EMIR

EMIR

Ø  Emri në gjuhën shqipe e kemi konkretë dhe abstraktë ,ndërsa në gjuhen angleze nuk ka një ndarje si në gjuhën shqipe thjesht janë të grupuara sipas kuptimit te plotë.

Shembull 1:tërmet->abstrakt  lopë->konkret

Ø  Emri në gjuhën shqipe e kemi të përgjithshëm dhe të përveçëm ,gjithashtu dhe ne gjuhën angleze e kemi në këtë ndarje.

Shembull 2:Shqip :tërmet ->I përgjithshëm                          Anglisht :earthquake->general

                                  Durrës  ->I përveçëm                                              Durrës ->singular

Ø  Emri në gjuhën shqipe e kemi në emra përmbledhës gjë që në anglisht nuk e kemi.

Shembull 3 :djalë-djalëri

Ø  Emri në gjuhën shqipe I ndajmë në emrat e lëndës kurse në anglisht ka të njëjten formë.

Shembull 4:Shqip:qumësht->një gotë qumësht       Anglisht:milk->a glass of milk

Ø  Emri në gjuhën shqipe I kemi në tre gjini: mashkullore, femërore dhe asnjanëse.Edhe në anglisht I kemi në tre gjini: female,noun,neutral.

Ø  Emri në gjuhën shqipe I kemi të dy gjinishëm(abigjenë) ,gjithashtu në gjuhën angleze.

Shembull 5:Shqip:ai mendim I ri->mendime të reja    Anglisht:horse->horses

Ø  Emri në gjuhën shqipe ka 2(dy)numra njëjës dhe shumës ,gjithashtu dhe tek anglishtja gjenden këto.

Shembull 6 :Shqip:libri->librat                                             Anglisht:a book->the books

Ø  Emri në gjuhën shqipe ka kategorin e rasës edhe anglishtja e ka.

Shembull 7 :   Emërore:libri                                      book

                         Gjinore:i/e librit                               the book

                         Dhanore:librit                                    book

                         Kallëzore:libri                                      book

                         Rrjedhore:prej librit                         the book                         

Ø  Emri në gjuhën shqipe ka trajta gjithashtu dhe gjuha angleze ka.

Ø  Emri në gjuhën shqipe ka 4(katër lakime)ndërsa gjuha anglze nuk ka .

Shembull 8:Lakimi 1=i  Lakimi 2=u Lakimi 3=a-ja   Lakimi 4 =të

Ø  Emri në gjuhën shqipe ka mënyra fjaleformuese ndërsa anglishtja ka.

Shqip                                                                                    Anglisht

-Parashtesë:mos pëlqim                                      Prefix->dislike

-Prapashtesë:ferm->fermer                                 Suffixes->farm->farmer

-Parashtesë-prapashtesë->keqkuptim              Missunderstanding

-Pa ndajshtesë:ndjej->ndjenj                               Feel->feeling

  >Emri në gjuhën shqipe kanë termat e dy emrave dhe në gjuhën angleze kemi dy terma.

Shembull 9 : Shqip-----Anglisht

                        Librari---Bookshop

Ø  Emri në gjuhën shqipe egziston I përbërë por në mënyrë te shkurtuar.

Shembull:*UNICEF ,OKB,NBA  

Nyja jo shquese është a/an dhe korrespondin me nyjen shqipe “një”.

           (një) liber ->  a book

           (një ) mollë -> an apple

                                                              MBIEMRI

Ø  Mbiemrat në shqip I kemi mardhënior,cilsor edhe tek anglishtja I gjen këto.

Shembull 1 :Shqip :mardhënior->egoist                     Anglisht:qualitative->selfish

                                  Cilsor-> I keq                                                Relational->bad

        -> Mbiemra te perdorur si emra janë mbiemra që marrin nyjen shquese “the” përpara dhe përdoren si emra:

Shembull 1:Të pasurit->the rich

                     Të moshuarit->the old

Ø  Mbiemri në gjuhën shqipe e gjejmë në gjinin fëmërore dhe mashkullore ,në anglisht është I dygjinishëm.

Ø  Mbiemri në gjuhën shqipe ka numër dhe gjuha angleze gjithashtu.

Shembull 2:Shqip:njëjës->derë e vogël               Anglisht:small door

                                Shumës->  dyer të vogla                         small doors  

         >Kategorin e shkallës e kemi edhe ne gjuhën shqipe edhe ne gjuhë angleze.

Shqip                                                                 Anglisht

Pohore->I lire                                                   Affirmative->cheap

Krahasore->më I lirë                                       Comparative->cheaper

 Sipërore->tepër I lirë                                     Superlative ->the cheapest

                            

Ø  Mbiemrat e parmë:Shqip->absolut              Anglisht->absolut

Ø  Mbiemrat e prejardhur I gjejmë në shqip por në anglisht jo.

Ø  Mbiemra prapashtesor :Shqip:I gjatë->të gjatë     Anglisht:long->longest

Ø  Mbiemrat konversion I gjejmë tek të dyja gjuhët.

Shembull 3:Shqip:këng->këngëtar            Anglisht:sing->singer

>Mbiemra me bashkërenditje e nënrënditje I gjejme edhe ne gjuhën shqipe dhe në atë angleze.

Shembull  1:me bashkërenditje:anglo-amerikan             Anglisht:amerikan-inglish

Shembull   2:me nënrënditje:kokëfort                               Anglisht:stubborn

Folje

Ø     THE PRESENT SIMPLE TENSE

(Koha e tashme e thjeshtë )

1. Si veçori kryesore e kohës së tashme të thjeshtë është se shumica e foljeve të

rregullta marrin ‘s’ ose ‘es’ në veten e tretë njejës në mënyren pohore .

The main future of the Present Simple Tense is that most verbs add ‘s’ or ‘es’ in

the third person singular in the positive form .

Positive form ( Mënyra pohore )

Singular           Plural

I play                We play

You play          You play

He / she / it plays     They play

2. Mënyra pyetse formohet me anë të foljes ndihmëse ‘Do / Does’ e cila e

ndihmon formimin e kësaj forme gramatikore .

We form the question by using the auxiliary verb ‘Do’ that changes to ‘Does’ in

the Third Person Singular .

Ex: Singular                                         Plural

Do I play                                           Do we play

Do you play                                     Do you play

Does he /she / it play                    Do they play

3. Mënyra mohore formohet kur foljes ndihmëse ‘Do / Does’ i shtojmë ndajfoljen

‘not’ e cila tër fjalisë ja jep kuptimin mohor .

We form negative by adding the adverb ‘not’ to the auxiliary verb ‘Do / Does’ .

Ex: Singular                                                  Plural

I don’t play                                                We don’t play

You don’t play                                           You don’t play

He / she / it doesn’t play                         They don’t play

Përdorimi

Koha e tashme e thjeshtë përdoret për ti treguar shprehitë tona , rutinat ,faktet

,realitetin ose diçka që është e vërtet për një kohë të gjatë .

The Present Simple Tense is used to express our habits , routines , facts , reality or

something that is always true or is true for a long time .

Ex: She usually plays tennis on Sundays . ( Routine)

He always gets up early in the morning . ( Habit )

John comes from the USA . (Fact / Reality )

The sun rises in the east . (Fact / Reality )

My brother works in a bank . ( True for a long time ).

FOLJET MODALE ( GJYSMËNDIHMËSE )

CAN / CAN’T COULD / COULDN’T

Folja ‘Can’është folje ndihmëse modale . Quhet modale sepse:

1. Nuk merr ‘s’ në vetën e tretë .

2. Është e njejtë në të gjitha vetat .

3. Nuk përdor Do / Does për të formuar pyetjen .

4. E ndihmon foljen tjetër të plotë .

5.Ka kuptimin e vet me çrast tregon aftësi ( shkathtësi ) – ABILITY dhe mundësi

PROBABILITY .

Po ashtu folja ‘Can’ mund të përdoret edhe në oferta dhe kërkesa .

The verb ‘Can’ is a modal auxiliary verb . It is called a modal verb because:

1. It doesn’t add ‘s’ to the third person singular.

Ex: She can speak English fluently .

2. It is the same in all person .

3. It doesn’t use do / does to form the question .

Ex: Can she speak English fluently ?

4. It helps the other full verb that follows it .

Ex: He can run fast .

5. It has it’s own meaning to express on ABILITY or PROBABILITY .

Ex: My mother can make cakes – Ability

It can be very cold tonight – Probability

The verb ‘can’ is also used in requests and offers .

Ex: Can you take me to the station please ? – Request ( Kërkesë )

Can I buy you a drink ? – Offer ( Ofertë )

Can’t = Can + Not = Can not – Nuk mundem

Can – Mundem

Can’t – Mënyra mohore e foljes ‘Can’

Could – Munda / Kam mundur – is the past of Can

Couldn’t = Could not – Nuk mundem –is the negative of ‘Could’

‘Could’ është koha e kryer e foljes ‘Can’ kështuqë rregullat janë të njëjta si për

foljen ‘Can’ .

->Was/were-the verb “TO BE”in the past

(Koha e kryer e foljes “TO BE”-me qenë)

Pozitive forms (Mënyra  pohore)

Singular                                                                Plural

I was    - Unë isha                                                We were  -Ne ishim

You was  - Ti ishe                                                 You were –  Ju ishit

He/She/It was-Ai/Ajo ishte                                 They were -  Ata ishin 

Question form ( Mënyra pytëse)

Singular                                                                      Plural

 Was I-A isha unë                                                     Were  We – A ishim ne                               

Were you – A ishe ti                                                Were You –A ishit ju

Was He/She/It- A ishte ai/ajo                                Were They-A  ishin ata     

Negativ form(Mënyra mohore)

Singular                                                                            Plural

I wasn’t-Unë nuk isha                                                     We weren’t-Ne nuk ishim

You weren’t –Ti nuk ishe                                               You weren’t-Ju nuk ishit

He/She/It wasn’t – Ai/ajo nuk ishte                             They weren’t-Ata nuk ishin

THE PAST SIMPLE TENSE

( Koha e kryer e thjeshtë )

Gjuha angleze i ka dy grupe të mëdha të foljeve të plota :

1. Foljet e rregullta ( Regular verbs )

2. Foljet e parregullta ( Irregular verbs )

->. Numri më i madh i foljeve të rregullta në kohen e kryer të thjeshtë e marrin mbaresen ‘ed’ ose vetëm ‘d’ në mënyren pohore . Mbaresa ‘ed’është e njejtë nepër të gjitha vetat .

Most regular verbs add ‘ed’ or ‘d’ in the positive form in Past Simple Tense .

Ex: I /you / he / she / it worked

2. Mënyra pyetse formohet me anë të foljes ndihmëse ‘did’ e cila poashtu është e njëjtë në të gjitha vetat .

We form the question of the Past Simple Tense by using the auxiliary verb ‘did’ which is the same in all persons .

Ex : did I / you / he / she / it / we / they / work

3. Mënyra mohore formohet kur foljes ndihmëse ‘did’ I shtohet ndajfolja ‘not’ e cila tër fjalis ja jap kuptimin mohor dhe do të thot nuk . Not – Nuk

We form negative of the Past Simple Tense by adding the adverb ‘not’ to the auxiliary verb ‘did’ and this way we get the negative meaning of the whole sentence. Did + not = Did not = Didn’t

Ex: I / you / he / she / it / we / they didn’t work

Përveq foljeve të rregullta egzistojnë edhe foljet e parregullta të cilat në kohen e kryer të thjeshtë ose e ndrrojnë trajten në tërësi ose i kanë trajtat e veta të gatshme.

Beside regular verbs English language has also irregular verbs that change their form or have their own form in the past simple tense .

1. Shumicës së foljeve në mënyr pohore të kohës së kryer u shtohet mbaresa ‘ed’ .

Most regular verbs add ‘ed’ in the positive form of the Past Simple Tense .

Ex: Work – Worked

Start - Started

2. Foljet që përfundojnë me ‘e’ marrin vetëm ‘d’ .

Verbs ending in ‘e’ sdd just ‘d’

Ex: Like – Liked Love - Loved

Hate – Hated Move - Moved

3. Foljet që përfundojnë me bashkëtingllore + ‘Y ‘e ndryshojnë’ Y’ në ‘ied’ .

Verbs that end in a consonant +‘y’ change the‘y’ to ‘ied’ in the Past Simple Tense.

Ex: Study – Studied Carry – Carried

Marry – Married Cry - Cried

4. Foljet e shkurtëra njërrokshe që kanë vetëm një zanore dhe përfundojnë me bashkëtingëllore para se tu shtohet mbaresa ‘ed’ e dyfishojnë bashkëtingëllorn e Fundit .

One - syllable ( short ) verbs that have only one vowel and end in a consonant , double the final consonant in the Past Simple Tense before adding ‘ed’ .

Ex: Stop – Stopped Plan - Planned    

‘GOING TO’ –For future

( ‘GOING TO’ – Për të ardhmen )

‘Going to’ është një strukturë gramatikore e cila përdoret për ti treguar planet e së ardhmes .

‘Going to’ is a grammar structure that is used to talk about future plans .

Going to – Do të ……

Form: Am/is/are + Going to + infinitive

Ex: She’s going to be a ballet dancer .

I’m going to meet my friends in town tomorrow .

‘Going to’përdoret për të treguar për planet , qëllimet apo synimet tona të bëra para momentit të të folurit , ose diçka që planifikojmë përpara ta bëjmë në të ardhmen .

‘Going to’ express a plan , intention or decision made before the moment of speaking or something that we plan before to do in the future .

‘Going to’ poashtu përdoret edhe për diçka që jemi të sigurtë apo e shofim me sy që do të ndodhë në një të ardhme të afërt .

‘Going to’ is also used to express something that we can see or we are sure that is going to happen in a near future .

Ex: Look out , the glass is going to fall.          

THE PRESENT CONTINUOS TENSE

( Koha e tashme e vazhduar )

1. Kjo kohë formohet me trajten e foljes ‘To be’në kohen e tashme ( am/is/are ) , si dhe foljes kryesore duke ja shtuar trajten ‘ing’ .

We form the Present Continuous Tense with the verb ‘to be’ in the Past Simple . ( am/is/are ) + verb + ing Am/is/are + verb + ing

Ex: I’m reading a book .

He’s listening to music .

2.Mënyra pyetse formohet duke bërë ndërrimin e vendit në mes të foljes dhe vetes.

We form the question by inverting the verb ( be ) out of person .

Ex: Am I reading a book ?

Is he listening to music ?

3.Mënyra mohore formohet kur foljes ndihmëse (am/is/are) i shtohet ndajfolja ‘not’.

We form the negative of the Present Continuous Tense by adding ‘not’ to the auxiliary verb (am/is/are) .

Përdorimi

Koha e tashme e vazhduar përdoret për të treguar për një veprim i cili është duke ndodhur tash , apo që do të ndodhë në të ardhmen .

We use the Present Continuous Tense to talk about activities happening now or in the future .

Present perfekt

Formohet nga koha e tashme e foljes ndihmese to have+pjesore

->Pohore

Formohet :kryefjale+have/has +pjesore

I have just seen your sister                              Sapo pashe motren tende

->Mohore

Formohet :kryefjale+have/has +not + pjesore

I haven’t seen them                                Nuk I kam pare

->Pyetese

Formohet:have/has+kryefjale+pjesore

Have they come                                      Kane ardhur ata

Present perfect continuous

->Pohore

Formohet :kryefjale+have/has been+foljen +percjelloren

I’ve been talking to her all day                                   I kam folur gjithe diten

->Pyetese

Formohet: have /has+kryefjale +been+foljen ne  percjellore

What have you been doing today?                            Ckeni bere sot?

Perdoret:ne vend te present perfect per te theksuar kohezjatjen e veprimit se sa rezultatin e tij.

I have been stadying all day .                        Kam qene duke studiuar gjithe diten.

Past countinuous

Pohore

Formohet: kryefjale+ was/were+ folje ne percjellore

I was watching TV                                       Isha duke pare TV.

Mohore

Formohet: kryefjale+was/were+not +folje ne percellore

I wasn’t watching TV                                   Nuk isha duke pare TV

Pyetese

Formohet:was/ were +kryefjale+folje ne percellore

Were you listening to the radio?                             Po degjoje radion?

Past perfect

Pohore

Formohet:kryefjale+had+pjesore

I had worked                                     Une kisha punuar

Mohore

Formohet:kryefjale+had+not+pjesore

I hadn’t worked                                  Nuk kisha punuar

Pyetese

Formohet:had+kryefjale+pjesore

Had you worked?                          Kishe punuar?

Past perfect continuous

Pohore

Formohet: kryefjale+had been +percjellore

I had been working                     Une kisha qene duke punuar

Mohore

Formohet :kryefjale +had not + been +percjellore

I hadn’t been working                         Nuk  kisha  qene duke punuar

Pyetese

Formohet:had+kryefjale+been+percjellore

Had you been working?                                      Kisha qene duke punuar?

Future simple

Formohet me ane te foljes ndihmese will+foljen ne infinitive pa to ,per te gjitha vetat

Pohore

  Formohet:kryefjale+will+infinitive pa to

I’ll speak                      Do te flas

Mohore:

Formohet :kryefjale+will+not+infinitive pa to

I won’t speak                               Nuk do te flas

Pyetese

Formohet : will +kryefjale+infinitive pa to

Will I speak?                     A do te flas un?

Ne gjuhen shqipe kemi edhe folje te mbiperbera si:

Paska pase lare