. Ai në mënyrë kategorike refuzonte të shkonte në shtrat nëse nëna e tij nuk ulej pran tij. Dhe shumë net të tjera atij I duhej të kalonte shumë kohë për ta zënë gjumi nga frika se mos nëna do të largohej. Sidomos në ditët e shkollës, Koli ankohej shumë për dhimbje barku, koke ose stomaku, për të cilat asnjë bazë fizike nuk mund të gjehej. Për shkak të ankesave të shumta fizike, ai shpesh qëndronte në shtëpi pas shkolle dhe kishte shumë vështirësi të përqëndrohej në mësim. Ai shpesh insistonte të ishte I sëmurë dhe kishte nevojë të qëndronte në shtëpi. Perfomanca e tij në shkollë nisi të përkeqësohej dhe notat e tij filluan të ishin gjithnjë e më të ulta. Mardhëniet sociale të Kolit ishin shumë të ngurta dhe strikte, për shkakun se ai kishte frikë të largohej nga shtëpia dhe të shkontë në shtëpitë e shokëve të tij apo refuzonte të flinte te ndonjë shokë netëve. Edhe pse ai ishte shumë I gëzuar të lunate me ta, ai nuk donte të shkonte në shtëpitë e tyre, por i ftonte ata të luanin në shtëpinë e tij. Kur shkonte të lunate në shtëpinë e ndonjë shoku, ai këmëngulte të kishte me vete numrin e telefonit në cdo moment që të mundë ta lajmëronte atë për çdo rast dhe gjithashtu këmbëngulteqë nëna ti thoshte orën e saktë se kur do të vinte për ta marë. Ai shpesh kërkonte që nëna e tij ti telefononte per ta siguruar atë se do të vinte ta merte dhe se ajo ishte ajte. Ai shpesh në mënyrë të përsëritur pyeste për orën dhe për sa kohë tjetër kishte mbetur që nëna të vinte ta merte. Nëse ajo në ndonjë mënyrë mundë të vonohej disa minuta, ai frikësohej dhe bëhej ankthioz si dhe i pa aftë të përqëndrohej në lojra më shokët.
.jpg)
